Không quá cường điệu khi tờ China Daily của Trung Quốc rút tít Tổ Chim biến thành lòng chảo của nền văn minh Trung Hoa. Phong vị cổ đại được “dọn” ra bàn tiệc ngay từ món khai vị. Cùng với những âm thanh hào hùng trong tiết mục biểu diễn với 2.008 chiếc trống fou, loại trống đồng cổ có từ thời nhà Hạ, kết hợp với kiểu trình diễn square art (hàng nghìn diễn viên), đạo diễn Trương Nghệ Mưu đã nhẹ nhàng đưa hàng tỷ người trên thế giới trở lại thời kỳ sơ khai của lịch sử Trung Hoa.
Chuyện 5.000 năm kể trong... một giờ
Olympic lần thứ 29 được đánh giá là một trong những thế vận hội thành công nhất trong lịch sử trên mọi phương diện, trong đó có 36 kỷ lục thế giới mới. Những màn pháo hoa đỉnh cao lộng lẫy trên bầu trời Bắc Kinh chẳng phải là điều lạ lẫm. Một lễ khai mạc hoành tráng thuộc hàng tốn kém nhất trong lịch sử Olympic cũng đã nằm trong dự đoán... Chỉ có cái cách mà người Trung Quốc cho cả thế giới “thuộc lòng” lịch sử và bất ngờ về nền văn hóa của mình trong vòng 50 phút, là ấn tượng nhất.
Trong cái giờ khắc được mở đầu toàn bằng những con số 8 (8 giờ 8 phút 8 giây, ngày 8 tháng 8 năm 2008) may mắn theo quan niệm của người Trung Hoa, vừa thấy trùng trùng 3.000 môn sinh Khổng Tử trang phục bàng bạc với thư trúc trên tay, đã lại thấy bộ môn Kinh kịch của Trung Quốc được thể hiện qua hình thức múa rối. Vừa choáng ngợp với hàng trăm mái chèo ghép hình những chiếc tàu buôn thuở hoàng kim của Con đường tơ lụa - trên biển, đã giật mình với ngón đàn điệu múa của những bậc văn nhân đời Đường (618-907).
Tiết tấu các màn trình diễn vừa nhanh, vừa như từ tốn, len lỏi vào sâu các giác quan của người thưởng thức. Thêm vào đó, với lực lượng diễn viên hùng hậu khoảng 15.000 người để khuấy động cảm xúc đam mê vốn rất tĩnh trên mặt SVĐ rộng lớn, những màn biểu diễn hoành tráng đánh thẳng vào giác quan con người, đồng thời cũng dành khoảng lặng cho những suy ngẫm về các chiều kích làm nền vững chãi đằng sau cái gọi là bề dày văn hóa Trung Hoa. Đây có lẽ là một trong những lý giải vì sao màn trình diễn văn hóa từ cổ chí kim của Trung Quốc lại có cảm giác ngắn ngủi, tưởng chừng chỉ một chút lơ đãng, người xem đã vuột mất nhiều điều lý thú.
Triệt để tận dụng cơ hội “tự nhiên”
Văn hóa Trung Hoa tất nhiên không chỉ có bấy nhiêu. Olympic là cơ hội “trời cho” để giới thiệu hình ảnh của Trung Quốc ra thế giới. Vì vậy, ngay trong ca khúc chính thức của Olympic 2008 - Beijing welcomes you (Bắc Kinh chào đón bạn), nước chủ nhà Trung Quốc cũng đã cố gắng thể hiện với bạn bè thế giới về một đất nước hiếu khách, giàu văn hóa và đã nỗ lực hết mình cho một thế vận hội lớn.
Tuy video clip dài gần 7 phút, thu âm hoàn toàn bằng tiếng Trung, nhưng phần hình ảnh minh họa cho ca khúc chủ đề này có thể coi là cuốn phim sống động quảng bá hình ảnh Trung Quốc. Mở màn là ánh bình minh và cánh cửa dẫn vào Tử Cấm Thành rộng mở, khán giả được đi qua gần như tất cả các địa danh nổi tiếng của Trung Quốc từ Vạn Lý Trường Thành kỳ vĩ đến Tử Cấm Thành huyền bí, từ tháp Đông Phương Minh Châu hoành tráng ở Thượng Hải đến SVĐ quốc gia Bắc Kinh, công trình lớn vừa được hoàn thành dành riêng cho Thế vận hội. Xen kẽ trong đó, người xem còn được chiêm ngưỡng nghệ thuật truyền thống Trung Hoa từ thư pháp, hội họa đến trà đạo, ẩm thực hay nghề thêu truyền thống...
Thậm chí, văn hóa Trung Quốc còn được thể hiện đầy đủ trong những bộ huy chương, huy hiệu, biểu tượng, ngọn đuốc, trang phục Olympic Bắc Kinh 2008 - đều tuân theo triết học ngũ hành.
Ngoài ra, để du khách quốc tế có thể cảm nhận truyền thống và văn hóa đặc sắc của Trung Quốc trong thời gian thi đấu, Bắc Kinh còn tổ chức hàng loạt hoạt động văn hóa. Theo thống kê, tổng cộng đã có hơn 100 cuộc triển lãm và khoảng 280 buổi biểu diễn các loại hình nghệ thuật như kinh kịch, nhạc dân tộc, múa rối… diễn ra ở Bắc Kinh.
Cùng với kỳ tích 51 huy chương vàng, Trung Quốc lần đầu tiên đứng đầu bảng tổng sắp, lật đổ ngôi thống trị của Mỹ trong suốt 3 kỳ Olympic gần đây nhất, những màn giới thiệu hoành tráng về văn hóa Trung Hoa hẳn đã làm choáng ngợp hàng tỷ người trên thế giới.
Huỳnh Hạnh