Thị trường Halal - ‘chìa khóa’ mở thêm cánh cửa cho xuất khẩu nông thủy sản Việt Nam

Việc đa dạng hóa các thị trường xuất khẩu, khai mở các thị trường mới, còn nhiều dư địa như thị trường Halal được coi là “chìa khóa” mở thêm “cánh cửa” cho xuất khẩu nông thủy sản Việt Nam.

Với khả năng xuất khẩu trên 50 tỷ USD nông sản mỗi năm cùng với việc đã xây dựng được các chuỗi cung ứng, đây sẽ cơ hội để nông sản, thủy sản Việt Nam tiến quân vào thị trường Halal nếu như có sự đầu tư bài bản, hiệu quả, tạo động lực phát triển kinh tế nông nghiệp.

Để tiếp tục mở rộng xuất khẩu nông sản, thủy sản, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết: Ngoài các thị trường Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, Liên minh châu Âu (EU)... Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ tập trung xuất khẩu các sản phẩm nông thủy sản đi các thị trường Halal, Trung Đông...; đặc biệt là sản phẩm chăn nuôi, thủy sản.

Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, mặc dù nông sản, thủy sản đã xuất khẩu đi nhiều thị trường và xúc tiến thương mại đã có hiệu quả nhưng Việt Nam phải bước chân vào những thị trường khó tính, mang tính đặc thù như thị trường Halal, để nông sản của Việt Nam có được nhiều phân khúc, nhiều thị trường, kim ngạch xuất khẩu được nhiều hơn.

Hiện nay, trên thế giới có khoảng hơn 2 tỷ người theo đạo Hồi. Nhiều quốc gia Hồi giáo đang tham gia tích cực vào thị trường Halal toàn cầu - một thị trường đòi hỏi nhiều yêu cầu riêng và rất khắt khe. Các thực phẩm sử dụng hàng ngày phải được chứng nhận theo tiêu chuẩn Halal.

Ông Trương Xuân Trung - Tham tán thương mại Việt Nam tại Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) đánh giá: Việt Nam là một trong những quốc gia hàng đầu thế giới về xuất khẩu nông thủy sản và các mặt hàng nông sản chế biến như: gạo, chè, hạt điều, cà phê, hồ tiêu, rau quả… cùng các sản phẩm đồ uống. Việt Nam lại nằm trong khu vực Đông Nam Á và châu Á vốn tập trung đông dân số theo đạo Hồi như Indonesia, Malaysia, khu vực Trung Đông…

Bên cạnh đó, Việt Nam có chủ trương phát triển quan hệ với các quốc gia Trung Đông và châu Phi; trong đó, có thúc đẩy hợp tác sản xuất, nhập khẩu, chứng nhận Halal. Đây cũng là điều kiện tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu sản phẩm vào thị trường Halal.

Theo ông Trương Xuân Trung, quy mô, nhu cầu của thị trường Halal rất lớn. Nếu nhìn vào các số liệu tăng trưởng về tiêu thụ các nhóm mặt hàng chính ở thị trường UAE thì thấy Việt Nam có thế mạnh ở các nhóm mặt hàng như nông sản, nông sản chế biến, ngũ cốc. Để thúc đẩy xuất khẩu hơn nữa các mặt hàng của Việt Nam vào thị trường Halal đòi hỏi các doanh nghiệp Việt phải có giấy chứng nhận Halal để đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu vào thị trường các quốc gia Hồi giáo.

Theo các chuyên gia, mặc dù là thị trường lớn, rất tiềm năng, lại có thuận lợi về vị trí địa lý, song hàng hóa Việt Nam nói chung, hàng nông thủy sản nói riêng sang thị trường Halal mới chỉ ở bước đầu khai phá. Mỗi năm, Việt Nam có khoảng 50 công ty được cấp chứng nhận Halal với các sản phẩm chủ yếu là hải sản, đồ uống, thực phẩm đóng hộp, bánh kẹo, đồ ăn chay và dược phẩm. Nếu được tận dụng, phát huy tốt sẽ giúp nông thủy sản Việt Nam vững vàng tham gia vào thị trường sản phẩm Halal.

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất đối với ngành công nghiệp Halal là không có một tiêu chuẩn Halal duy nhất được công nhận trên toàn thế giới. Theo bà Lý Kim Chi - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh (HUBA), Chủ tịch Hội Lương thực thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh (FFA), các tiêu chuẩn và quy định Halal đang ngày càng nghiêm ngặt.

Chứng nhận Halal không có giá trị vĩnh viễn, không được công nhận lẫn nhau ở tất cả các quốc gia, với tất cả mặt hàng. Điều này gây rất nhiều khó khăn cho doanh nghiệp vì phải tái chứng nhận nhiều lần và phải căn cứ vào từng thị trường xuất khẩu để đăng ký chứng nhận cho phù hợp.

Là doanh nghiệp sản xuất bánh dinh dưỡng từ các sản phẩm nông sản như: điều, ca cao, dừa… Công ty cổ phần Sản xuất và Thương mại nông sản VietGlobal đã có bước đi táo bạo là thâm nhập thị trường Halal, một thị trường mới mẻ, đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn về chất lượng và quy trình sản xuất nhưng nhiều cơ hội.

Bà Mai Thị Ngọc Ngà, Giám đốc điều hành mảng bánh dinh dưỡng Zcake - Công ty cổ phần Sản xuất và Thương mại nông sản VietGlobal chia sẻ, người tiêu dùng Halal không quá khắt khe về giá cả, miễn là sản phẩm đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn về chất lượng và an toàn. Đây là một yếu tố quan trọng giúp công ty tự tin khi bắt đầu xuất khẩu sản phẩm sang Malaysia, một thị trường mục tiêu của công ty trong khu vực Đông Nam Á.

Công ty không chỉ dừng lại ở thị trường Malaysia mà còn có kế hoạch mở rộng sang các thị trường khác trong khu vực Đông Nam Á và thậm chí là Trung Đông. Đây là những thị trường có nhu cầu lớn về sản phẩm Halal và ít cạnh tranh hơn so với các thị trường lớn như châu Âu hay Mỹ, bà Mai Thị Ngọc Ngà chia sẻ.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh: Tiềm năng, yêu cầu để sản phẩm nông sản; đặc biệt là sản phẩm chăn nuôi của Việt Nam vào thị trường Halal đã được nhận định rõ. Do đó, các doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý nhà nước, đơn vị chuyên môn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn như: Cục Chăn nuôi, Cục Thú y, Vụ Hợp tác quốc tế… để tiếp cận và từng bước hoàn thiện quy trình, tháo gỡ những hàng rào kỹ thuật, sớm đưa sản phẩm chăn nuôi, điển hình là thịt gà Việt Nam đi vào thị trường Halal.

“Các doanh nghiệp phải có kế hoạch, tiến độ cụ thể cho từng công việc, nội dung để các cơ quan chuyên môn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kịp thời hỗ trợ để toàn bộ quy trình sản xuất từ: con giống, chuồng trại, thức ăn, giết mổ… kiện toàn theo đúng tiêu chuẩn Halal”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.