Quan hệ Việt Nam - Australia chưa bao giờ mạnh như lúc này

Chuyến thăm chính thức Việt Nam lần này của Toàn quyền Peter Cosgrove (23-26/5) tới Việt Nam sẽ có ý nghĩa như thế nào trong việc tăng cường mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam – Australia, đặc biệt là khi hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược, thưa Đại sứ?

Chuyến thăm cấp Nhà nước của Toàn quyền Australia Peter Cosgrove tới Việt Nam lần này có ý nghĩa vô cùng đặc biệt bởi đây là chuyến thăm cấp cao đầu tiên kể từ khi lãnh đạo hai nước đặt bút ký Tuyên bố chung về thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam – Australia. Chuyến thăm một lần nữa khẳng định thông điệp mạnh mẽ đó là mối quan hệ Việt Nam – Australia luôn giữ vị trí “trọng tâm” trong các chương trình nghị sự của hai nước.

Năm 2018 là một năm đặc biệt đáng nhớ khi đánh dấu 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Australia. Đại sứ đánh giá như thế nào về tiến trình phát triển của mối quan hệ hợp tác song phương cũng như triển vọng của mối quan hệ này trong thời gian tới. Hai bên sẽ hướng tới những trọng tâm hợp tác nào trong tương lai?

Nhìn lại chặng đường 45 năm qua, có thể thấy mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam – Australia liên tục được phát triển. Hai nước không bắt đầu từ con số 0 mà đó là cả một quá trình lâu dài nỗ lực vun đắp.

Ngay từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 26/2/1973, Australia đã ngay lập tức bắt tay vào triển khai các lĩnh vực hợp tác với phía Việt Nam. Trong suốt 45 năm hợp tác, Việt Nam và Australia đã đưa ra những quyết sách để thực sự tăng cường phát triển quan hệ.

Tôi có thể lấy một vài dấu mốc đáng ghi nhớ như cách đây 25 năm, Cơ quan nghiên cứu nông nghiệp quốc tế (ACIR) của Australia đã bắt đầu hoạt động ở Việt Nam để hỗ trợ Việt Nam phát triển nghiên cứu trong lĩnh vực nông nghiệp. Cách đây 20 năm, hai bên đã bắt đầu chương trình hợp tác quốc phòng. Năm 2018 là năm kỷ niệm 45 năm quan hệ ngoại giao hai nước và năm tới hai nước sẽ kỷ niệm 20 năm hai nước hợp tác trong lĩnh vực thực thi pháp luật. 

Mối quan hệ hợp tác trong lĩnh vực kinh tế, thương mại cũng đang phát triển hết sức rực rỡ. Australia đang là đối tác thương mại lớn thứ 8 của Việt Nam, kim ngạch thương mại hai nước tăng trưởng trung bình hơn 7% mỗi năm, năm 2017 đạt gần 6,5 tỷ USD (tăng 22% so với năm 2016). Cả hai nước đều là thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Hiệp định Thương mại tự do ASEAN-Australia-New Zealand (AANZFTA) và Hiệp định Đối tác Tiến bộ và Toàn diện xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) – phiên bản mới của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) sau khi Mỹ rút lui. Hiệp định CPTPP là một hiệp định thương mại tự do chất lượng cao, đánh dấu việc hai bên tăng cường hội nhập trong mối quan hệ kinh tế - thương mại thế giới và được kỳ vọng sẽ tạo động lực cho tăng trưởng thương mại giữa hai nước.

Thời gian qua, Australia đã hỗ trợ Việt Nam rất nhiều trong quá trình gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, đặc biệt là tại Nam Sudan. Phía Australia đã hỗ trợ Việt Nam rất nhiều trong việc đào tạo năng lực cho quân nhân Việt Nam, đặc biệt là năng lực tiếng Anh cho các sỹ quan để họ đủ năng lực làm việc trong môi trường quốc tế, đạt tiêu chuẩn của Liên hợp quốc.

Một điểm nhấn đáng chú ý trong chuyến thăm lần này của Toàn quyền Peter Cosgrove là chuyến thăm Đại học quốc tế RMIT tại TP. Hồ Chí Minh. Đây là cơ sở giáo dục đào tạo xuất sắc của Australia, trung tâm về đổi mới sáng tạo và cũng là biểu tượng đẹp trong mối quan hệ hợp tác Việt Nam - Australia. Ngay sau chuyến thăm của Toàn quyền, Ngoại trưởng Australia Julie Bishop cũng sẽ có chuyến thăm Việt Nam để tham dự Lễ khánh thành cầu Cao Lãnh – công trình viện trợ phát triển chính thức lớn nhất ngoài lãnh thổ Australia. Tiếp nối Mỹ Thuận, cầu Cao Lãnh sẽ xây thêm những viên gạch cho tình hữu nghị giữa hai nước, thể hiện những đóng góp quan trọng của Chính phủ Australia giúp Việt Nam tăng cường tính kết nối về giao thông và vươn ra thế giới. Hai chuyến thăm chính thức cũng thể hiện sự tiếp nối của mối quan hệ hợp tác thành công và sôi động giữa hai nước.

Có thể nói, tuần lễ này là một tuần lễ hết sức đặc biệt trong mối quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam – Australia. Tôi có thể khẳng định rằng mối quan hệ giữa Việt Nam và Australia chưa bao giờ mạnh mẽ như lúc này. Đưa ra đánh giá tích cực như vậy không phải là quan điểm của riêng tôi mà đó là điều mà Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull đều đồng tình. Việc Việt Nam và Australia nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược trong chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hồi tháng 3 là một kết quả phản ánh tiến trình hợp tác lâu dài của hai nước.

Trong những năm qua, Australia vẫn luôn là một trong những đối tác cung cấp nguồn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) không hoàn lại lớn nhất cho Việt Nam. Đại sứ có thể chia sẻ những lĩnh vực trọng tâm mà phía Australia có nhiều kinh nghiệm và mong muốn hỗ trợ Việt Nam trong thời gian tới?

Australia luôn tự hào là một trong những đối tác hàng đầu về ODA của Việt Nam. Chúng tôi rất tự hào được đóng góp một phần công sức của mình vào quá trình phát triển của Việt Nam những năm qua. Hợp tác trong hỗ trợ phát triển cũng là một điển hình thành công, một điểm sáng trong mối quan hệ hợp tác giữa hai bên.

Khoảng 10 năm trở lại đây, Việt Nam đang không ngừng vươn lên và gặt hái được rất nhiều thành công trong các lĩnh vực như kinh tế, đầu tư, xã hội…Vì vậy, để phù hợp với tình hình thực tế của Việt Nam, những thách thức về kinh tế, xã hội mà Việt Nam đang đối mặt, các chương trình ODA mà Chính phủ Australia dành cho Việt Nam sẽ có sự điều chỉnh thay đổi trong thời gian tới.

Sau cầu Mỹ Thuận và tới đây là cầu Cao Lãnh – hai cây cầu được đầu tư chủ yếu bằng nguồn vốn viện trợ không hoàn lại của Chính phủ Australia, thay vì cung cấp nguồn viện trợ trực tiếp, chúng tôi sẽ giúp Việt Nam tiếp cận được những nguồn vốn xây dựng cơ sở hạ tầng tư khu vực tư nhân.

Như vậy, chúng tôi sẽ hỗ trợ Việt Nam trong vấn đề nâng cao năng lực, có thêm kinh nghiệm để có thể tiếp cận tốt hơn những nguồn vốn viện trợ phát triển từ khu vực tư nhân cũng như đối phó tốt hơn với những thách thức mà Việt Nam đang gặp phải.

Mối quan hệ hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng và an ninh hàng hải giữa Việt Nam và Australia thời gian qua đã có những bước phát triển như thế nào, thưa Đại sứ?

Australia và Việt Nam đã có mối quan hệ lâu dài trong lĩnh vực an ninh quốc phòng, đặc biệt là an ninh hàng hải và đây là một lĩnh vực  hợp tác quan trọng trong mối quan hệ hai nước. Tôi cho rằng triển vọng hợp tác giữa hai bên đang rất sáng sủa và sẽ phát triển mạnh mẽ trong tời gian tới.

Mới đây nhất, tháng Tư vừa qua, ba tàu chiến của Hải quân Hoàng gia Australia đã có chuyến thăm chính thức Việt Nam và tham gia nhiều hoạt động ý nghĩa. Thông qua các hoạt động thường xuyên của tàu Hải quân Australia, Chính phủ Australia muốn gửi thông điệp tới quốc tế rằng lực lượng hải quân chúng tôi có thể hoạt động trên khắp thế giới trên tinh thần tuân thủ luật pháp quốc tế.

Xin trân trọng cảm ơn Đại sứ!