Quan hệ Mỹ - Trung ở Mỹ Latin: hợp tác hay đối đầu?

Lợi ích bổ sung

Bộ trưởng Kinh tế Mexico Ildefonso Guajardo cho biết nước này có thể chuyển trọng tâm hoạt động thương mại sang đối tác Trung Quốc để thay thế cho đối tác Mỹ do những yêu cầu khắt khe từ Washington trong quá trình tái thương lượng Hiệp định Thương mại Tự Do Bắc Mỹ.

Việc Bắc Kinh trở thành một đối tác thương mại chính của Mỹ Latin cho thấy vị thế địa chính trị mới của Trung Quốc ở khu vực này, đồng thời cũng làm dấy lên mối quan ngại từ phía Mỹ về ảnh hưởng của Trung Quốc tới khu vực láng giềng.

Tuy nhiên theo chuyên gia Nicholas Borroz, cố vấn chiến lược tình báo của Mỹ, Washington không cần lo lắng về sự hiện diện kinh tế ngày càng tăng của Trung Quốc ở Mỹ Latin mà có thể coi đây là cơ hội để nuôi dưỡng mối quan hệ hợp tác với siêu cường quốc đang phát triển này. Washington nên rút kinh nghiệm từ sai lầm ở khu vực châu Á khi thất bại trong việc kiềm chế ảnh hưởng của Bắc Kinh, dẫn tới sự đối kháng gay gắt giữa hai nền kinh tế. Phát triển quan hệ đối tác rõ ràng là một giải pháp thay thế tốt hơn cho cả Mỹ và Trung Quốc tại khu vực nhiều tiềm năng Mỹ Latin.

Việc Mỹ từ chối gia nhập Ngân hàng Đầu tư Hạ tầng Châu Á (AIIB) do Trung Quốc khởi xướng hay rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã đẩy các nước trong khu vực châu Á vào thế khó xử, hoài nghi cam kết của Mỹ tại khu vực và phải đứng trước lựa chọn hợp tác kinh tế với Trung Quốc hay Mỹ. Tuy nhiên, các nước khu vực Mỹ Latin không phải đối mặt với điều này và họ có thể lựa chọn phát triển quan hệ kinh tế với cả hai siêu cường và thực tế họ cũng nên làm như vậy.

Bên cạnh đó, đầu tư của Trung Quốc và Mỹ vào khu vực có thể bổ sung cho nhau. Nếu các nước Mỹ Latin biết tận dụng để phối hợp hai cách tiếp cận đầu tư của cả Mỹ và Trung Quốc thì có thể mở ra một thời kỳ phát triển kinh tế huy hoàng và bền vững cho toàn khu vực.

Đầu tư của Trung Quốc có thể thúc đẩy tăng trưởng ở Mỹ Latin theo cách mà Mỹ không thể sánh được. Trong khi đó, trao đổi viện trợ phát triển từ Washington để đổi lấy cải cách kinh tế và sự minh bạch cũng sẽ giúp mở ra cánh cửa hội nhập kinh tế toàn cầu cho khu vực Mỹ Latin. Do đó, Trung Quốc và Mỹ phối hợp cùng nhau sẽ giúp Mỹ Latin không trở nên quá phụ thuộc vào siêu cường mà vẫn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ngày càng bền vững hơn. Nếu Mỹ Latin có thể tận dụng được những cơ hội vàng đến từ hai nhà đầu tư khổng lồ này, khu vực cũng có thể tự bảo vệ mình khỏi những cú sốc khi thị trường thay đổi.

Cơ hội rộng mở

Cơ hội rõ ràng nhất để Mỹ hợp tác với Trung Quốc tại khu vực là Ngân hàng Phát triển Liên Mỹ (IDB) mà cả hai đều là thành viên. Trong năm 2012, IDB và Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc đã tạo ra một nền tảng đầu tư chung cho Mỹ Latin thông qua việc huy động các quỹ riêng lẻ hướng tới các dự án cơ sở hạ tầng, các công ty hạng trung, và các dự án liên quan đến nông nghiệp, công nghiệp khai khoáng. Tổng khoản tài trợ dự kiến lên đến 1,8 tỷ USD. Một năm sau, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc và IDB đã thành lập Quỹ cung cấp vốn Trung Quốc và đã cung cấp thêm một khoản tiền phát triển khoảng 2 tỷ USD cho khu vực.

Mỹ cũng nên sử dụng tư cách thành viên của mình trong IDB để phối hợp với Trung Quốc trong hai sáng kiến ​​nêu trên nhằm phát triển chúng thành các quỹ phát triển ở cấp độ đa phương mạnh mẽ hơn. Mỹ cũng nên cung cấp tài chính cho các quỹ này và sử dụng quyền nhà tài trợ để đưa ra những yêu cầu về minh bạch cải cách với các nước tiếp nhận viện trợ/hỗ trợ vốn.

Không có lý do gì để Mỹ từ chối hợp tác với Trung Quốc trong việc thúc đẩy một khu vực Mỹ Latin thịnh vượng, phát triển nhanh và bền vững vì nó sẽ đem lại lợi ích cho cả Mỹ và Trung Quốc. Hợp tác với Trung Quốc sẽ tạo ra tiền đề cho Mỹ tiếp cận các cơ hội đầu tư và thương mại ở khu vực trong tương lai. Hợp tác thay vì đối đầu là hướng đi tốt nhất mà Bắc Kinh hay Washington nên theo đuổi ở khu vực giàu tiềm năng phát triển như Mỹ Latin.