| Các nhà khoa học vừa tìm ra rất nhiều núi lửa cổ đại ở Australia. (Nguồn: Shutterstock) |
Khoảng 100 núi lửa cực lâu đời được hình thành từ 160 - 180 triệu năm trước và bao phủ một diện tích gần 7.500 km² thuộc lưu vực Cooper và Eromanga của Australia. Đây là một vùng sa mạc ở trung tâm lục địa nổi tiếng với trữ lượng dầu và khí tự nhiên phong phú.
Hơn 30 năm trước, việc khoan thăm dò trong các lưu vực Cooper và Eromanga đã đưa ra bằng chứng đầu tiên về đá lửa - đá được hình thành bởi magma nguội - có niên đại từ kỷ Jura, khoảng 145,5 - 199,6 triệu triệu năm trước.
Trong những thập kỷ khai thác nhiên liệu hóa thạch sau đó, các chuyên gia đã thu thập một "lượng dữ liệu khổng lồ từ bên dưới mặt đất", Simon Holford, Phó Giáo sư ngành khoa học địa chất dầu khí tại Đại học Dầu khí Australia, cho biết.
"Bất chấp tất cả các dữ liệu này, các núi lửa chưa bao giờ được hiểu đúng cho đến bây giờ. Vì vậy, đây là thời điểm quan trọng để chúng tôi xem lại vấn đề tái cấu trúc các quá trình địa chất cổ đại”, Holford nói.
Dữ liệu địa chấn 3D cho thấy, hai trong số khoảng 100 lỗ thông hơi núi lửa bị chôn vùi dưới lòng đất ở Australia kể từ thời kỳ kỷ Jura.
Trong thời kỳ kỷ Jura, mạng lưới núi lửa hoạt động mạnh mẽ, với các vết nứt và miệng hố đầy nham thạch và tro. Ngày nay, những ngọn núi lửa này yên tĩnh hơn. Phía Đông Nam Australia đã trải qua hoạt động núi lửa gần đây nhất cũng đã là 5.000 năm trước.
Điều gì đã chôn vùi những ngọn núi lửa cổ đại? Đó không phải là một sự kiện thảm khốc duy nhất, thay vào đó, những ngọn núi lửa đã bị nhấn chìm dưới các lớp trầm tích trong hàng triệu năm. Trên thực tế, toàn bộ miền Trung Australia đã dần chìm xuống trong khoảng 160 triệu năm, mặc dù các nhà khoa học không biết chắc chắn tại sao.
"Theo thời gian, sụt lún đã cho phép tích tụ hàng trăm mét đá trầm tích - chủ yếu là đá phiến và đá sa thạch - đã chôn vùi và bảo tồn cảnh quan cổ xưa này. Nhiều người có xu hướng tập trung vào những gì chúng ta có thể nhìn thấy, nhưng chúng ta cần tính đến những thứ mà chúng ta không thể nhìn thấy đang bị chôn vùi dưới mặt đất", Holford nói.