Quản lý an toàn thực phẩm theo xu hướng thế giới

Sáng 20/7, tại trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Trưởng ban Chỉ đạo liên ngành Trung ương về vệ sinh an toàn thực phẩm  (VSATTP) chủ trì cuộc họp của Ban Chỉ đạo triển khai nhiệm vụ trọng tâm 6 tháng cuối năm 2018.

Vẫn còn đùn đẩy trách nhiệm

Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Y tế Lê Thành Long cho biết từ đầu năm cả nước đã tiến hành thanh, kiểm tra được 351.128 cơ sở, phát hiện 68.362 cơ sở vi phạm ATTP, chiếm 19,47%; đã xử lý 15.707 cơ sở (chiếm 22,98% số cơ sở vi phạm), trong đó, phạt tiền 13.017 cơ sở với số tiền hơn 35 tỷ đồng.

Ngoài các hình thức xử phạt chính, các đoàn kiểm tra còn áp dụng hình thức xử phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu quả như đình chỉ lưu hành sản phẩm 167 cơ sở; yêu cầu 330 cơ sở có nhãn phải khắc phục; tiêu hủy sản phẩm của 2.822 cơ sở; tiêu hủy 3.121 loại thực phẩm do không bảo đảm an toàn.

Các nội dung vi phạm chủ yếu được phát hiện trong quá trình thanh, kiểm tra là: Vi phạm về điều kiện vệ sinh cơ sở, về trang thiết bị dụng cụ; về con người; về ghi nhãn, quảng cáo thực phẩm, thực phẩm không bảo đảm chất lượng; sản xuất kinh doanh thực phẩm không công bố theo quy định...

Ngoài thanh, kiểm tra theo kế hoạch, các bộ, ngành đã tiến hành nhiều đợt thanh, kiểm tra đột xuất theo chuyên ngành, phát hiện xử lý nhiều vụ vi phạm pháp luật về ATTP.

Báo cáo của Bộ NN&PTNT cho biết công tác kiểm nghiệm, giám sát ATTP lưu thông trong nước được đặc biệt quan tâm, chỉ đạo. Công tác này đã góp phần khống chế tốt việc sử dụng chất cấm trong chăn nuôi; giảm thiểu lạm dụng hóa chất, kháng sinh trong chăn nuôi; giảm ô nhiễm vi sinh vật trong các sản phẩm chăn nuôi. Riêng chương trình giám sát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong sản phẩm nguồn gốc thực vật (gạo, hồ tiêu, rau, củ, quả), Cục Bảo vệ thực vật đang triển khai, chưa có kết quả phân tích...

Công tác phòng chống ngộ độc và các bệnh lan truyền qua thực phẩm được triển khai quyết liệt, đồng bộ (số vụ, số người mắc, đi viện và số người tử vong đều giảm), bảo đảm ATTP tại các sự kiện, hội nghị. Tính đến 30/6, toàn quốc ghi nhận 53 vụ ngộ độc thực phẩm, làm 1.301 người mắc, 1.079 người đi viện và 11 trường hợp tử vong. So với cùng kỳ năm 2017, giảm 27 vụ, số mắc giảm 446 người (35,3%), số đi viện giảm 579 người (34,9%), số tử vong giảm 6 người (35,3%)...

Tuy nhiên, theo đánh giá của các thành viên Ban Chỉ đạo, ở nhiều địa phương mặc dù tổ chức thanh, kiểm tra nhiều nhưng tỷ lệ xử lý thấp, kỷ cương, kỷ luật không nghiêm, vẫn còn sự đùn đẩy trách nhiệm giữa các ngành có liên quan. Điển hình như việc chậm xử lý dứt điểm một số tồn tại như lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, hóa chất, kháng sinh trong sản xuất nông sản, thủy sản; sử dụng thuốc, phụ gia thực phẩm trong chế biến thực phẩm, giết mổ không bảo đảm ATTP...

Tình hình buôn lậu thực phẩm qua biên giới, đặc biệt là đối với các thực phẩm sinh lời cao như thực phẩm chức năng rất dễ dẫn đến làm giả và buôn lậu. Thực phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, vi phạm về chất lượng , hết hạn sử dụng... chưa được kiểm soát chặt chẽ, đang có nguy cơ đưa vào tiêu thụ tại các chợ truyền thống, vùng sâu, vùng xa.

Tử vong do ngộ độc rượu và độc tố tự nhiên còn chiếm tỷ lệ cao. Tình trạng một số tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm bảo vệ sức khỏe nhưng không đăng ký bản công bố, bán hàng online quảng cáo, tư vấn lừa dối người tiêu dùng vẫn diễn biến phức tạp...

Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho rằng thời gian tới cần đẩy mạnh công tác hậu kiểm; tăng cường trách nhiệm của người sản xuất kinh doanh tập thể; phối hợp tốt với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, coi đó là cánh tay nối dài trong công tác bảo đảm ATTP.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế sẽ sớm xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 178/2013/NĐ-CP ngày 14/11/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính về ATTP. Bộ cũng đang soạn thảo Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia...

Quản lý ATTP phải theo xu hướng thế giới

Kết luận buổi làm việc, Phó Thủ tướng đánh giá thời gian qua công tác bảo đảm ATTP đã được triển khai tốt hơn. Công tác thanh, kiểm tra được làm quyết liệt. Tuy nhiên, vẫn chưa đạt yêu cầu bởi tình trạng các mẫu xét nghiệm nhiễm vi sinh không giảm. Khâu chế biến thực phẩm chưa tốt do thói quen của người tiêu dùng. Quy trình thủ tục hướng dẫn các biện pháp bảo đảm ATTP của cả hệ thống còn nhiều vướng mắc. Tình trạng quảng cáo thực phẩm chức năng sai vẫn tràn lan. Ngoài ra, xu hướng các doanh nghiệp đầu tư vào các trang trại theo đúng quy trình có xu hướng giảm, cần tiếp tục khơi dậy trong thời gian tới...

Theo Phó Thủ tướng, công tác an toàn vệ sinh thực phẩm cần thực hiện điều chỉnh theo quy trình quản lý rủi ro của thế giới, hướng tới phấn đấu đưa về cùng mặt bằng các sản phẩm sản xuất trong nước và sản phẩm nhập khẩu. Việc này cần được triển khai mạnh ở các khu đô thị lớn, điển hình là TPHCM.

Bên cạnh đó, việc thực hiện mô hình ban quản lý ATTP đã được triển khai tốt ở TPHCM và một số địa bàn ở Hà Nội cần được đánh giá, nhân rộng. Công tác truyền thông gắn với tập huấn đã được thực hiện tốt ở TPHCM nhưng tại một số địa phương còn chưa làm tốt. Các bộ ngành liên quan cần đẩy mạnh việc tập huấn trong triển khai thực hiện nhiệm vụ.

Đánh giá cao các phương tiện thông tin đại chúng thời gian qua đã tập trung tuyên truyền tốt công tác bảo đảm ATTP không chỉ qua các chuyên mục mà còn lồng ghép trong các chương trình thời sự, bài viết người tốt việc tốt..., Phó Thủ tướng cho rằng công tác này cần tiếp tục được đẩy mạnh. Bên cạnh đó, các bộ ngành liên quan có thể tổ chức các cuộc thi gắn với việc tuyên truyền ATTP, phòng chống hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng...

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ ngành liên quan cần sớm soạn thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 178/2013/NĐ-CP để các thành viên Chính phủ cho ý kiến, trình Chính phủ để sớm ban hành, trong đó, cần chú ý đến quy trình tiêu hủy; tập trung quản lý, chấn chỉnh các hoạt động bán hàng đa cấp, quảng cáo về thực phẩm chức năng, mỹ phẩm bởi đây là những sản phẩm trực tiếp liên quan đến sức khỏe con người...