Phụ nữ chọn sự nghiệp và tự do là nỗi lo của Trung Quốc?

Những năm qua, Trung Quốc nỗ lực gia tăng tỷ lệ sinh. Năm 2016, Chính phủ Trung Quốc bỏ chính sách một con và chính thức loại bỏ giới hạn sinh con vào năm 2021. Tuy nhiên, bà Mu Zheng, trợ lý giáo sư tại Khoa Xã hội và Nhân chủng học, Đại học Quốc gia Singapore cho rằng, hiện tại, các cặp vợ chồng trẻ vẫn theo xu hướng sinh ít con hoặc chọn không sinh con.

Bà Mu nói: “Covid-19 tiếp tục gây ra nhiều tác động tiêu cực và cảm giác không chắc chắn về tương lai. Có nhiều lý do ngăn cản nhiều phụ nữ muốn có con, cụ thể như chi phí sinh hoạt tăng cao”.

Cục Thống kê quốc gia Trung Quốc báo cáo rằng, dân số của nước này đã giảm xuống còn 1,412 tỷ vào năm ngoái, từ mức 1,413 tỷ vào năm 2021.

Sự nghiệp và tự do là ưu tiên hàng đầu

Ông Andy Xie, một nhà kinh tế độc lập cho rằng, Trung Quốc có nhiều bà mẹ tham gia lực lượng lao động hơn so với các nước phương Tây.

Nhà kinh tế này chia sẻ: “Phụ nữ Trung Quốc mong muốn có sự nghiệp riêng. Trở thành một "bà nội trợ" không bao giờ là mục tiêu của họ”.

Dữ liệu của nền tảng trực tuyến Sratista cho thấy, năm 2020, gần 42% số sinh viên nữ đăng ký học tiến sĩ và số lượng sinh viên nữ đăng ký học thạc sĩ cao hơn đáng kể so với nam giới.

Ông Xie nhấn mạnh: “Đàn ông phải đối mặt với gánh nặng to lớn vì phụ nữ sẽ đòi hỏi sự bảo đảm tài chính từ họ”.

Còn theo cô Awen, một nhà thiết kế tự do, 31 tuổi đến từ Thâm Quyến, hiện tại cô rất vui khi đang “trong trạng thái độc thân”.

Nhà thiết kế này cho hay: “Tiết kiệm tiền và tập trung vào sự nghiệp là ưu tiên của tôi bây giờ. Tại Trung Quốc, hầu hết các ông chồng thường không đóng vai trò then chốt trong việc nuôi dạy con cái mà hoàn toàn đổ lên vai các bà mẹ. Nhiều phụ nữ không muốn kết hôn vì gánh nặng này đè lên vai".

Đãi ngộ "khủng" khuyến khích phụ nữ sinh con

Trip.com, một công ty Trung Quốc, đang khuyến khích phụ nữ sinh con. Với hơn một nửa trong số 30.000 nhân viên là phụ nữ, công ty này đưa ra giải pháp riêng, khuyến khích phụ nữ làm việc cho họ sinh thêm con.

Giám đốc điều hành Trip.com, bà Jane Sun cho biết, phụ nữ chỉ có khoảng 7-8 năm để xây dựng sự nghiệp. Trong khi đó, sau khi lấy bằng tiến sĩ, nhân viên đã 28 tuổi và việc mang thai sau 35 tuổi sẽ có nhiều rủi ro hơn. Bởi vậy, công ty quyết định hỗ trợ chi phí cho nhân viên nữ đi đông lạnh trứng. Mỗi nhân viên sẽ được khoản trợ cấp từ 15.000 USD đến 300.000 USD.

Sáng kiến này ra đời năm 2018 và hơn 50 nhân viên đã liên hệ với nhóm phúc lợi của công ty để xem có đủ điều kiện hay không.

Bà Sun nói rằng: “Chúng tôi là một trong những công ty đầu tiên hoặc có thể là duy nhất của Trung Quốc đưa ra chế độ đãi ngộ này".

Giám đốc điều hành Trip.com cho biết thêm, những nhân viên đang mang thai được đi taxi miễn phí đi làm và về nhà, đồng thời, nhận trợ cấp tiền mặt khi con họ chào đời và bắt đầu đi học.

Tuy nhiên, theo quy định của Trung Quốc, muốn đông lạnh trứng phải kết hôn. Trong khi đó, bà Mu Zheng cho rằng, một số phụ nữ ở đất nước này lại muốn có con nhưng có thể chưa sẵn sàng kết hôn.

Bà chia sẻ: “Phụ nữ ngày nay độc lập hơn về kinh tế… nên hôn nhân không phải là một lựa chọn hấp dẫn".

Theo dữ liệu từ CEIC, tại Trung Quốc, năm 2021 có 7,64 triệu cặp đôi kết hôn, giảm so với mức 8,14 triệu vào năm 2020.

Ngoài ra, những phụ nữ ly hôn sau khi có con phải đối mặt với sự kỳ thị của xã hội và phải vật lộn để cân bằng sự nghiệp khi trở thành mẹ đơn thân.

Shannon, một bà mẹ 36 tuổi đến từ Thâm Quyến cho hay: “Tôi không nghĩ làm mẹ đơn thân là điều đáng xấu hổ, nhưng tôi giữ bí mật với đồng nghiệp vì không muốn họ có cái nhìn khác về tôi. Cha tôi từng nói, thà ly hôn còn hơn là không bao giờ kết hôn”.

Mặc dù cảm thấy hạnh phúc hơn sau khi ly hôn, nhưng việc làm mẹ đơn thân khiến Shannon gặp phải những khó khăn không ngờ tới.

"Tôi phải vật lộn với việc không có đủ thời gian và sự tự do để làm những gì mình muốn. Tôi rất hạnh phúc với con mình, nhưng đôi khi tôi hối hận vì đã trở thành một người mẹ. Tôi sẽ không bao giờ muốn có thêm con và tôi không muốn kết hôn lần nữa", cô tâm sự.

Tỉnh Tứ Xuyên, phía Tây Nam Trung Quốc đã công bố vào đầu năm 2023 rằng, những công dân chưa kết hôn có thể nhận được những lợi ích tương tự như những cặp vợ chồng - một động thái mà chính quyền hy vọng sẽ làm tăng tỷ lệ sinh.

Mối quan tâm về nhà ở

Nhà kinh tế Xie thông tin, giá bất động sản cao ở Trung Quốc cũng tiếp tục cản trở nhiều cặp vợ chồng muốn ổn định cuộc sống.

Sở hữu tài sản ở Trung Quốc là một “biểu tượng thực sự mạnh mẽ” và mọi người thường muốn mua một ngôi nhà trước khi kết hôn.

Tuy nhiên, nhà kinh tế này nhấn mạnh: “Chi phí nhà ở là mối quan tâm lớn đối với bất kỳ ai muốn kết hôn. Hiện chưa có giải pháp hữu hiệu. Lượng nhà có sẵn và giá cả lại phụ thuộc vào việc kết hôn và số con của các cặp vợ chồng".