Sách tiếng Việt không dạy chữ P: Chủ biên nói gì?

Mỹ Hà
Liên quan đến bài viết Sách tiếng Việt 1 không dạy chữ P: Hiệu trưởng viết tâm thư gửi Bộ trưởng, chiều 24/2, PGS.TS Bùi Mạnh Hùng, Chủ biên SGK Tiếng Việt 1 bộ 'Kết nối tri thức với cuộc sống' đã lên tiếng trả lời.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Chủ biên SGK Tiếng Việt 1 giải thích không dạy chữ "P" gây xôn xao
PGS.TS Bùi Mạnh Hùng, Chủ biên SGK Tiếng Việt 1 bộ "Kết nối tri thức với cuộc sống" giải thích không dạy chữ "P" gây xôn xao.

PGS.TS Bùi Mạnh Hùng, Chủ biên SGK Tiếng Việt 1 bộ "Kết nối tri thức với cuộc sống" khẳng định, bảng chữ cái trong SGK Tiếng Việt 1, bộ Kết nối có đầy đủ 29 chữ cái theo quy định.

Theo PGS.TS Bùi Mạnh Hùng, bảng chữ cái trong SGK Tiếng Việt 1, bộ Kết nối có đầy đủ 29 chữ cái theo quy định của Bộ GD&ĐT (trang 12, tập một). Đây là quy định "cứng", không có bất kì bộ SGK nào dám thay đổi và không có lý do gì để thay đổi. Ở nhiều bài học trong bộ sách này, học sinh được học và luyện viết chữ P qua ngữ liệu là những từ như đèn pin, cặp da, cá mập, lốp xe, tia chớp, bếp, bìm bịp, búp sen,… (trang 78, 118, 120, 124,… tập một).

Ở tập hai, trong các văn bản đọc thì số các từ có chữ P không thể tính hết. Vì vậy, ý kiến cho Tiếng Việt 1, Kết nối không dạy chữ P là hoàn toàn không có cơ sở.

Vấn đề thứ hai, việc dạy âm P (pờ) (được ghi bằng chữ P, chữ pê) như thế nào. Trong tiếng Việt, âm P xuất hiện chủ yếu là cuối âm tiết; trong một số trường hợp, xuất hiện đầu âm tiết.

"Trước hết, xin nói về việc dạy âm P cuối âm tiết (hiện tượng phổ biến). Qua loạt bài dạy vần ở tập một như ap, ăp, âp (trang 118); op, ôp, ơp (trang 120); ep, êp, ip, up (trang 124),… và những từ như đã nêu ở trên (cặp da, cá mập, lốp xe, tia chớp, bếp, bìm bịp, búp sen,…) thì có thể thấy rõ, SGK Tiếng Việt 1, bộ Kết nối, có dạy âm P cuối và dạy nhiều.

Còn về việc dạy âm đầu P (pờ), tất cả các bộ sách Tiếng Việt 1 đều phải đạt được mục tiêu: Học xong lớp 1, HS có khả năng đọc được các từ như đèn pin, Sa Pa, Nậm Pì,… Tuy nhiên, các bộ sách có thể có những cách khác nhau", PGS.TS Bùi Mạnh Hùng cho hay.

Cách thứ nhất: Dạy âm đầu P (âm pờ) trong bài dạy âm PH (âm phờ). Trước khi học âm PH, các em được luyện đọc âm P, chứ không học âm P riêng và không có từ ứng dụng riêng cho âm đầu P.

Cách thứ hai: Dạy âm P riêng và đưa những "từ ứng dụng" như pi-a-nô/piano, pa-nô/panô để HS tập đọc và phát triển vốn từ.

Cũng theo ông Hùng, SGK Tiếng Việt 1 của Bộ GD&ĐT (theo chương trình Tiếng Việt năm 2000) đã áp dụng cách thứ nhất và rất quen thuộc với đông đảo giáo viên dạy Tiếng Việt lớp 1 trên cả nước trong 20 năm qua. SGK Tiếng Việt 1, bộ Kết nối, kế thừa cách dạy này.

Sau khi làm quen, tập đọc âm P ngay trước khi học âm PH, học sinh được luyện đọc âm đầu P trong một số bài học sau đó, chẳng hạn, khi học vần IN, các em luyện đọc và viết từ đèn pin (trang 78, tập một), luyện đọc từ Sa Pa trong đoạn văn viết về Tây Bắc (trang 105 tập một) và trong bài đọc Ruộng bậc thang ở Sa Pa (trang 154, tập hai).

Lý giải vì sao lại chọn cách thứ nhất (đồng thời cũng là lựa chọn kế thừa cách dạy của SGK Tiếng Việt 1 năm 2000 của Bộ GD&ĐT), ông Hùng cho rằng, âm P và PH đều được học trong phần Âm, ở khoảng tuần 5 hoặc tuần 6 của lớp 1.

Nếu dạy âm P riêng thì cần phải có "từ ứng dụng" để học sinh tập đọc và phát triển vốn từ. Những từ này chỉ chứa các âm tiết mở (bộ phận vần chỉ có 1 nguyên âm), nghĩa là buộc phải dùng từ như pi-a-nô/piano, pa-nô/panô,….; không thể dùng các từ như Sa Pa, Nậm Pì,… vì 2 lí do: 1) HS chưa được học âm S (trong Sa Pa) và vần ÂM (trong Nậm Pì) và 2).

Thông thường, tên riêng không được dùng ở phần dạy phát triển vốn từ. Mới chỉ được học 5 - 6 tuần mà học sinh phải đọc và hiểu nghĩa của những từ như pi-a-nô/piano, pa-nô/panô,…. là không phù hợp. Chắc hẳn nhiều người sẽ e ngại vì học sinh lớp 1, mới đến trường mấy tuần, mà phải đọc, viết và hiểu nghĩa của những từ không quen thuộc như vậy.

"Tóm lại, Tiếng Việt 1, bộ Kết nối, có dạy chữ P (chữ pê), âm đầu và âm cuối P (pờ) (ghi bằng chữ P). Tất cả đều dạy theo cách quen thuộc với giáo viên dạy tiếng Việt lớp 1 trên cả nước trong nhiều năm qua", ông Hùng khẳng định.

Đặc biệt, ông Hùng còn cho biết thêm, trong tiếng Việt, khi âm cuối P được mặc nhiên thừa nhận dựa trên hàng loạt cứ liệu thực tế như các từ đã được nêu trên (cặp da, cá mập, lốp xe, tia chớp, bếp, bìm bịp, búp sen,…) thì nhiều nhà Ngữ âm học hàng đầu, "ông tổ" của ngành Ngữ âm học Việt Nam, không coi tiếng Việt có âm đầu P (theo Đoàn Thiện Thuật, Ngữ âm học tiếng Việt, Đại học Quốc gia Hà Nội, 1999, trang 157 - 158; Hoàng Tuệ và Hoàng Minh (Cao Xuân Hạo), Remarks on the Phonological Structure of Vietnamese, Vietnamese Studies: No 40, p. 76).

Như vậy, nếu có coi tiếng Việt có âm đầu P thì đó không phải là việc hiển nhiên và âm đầu P không phải có vị trí "bình đẳng" như các âm đầu khác trong tiếng Việt. Âm này xuất hiện trong các từ vay mượn như: pi-a-nô/piano, pê-đan/pêđan, pa-nô/panô, pê-nê-xi-lin,…, các âm tiết được viết liền hoặc có dấu nối.

Ngoài ra, âm đầu P có thể xuất hiện ở một số tên riêng (Sa Pa, Nậm Pì,…). Trong miêu tả ngữ âm học, tất cả các hiện tượng ngữ âm thuộc từ vay mượn mà chưa Việt hóa (pi-a-nô/piano, pê-nê-xi-lin, pê-đan/pêđan, pa-nô/panô,…), tên riêng (Sa Pa, Nậm Pì,…), cùng với từ tượng thanh, từ cổ,… đều thuộc hiện tượng ngữ âm "ngoại biên", không được lấy làm ngữ liệu để miêu tả hệ thống âm vị của một ngôn ngữ.

Như Dân trí phản ánh trước đó, ông Đào Quốc Vịnh, Hiệu trưởng Trường tiểu học Tô Hiến Thành (quận Hai Bà Trưng) cho biết sách giáo khoa Tiếng Việt 1, bộ "Kết nối tri thức với cuộc sống", sách có dạy chữ "P" khi nó kết hợp với H tạo thành PH đọc là " phờ" nhưng chưa dạy chữ "P" khi đứng trước các nguyên âm vì rất ít từ tiếng Việt có chữ P đứng trước các nguyên âm, nếu có thì là từ ngoại lai.

Chính vì thế, hiệu trưởng này đã viết thư ngỏ gửi Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn.

Người trẻ cần nâng cấp bản thân để đứng vững trong thị trường lao động

Người trẻ cần nâng cấp bản thân để đứng vững trong thị trường lao động

Thạc sĩ Tâm lý Đinh Văn Thịnh, Giảng viên kỹ năng mềm, PGĐ Kỹ năng và Truyền thông Hệ thống Trung tâm ATC nêu quan ...

Chuyên gia y tế: Phải áp dụng sớm nhất giải pháp công nghệ trong quản lý dịch Covid-19

Chuyên gia y tế: Phải áp dụng sớm nhất giải pháp công nghệ trong quản lý dịch Covid-19

'Phải áp dụng sớm nhất giải pháp công nghệ trong quản lý dịch Covid-19 thống nhất ở tất cả các tuyến. Nếu tỉnh nào làm ...

(theo Dân trí)

Đọc thêm

Tắt cảnh báo “iPhone quá gần” trên iOS 26 để dùng điện thoại thoải mái

Tắt cảnh báo “iPhone quá gần” trên iOS 26 để dùng điện thoại thoải mái

Tính năng cảnh báo iPhone quá gần trên iOS 26 giúp bảo vệ mắt, nhưng đôi khi xuất hiện quá thường xuyên gây phiền toái. Dưới đây là cách tắt ...
Cách chỉnh ảnh màu film online siêu đẹp, tạo hiệu ứng nghệ thuật dễ dàng

Cách chỉnh ảnh màu film online siêu đẹp, tạo hiệu ứng nghệ thuật dễ dàng

Màu film mang vẻ hoài cổ, nhẹ nhàng, giúp ảnh trở nên nghệ thuật. Chỉ cần filter film là ảnh ấn tượng ngay. Dưới đây là cách chỉnh ảnh màu ...
HLV Kim Sang Sik thắng 100% ở các trận chung kết

HLV Kim Sang Sik thắng 100% ở các trận chung kết

Kể từ khi làm HLV chuyên nghiệp cho đến nay, HLV Kim Sang Sik chưa từng nếm mùi thất bại ở chung kết tại các giải đấu chính thức.
Giá vàng hôm nay 16/12/2025 tăng cao kỷ lục, 'nhiệt' thị trường chưa hề hạ, nhà đầu tư Ấn Độ bất ngờ mua khối lượng khủng vì lý do này

Giá vàng hôm nay 16/12/2025 tăng cao kỷ lục, 'nhiệt' thị trường chưa hề hạ, nhà đầu tư Ấn Độ bất ngờ mua khối lượng khủng vì lý do này

Giá vàng hôm nay 16/12/2025 tăng cao kỷ lục, 'nhiệt' thị trường chưa hề hạ, lý do nhà đầu tư Ấn Độ bất ngờ mua khối lượng vàng khủng?
Nhật Bản đóng góp 1,5 triệu USD thông qua IOM và UNICEF để cứu trợ khẩn cấp và phục hồi sau thiên tai tại Việt Nam

Nhật Bản đóng góp 1,5 triệu USD thông qua IOM và UNICEF để cứu trợ khẩn cấp và phục hồi sau thiên tai tại Việt Nam

Khoản viện trợ của Nhật Bản thông qua IOM và UNICEF sẽ hỗ trợ cho các gia đình bị buộc phải sơ tán tạm thời và trẻ em bị ảnh ...
Campuchia cảnh báo người dân di tản khỏi điểm du lịch nổi tiếng có nguy cơ bị trúng bom

Campuchia cảnh báo người dân di tản khỏi điểm du lịch nổi tiếng có nguy cơ bị trúng bom

Lần đầu tiên tỉnh Siem Reap, nơi có quần thể di tích Angkor Wat của Campuchia, được cho là chịu tác động trong các diễn biến căng thẳng biên giới ...
Mức phạt các hành vi vi phạm quy định về trật tự công cộng từ ngày 15/12

Mức phạt các hành vi vi phạm quy định về trật tự công cộng từ ngày 15/12

Từ ngày 15/12, người vi phạm trật tự công cộng có thể bị xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đồng đến cao nhất là 40 triệu đồng.
Cuộc thi hùng biện năm 2025: Tinh thần đối thoại, bản lĩnh và trách nhiệm xã hội của tuổi trẻ Thủ đô trong kỷ nguyên mới

Cuộc thi hùng biện năm 2025: Tinh thần đối thoại, bản lĩnh và trách nhiệm xã hội của tuổi trẻ Thủ đô trong kỷ nguyên mới

Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội phối hợp Thành đoàn Hà Nội tổ chức vòng chung kết cuộc thi hùng biện năm 2025.
Cục Cảnh sát giao thông ra quân cao điểm phục vụ Đại hội Đảng XIV và các sự kiện lớn năm 2026

Cục Cảnh sát giao thông ra quân cao điểm phục vụ Đại hội Đảng XIV và các sự kiện lớn năm 2026

Cục Cảnh sát giao thông triển khai cao điểm 3 tháng bảo đảm trật tự an toàn giao thông, phục vụ Đại hội Đảng XIV và các sự kiện lớn trên cả nước.
UNICEF cảnh báo hàng nghìn trẻ Gaza suy dinh dưỡng cấp tính

UNICEF cảnh báo hàng nghìn trẻ Gaza suy dinh dưỡng cấp tính

Hơn 9.000 trẻ ở Gaza phải điều trị suy dinh dưỡng cấp tính trong tháng 10, cho thấy viện trợ nhân đạo vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu sau lệnh ngừng bắn.
Việt Nam và Anh khởi động sáng kiến tăng cường khả năng chống chịu ven biển

Việt Nam và Anh khởi động sáng kiến tăng cường khả năng chống chịu ven biển

Ngày 12/12, Việt Nam và Vương quốc Anh đã khởi động Chương trình Chuyển đổi bền vững, thích ứng khí hậu và đại dương (COAST).
Vượt lên nghịch cảnh, chàng trai bại não xuất sắc giành học bổng toàn phần của Đại học RMIT

Vượt lên nghịch cảnh, chàng trai bại não xuất sắc giành học bổng toàn phần của Đại học RMIT

Chương trình 'Trạm yêu thương' lên sóng VTV1 vào 10h thứ Bảy ngày 13/12 là câu chuyện truyền cảm hứng về chàng trai trẻ giàu nghị lực Giang Văn Tân.
5 loại thức ăn không nên để qua đêm vì dễ bị ngộ độc

5 loại thức ăn không nên để qua đêm vì dễ bị ngộ độc

Bạn không nên ăn các món rau lá xanh, hải sản, nấm... để qua đêm vì tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc thực phẩm.
Thời điểm hợp lý trong ngày để uống cà phê giúp giảm viêm

Thời điểm hợp lý trong ngày để uống cà phê giúp giảm viêm

Cà phê không chỉ giúp tỉnh táo mà còn chứa nhiều polyphenol có khả năng giảm viêm, yếu tố liên quan đến béo phì, bệnh tim và lão hóa sớm.
Thúc đẩy hợp tác Việt Nam-Thuỵ Điển trong lĩnh vực y tế

Thúc đẩy hợp tác Việt Nam-Thuỵ Điển trong lĩnh vực y tế

Ngày 11/12, Hội thảo Đổi mới sáng tạo y tế Thụy Điển-Việt Nam diễn ra tại Hà Nội.
Bổ sung 5 thực phẩm màu tím giúp cơ thể khỏe mạnh và làn da rạng rỡ

Bổ sung 5 thực phẩm màu tím giúp cơ thể khỏe mạnh và làn da rạng rỡ

Nhờ chứa anthocyanin, sắc tố chống oxy hóa mạnh, nhóm thực phẩm màu tím hỗ trợ làm chậm lão hóa, bảo vệ da trước ô nhiễm môi trường.
Quốc hội thông qua Luật Dân số: Từ 1/7/2026, phụ nữ sinh con được nghỉ thai sản 7 tháng

Quốc hội thông qua Luật Dân số: Từ 1/7/2026, phụ nữ sinh con được nghỉ thai sản 7 tháng

Luật Dân số quy định thời gian nghỉ thai sản với lao động nữ là 7 tháng và ưu tiên mua nhà ở xã hội với người có từ 2 con đẻ trở lên.
Quốc hội thông qua Luật Phòng bệnh

Quốc hội thông qua Luật Phòng bệnh

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, sáng 10/12, Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Phòng bệnh với đa số đại biểu Quốc hội có mặt tán thành.
Phiên bản di động