| Hàng loạt nước thành viên EU tuyên bố trục xuất các nhà ngoại giao Nga. Moscow cảnh báo, động thái sẽ phá hủy quan hệ song phương. (Nguồn: Anadolu) |
Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin thế giới nổi bật trong ngày:
Nga-Ukraine
* Điều kiện tổ chức Thượng đỉnh Nga-Ukraine: Ngày 5/4, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết, Nga không bác khả năng tổ chức cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Vladimir Putin và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky.
Tuy nhiên, cuộc gặp chỉ có thể diễn ra một khi hai bên thống nhất về một văn kiện.
Trước đó cùng ngày, hãng thông tấn Interfax dẫn lời một Thứ trưởng Ngoại giao Nga cho hay, nước này và Ukraine đang tiếp tục vòng hòa đàm sâu rộng thông qua trực tuyến. Tuy nhiên, ông Peskov từ chối đánh giá về tiến triển đàm phán. (Reuters)
* Nga kêu gọi quốc tế tỉnh táo: Ngày 5/4, tiếp tục những nỗ lực bác bỏ cáo buộc của phương Tây về việc sát hại dân thường ở Bucha, phía Tây thủ đô Kiev của Ukraine, Bộ Quốc phòng Nga cho rằng cơ quan đặc nhiệm Ukraine dàn dựng thương vong đối với dân thường tại nhiều địa điểm.
Theo bộ trên, quân đội Ukraine đã ghi lại một đoạn băng giả nhằm mục đích cho thấy "những người dân vô tội được cho là bị lực lượng vũ trang Nga sát hại".
Bộ Quốc phòng Nga nhấn mạnh, "các sự kiện tương tự đang được các cơ quan đặc nhiệm Ukraine ở Sumy, Konotop và các thành phố khác dàn dựng". Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Nga không nêu rõ cách thức thu thập thông tin trên.
Trước đó, một quan chức cấp cao của Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết, quân đội nước này không thể xác nhận một cách độc lập những thông tin của Ukraine về cáo buộc Moscow có các hành động tấn công nhằm vào dân thường tại thị trấn Bucha, song cũng không có bất cứ lý do nào để bác bỏ. (AFP)
* Moscow cáo buộc Ukraine và phương Tây cố tình làm mất uy tín Nga: Ngày 5/4, cựu Tổng thống Nga và hiện là Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh quốc gia Nga Dmitry Medvedev tuyên bố, các cáo buộc rằng lực lượng Nga sát hại dân thường ở thị trấn Bucha là sản phẩm giả mạo.
Ông Medvedev nêu rõ: "Đây là những điều giả mạo đã hình thành trong trí tưởng tượng đầy hoài nghi của chiến dịch tuyên truyền ở Ukraine".
Tương tự, người phát ngôn Điện Kremlin Peskov khẳng định, những cáo buộc các lực lượng Nga sát hại dân thường ở thị trấn Bucha là "sự giả mạo tàn ác" nhằm bôi nhọ quân đội Nga.
Ông Peskov nêu rõ: "Chúng tôi một lần nữa kêu gọi cộng đồng quốc tế: tách bạch khỏi những quan điểm cảm tính như vậy và suy nghĩ một cách tỉnh táo". (Reuters)
* Hàng loạt nước châu Âu dội đòn trục xuất ngoại giao Nga: Ngày 5/4, Ngoại trưởng Thụy Điển Ann Linde tuyên bố, nước này sẽ trục xuất 3 nhà ngoại giao Nga do "không hành động phù hợp với Công ước Vienna".
Ngoại trưởng Italy Luigi Di Maio cũng thông báo, nước này đã trục xuất 30 nhà ngoại giao Nga vì lo ngại an ninh.
Tại Đan Mạch, phát biểu trước báo giới sau cuộc họp tại Quốc hội, Ngoại trưởng Đan Mạch Jeppe Kofod công bố quyết định trục xuất 15 nhà ngoại giao Nga vì "tiến hành các hoạt động do thám trên lãnh thổ nước này".
Ngoại trưởng Kofod nhấn mạnh Đan Mạch muốn gửi đi tín hiệu rõ ràng rằng hoạt động do thám tại nước này là "không thể chấp nhận".
Mới đây nhất, Ngoại trưởng Tây Ban Nha Jose Manuel Albares tuyên bố, nước này sẽ trục xuất khoảng 25 nhà ngoại giao và nhân viên Đại sứ quán Nga tại Madrid, cho rằng họ "đại diện cho mối đe dọa đối với lợi ích và an ninh của đất nước chúng tôi".
Trước đó, ngày 4/4, Pháp cũng đã thông báo sẽ trục xuất 35 nhà ngoại giao Nga như một phần của hành động chung của Liên minh châu Âu (EU), trong khi Đức tuyên bố 40 nhà ngoại giao Nga là những người "không được hoanh nghênh" và phải rời khỏi nước Berlin.
Cũng ngày 4/4, Ngoại trưởng Lithuania Gabrielius Landsbergis tuyên bố nước này đang hạ cấp quan hệ ngoại giao với Nga, đóng cửa Tổng lãnh sự quán Nga ở Klaipeda và trục xuất Đại sứ Nga khỏi Vilnius. (Reuters, TASS)
hà ngoại giao Nga cảnh báo, "hành động có chủ đích trên sẽ gây hậu quả kéo dài, bởi phá hủy dễ hơn xây dựng" và "
Trong khi đó, cựu Tổng thống và hiện là Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh quốc gia Nga Dmitry Medvedev tuyên bố, Moscow sẽ "đáp trả tương xứng và phá hủy quan hệ song phương".
Ông Medvedev cảnh báo: "Nếu điều này tiếp tục, như tôi đã viết ngày 26/2, nó sẽ kéo theo việc đóng cửa các đại sứ quán phương Tây".
TASS cũng dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova tuyên bố, Moscow sẽ đưa ra phản ứng thích đáng đối với động thái này.
* Anh-Nhật Bản nhất trí cần siết chặt trừng phạt Nga: Ngày 5/4, Ngoại trưởng Anh Liz Truss cho biết, bà đã nhất trí với người đồng cấp Nhật Bản Hayashi Yoshimasa rằng, cần bổ sung biện pháp trừng phạt Nga.
Trên Twitter, Ngoại trưởng Truss nêu rõ: "Chúng tôi đã nhất trí rằng cộng đồng quốc tế phải gia tăng sức ép lên Nga bằng việc tăng cường các biện pháp trừng phạt phối hợp".
Trước đó, Australia và Canada đã tuyên bố gia tăng trừng phạt Nga, trong khi Pháp cho hay, EU gần như chắc chắn sẽ phê chuẩn vòng trừng phạt mới lên Moscow. (Reuters)
* Chủ tịch EC sắp đến Ukraine: Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Đại diện cấp cao phụ trách chính sách đối ngoại và an ninh của EU Josep Borrell sẽ đến thủ đô Kiev của Ukraine trong tuần này để gặp Tổng thống nước chủ nhà Volodymyr Zelensky.
Thông báo được người phát ngôn EU Eric Mamer công bố ngày 5/4 trên trang Twitter, theo đó, cuộc gặp sẽ diễn ra "trước sự kiện ủng hộ Ukraine mang tên StandUpForUkraine tại thủ đô Warsaw của Ba Lan ngày 9/4". (Reuters)
Nga
* Nga hối thúc Mỹ ngừng cung cấp vũ khí sát thương cho Ukraine: Ngày 4/4, Đại sứ quán Nga tại Washington ra tuyên bố nêu rõ, giới chức Mỹ cần chấm dứt việc cung cấp vũ khí cho chính quyền Ukraine.
Bên cạnh đó, Nga cũng phản pháo những phát ngôn của Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ phụ trách kiểm soát vũ khí và an ninh quốc tế Bonnie Jenkins rằng, có những mối đe dọa đặt ra từ vật liệu chưa phát nổ được cho là do các lực lượng vũ trang Nga bỏ lại trên lãnh thổ Ukraine.
Tuyên bố có đoạn: "Những cáo buộc như vậy có vẻ vô lý trong bối cảnh Mỹ liên tục cung cấp vũ khí sát thương cho Ukraine, trong đó có Hệ thống phòng không vác vai (MANPAD) và các tên lửa điều khiển chống tăng (ATGM), mà các lực lượng vũ trang Ukraine và các tiểu đoàn quốc gia để lại tại những cứ điểm của họ theo từng đợt".
Bên cạnh đó, Nga cho rằng, "việc chính quyền Kiev không có khả năng đảm bảo kiểm soát và bảo vệ vũ khí một cách thích hợp dẫn tới tình trạng tràn lan các băng nhóm tự phát tham gia cướp bóc và khủng bố". (TASS)
* Nga bác khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân ở Ukraine: Phó Đại diện thường trực thứ nhất của Nga tại Liên hợp quốc Dmitry Polyanskiy đã bác bỏ khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân trong tình hình ở Ukraine.
Theo ông Polyanskiy nói, khả năng Nga sử dụng vũ khí hạt nhân chỉ có thể được thực hiện trong trường hợp đáp trả việc sử dụng hạt nhân và các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt chống lại Nga và/hoặc các đồng minh của Nga, hoặc khi sự tồn tại của đất nước bị đe dọa.
Tuy nhiên, quan chức Nga lưu ý, "những tiêu chí này không thể áp dụng cho kịch bản đang diễn ra ở Ukraine". (Sputnik)
* Nga phản ứng về nỗ lực của phương Tây loại Moscow khỏi UNHRC: Đại diện thường trực của Nga tại Liên hợp quốc Vassily Nebenzya cho biết, Moscow coi các nỗ lực của phương Tây nhằm loại nước này khỏi Hội đồng Nhân quyền LHQ (UNHRC) là rất khó tin.
Nhà ngoại giao Nga nhấn mạnh rằng, "đó là điều không thể chấp nhận được. Và điều đó sẽ không tạo điều kiện hay khích lệ hay có ích cho những gì đang diễn ra trong các cuộc đàm phán giữa Nga và Ukraine". (TASS)
* Trung Quốc nói Ukraine có đủ sự khôn ngoan: Ngày 4/4, trong cuộc điện đàm thứ 2 với người đồng cấp Ukraine Dmytro Kuleba kể từ khi Moscow bắt đầu chiến dịch quân sự ở nước này, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị khẳng định, Bắc Kinh tiếp tục ủng hộ các cuộc đàm phán hòa bình.
Trung Quốc cũng bày tỏ mong muốn đóng vai trò xây dựng trong tiến trình này.
Bên cạnh đó, ông Vương nói rằng, Ukraine "có đủ sự khôn ngoan để đưa ra những lựa chọn của mình" về cuộc xung đột. (SCMP)
Israel bán hệ thống phòng thủ tên lửa Arrow 3 cho Đức
Ngày 5/4, tờ Jerusalem Post dẫn nguồn từ Bộ Quốc phòng Israel đưa tin, nước này và Mỹ đã chấp thuận thương vụ bán hệ thống phòng thủ tên lửa tầm trung Arrow 3 cho Đức. Đây cũng sẽ là lần đầu tiên Israel bán hệ thống tên lửa tối tân cho một đối tác nước ngoài.
Trước đó, Quốc hội Đức đã yêu cầu chính quyền liên bang mua hệ thống phòng không tầm thấp Vòm Sắt (Iron Dome) của Israel, song, Tư lệnh Không quân Đức, Trung tướng Ingo Gerhartz cho biết, nước này quan tâm đến hệ thống Arrow 3 hơn nhằm ngăn chặn hiệu quả các nguy cơ tiềm ẩn trong tương lai.
Sau khi Thủ tướng Đức Olaf Scholz tới thăm Israel và điện đàm với Tổng thống Mỹ Joe Biden, hai quốc gia này đã chấp thuận thương vụ bán Arrow 3 cho Berlin. Tuy nhiên, các bên vẫn cần đàm phán về chi tiết trước khi chính thức ký kết hợp đồng.
Hệ thống Arrow 3 là một trong những vũ khí phòng không tiên tiến nhất của Israel, có khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo ở độ cao trên 100km và tầm bắn lên tới 2.400km.
Hệ thống này được thiết kế với tính cơ động cao, có khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo ngay ở ngoài bầu khí quyển Trái Đất và được đánh giá là một trong những hệ thống phòng thủ tên lửa hiệu quả nhất thế giới hiện nay.
Israel-Palestine: Thành cổ Jerusalem "nổi sóng"
Trong đêm thứ hai của tháng lễ Ramadan đã xảy nhiều vụ đụng độ giữa người Palestine và lực lượng cảnh sát Israel gần Cổng Damascus thuộc Thành cổ Jerusalem.
Từ đêm 2/4, nhiều người Palestine đã ném chai lọ, đá và các vật thể khác vào cảnh sát bảo vệ. Ban đầu, cảnh sát đã cố gắng kiểm soát tình hình bằng các biện pháp ôn hòa và bắt giữ 4 người quá khích. Trong khi đó, một sĩ quan cảnh sát bị thương nhẹ.
Đêm 3/4, khi những tín đồ Hồi giáo từ Đền Al Aqsa trở về nhà sau lễ cầu nguyện, họ đã ném chai lọ vào lực lượng an ninh. Họ cũng châm lửa đốt một nhà vệ sinh gần Cổng Damascus.
Tình hình có dấu hiệu leo thang khiến cảnh sát phải bắn lựu đạn gây choáng, dùng dùi cui trấn áp và điều động kỵ binh giải tán đám đông. Cảnh sát mặc thường phục cũng len lỏi vào đám đông và bắt giữ ít nhất 10 nghi phạm.
Ngày 4/4, người phát ngôn Abu Rudeineh của Tổng thống Palestine cảnh báo, việc Israel gia tăng bạo lực nhằm vào người Palestine sẽ khiến toàn khu vực trở nên căng thẳng hơn và thể hiện việc Israel "không tôn trọng các cam kết theo các hiệp định và biên bản ghi nhớ hai bên đã từng ký kết trước đó".
Trong khi đó, Thủ tướng Palestine Mohammed Ishtaye kêu gọi cộng đồng quốc tế ngăn chặn binh sĩ Israel tấn công người Palestine cũng như chấm dứt sự vi phạm tính tôn nghiêm của thánh đường Al-Aqsa.
Ông Ishtaye tuyên bố, sự leo thang quân sự của Israel chống người Palestine gây nguy cơ lớn cho an ninh và ổn định trong khu vực.