| Ngoại trưởng Mike Pompeo tới trụ sở LHQ, chính thức kích hoạt “quy trình đảo ngược” nhằm tái áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Iran. (Nguồn: AP) |
Quy trình đảo ngược này cho phép bất kỳ nước nào trong nhóm P5+1 tham gia ký thỏa thuận hạt nhân 2015 với Iran có quyền đề xuất áp lại các lệnh trừng phạt của LHQ đối với Tehran nếu nước này không tuân thủ các điều khoản đã nhất trí trong thỏa thuận.
Sau khi nhận được đề nghị chính thức của Mỹ, các nước thành viên còn lại trong Hội Đồng Bảo an (HĐBA) LHQ sẽ có 10 ngày để đưa ra quyết định có chấp thuận hay không. Trong trường hợp các bên không nhất trí được, các lệnh trừng phạt Iran sẽ tự động được kích hoạt sau 30 ngày kể từ khi Mỹ chính thức đưa ra đề nghị.
Trong thư chuyển tới nước Chủ tịch luân phiên của HĐBA trong tháng 8 là Indonesia, Ngoại trưởng Pompeo nêu nguyên nhân khiến Mỹ quyết định khởi động “quy trình đảo ngược” là do Iran không tuân thủ các điều khoản của thỏa thuận hạt nhân 2015. Trước đó, vào tháng 5/2018, Mỹ đã đơn phương rút khỏi thỏa thuận nhưng Chính quyền của Tổng thống Donald Trump vẫn cho rằng họ có quyền khởi động cơ chế này.
Trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin Fox News, Ngoại trưởng Mike Pompeo cho biết, các nước châu Âu đều đã kín đáo ủng hộ việc kéo dài lệnh cấm vận vũ khí đối với Iran nhưng không ủng hộ nghị quyết do Mỹ đề xuất tại HĐBA bởi họ muốn duy trì thỏa thuận hạt nhân 2015.
Mỹ quyết định tiến hành bước đi trên sau khi không được HĐBA thông qua nghị quyết kéo dài lệnh cấm vận vũ khí đối với Iran trong cuộc họp hôm 14/8. Lệnh cấm vận này sẽ hết hạn vào ngày 18/10 tới. Theo người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus, Washington không chỉ muốn tiếp tục áp đặt các lệnh trừng phạt Iran mà còn yêu cầu Tehran phải ngừng tất cả các hoạt động liên quan tới làm giàu uranium.
Trong phản ứng mới nhất trước các hành động của Mỹ, Bộ Ngoại giao Nga ngày 20/8 khẳng định sẽ không chấm dứt hợp tác với Iran. Trong khi đó, Pháp, Đức và Anh đã ra tuyên bố chung cho biết, sẽ không ủng hộ đề xuất của Mỹ.
Về phía Iran, Ngoại trưởng Mohammad Javad Zarif bày tỏ quan điểm trong một lá thư gửi LHQ, cho rằng, Mỹ không có quyền kích hoạt áp đặt lại tất cả các lệnh trừng phạt của LHQ đối với Iran.
Trong bức thư trên, Ngoại trưởng Zarif nêu rõ: “Việc Mỹ thúc đẩy tái áp đặt các lệnh trừng phạt của LHQ đối với Iran sẽ gây ra những hậu quả nguy hiểm… Iran đã thực hiện kiềm chế một cách thiện chí… Giờ đây, đến lượt cộng đồng quốc tế chống lại sự thúc đẩy bất hợp pháp của Mỹ”.
Theo truyền hình nhà nước Iran, bức thư trên đã được Đặc phái viên của Iran tại LHQ Majid Takhteravanchi đệ trình lên người đứng đầu HĐBA.