Việt Nam-Cuba kỷ niệm chuyến thăm đặc biệt của Lãnh tụ Fidel Castro đến Việt Nam năm 1973

Lễ Kỷ niệm 50 năm ngày lãnh tụ Fidel Castro đến thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam tại Quảng Trị (1973-2023) do tỉnh Quảng Trị phối hợp với Ban Đối ngoại Trung ương Đảng, Bộ Ngoại giao, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Đại sứ quán Cuba tại Việt Nam tổ chức.

Dự buổi Lễ, về phía Đoàn đại biểu cấp cao của Đảng, Chính phủ nước Cộng hòa Cuba có đồng chí Esteban Lazo Hernandez, Chủ tịch Quốc hội Chính quyền Nhân dân Cộng hòa Cuba. Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Trương Thị Mai, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng ban Tổ chức Trung ương; Trần Thanh Mẫn, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội; cùng lãnh đạo, nguyên lãnh đạo các bộ, ngành tỉnh Quảng Trị và Quảng Bình, các nhân chứng lịch sử.

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, Uỷ viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban tổ chức Trung ương Trương Thị Mai khẳng định Chuyến thăm của Chủ tịch Fidel và Đoàn đại biểu Cuba 50 năm trước đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử quan hệ hai nước, vượt qua thông lệ ngoại giao, là sự cổ vũ to lớn cho cuộc đấu tranh chính nghĩa của Nhân dân miền Nam Việt Nam trong giai đoạn mới; thể hiện niềm tin tuyệt đối vào chiến thắng và là nguồn động viên mãnh liệt cho Cách mạng Việt Nam, là biểu tượng của chủ nghĩa xã hội cách mạng, tình đoàn kết quốc tế trong sáng, cao đẹp của Cuba và Việt Nam.

Năm thập kỷ đã đi qua, nhưng mãi mãi đất nước Việt Nam, nhân dân Việt Nam sẽ không bao giờ quên câu nói bất hủ “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình” của Chủ tịch Fidel.

Uỷ viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai cho rằng, giữ gìn, vun đắp mối quan hệ thủy chung, trước sau không chỉ thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” mà còn là tình cảm, trách nhiệm của đất nước và Nhân dân Việt Nam. Việt Nam luôn coi trọng quan hệ với Cuba, các nước bạn bè truyền thống, các lực lượng tiến bộ trên thế giới và thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ đối ngoại; là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế; tôn trọng quyền tự quyết của các dân tộc và các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên hợp quốc.

Đồng chí Trương Thị Mai nhấn mạnh, kỷ niệm chuyến thăm lịch sử của Chủ tịch Fidel là dịp để chúng ta tiếp tục khẳng định mối quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt Nam - Cuba; mối quan hệ vượt qua các giới hạn thông thường, được tôi luyện, thử thách qua thăng trầm lịch sử và những thời khắc khó khăn nhất của mỗi nước.

Về phần mình, Chủ tịch Quốc hội Cuba Lazo Hernandez xúc động phát biểu: "Chúng tôi vô cùng xúc động khi được thăm những nơi mà Fidel đã từng đến cùng với đồng chí Phạm Văn Đồng, trong khung cảnh biết bao trận chiến này, bất chấp những nỗ lực của các lãnh đạo Việt Nam thuyết phục Fidel vì những rủi ro mà ông có thể gặp phải.

Fidel vui mừng được ôm các chiến sĩ anh hùng đã chiến đấu bằng máu và lửa, những người luôn chắc chắn sẽ giành chiến thắng và tại đây, ông nhắc lại với họ sự ủng hộ kiên định nhất, sự ngưỡng mộ và tình cảm của nhân dân Cuba. Khi nói đến mối quan hệ anh em mẫu mực giữa Cuba và Việt Nam, một hình ảnh khiến cho điều đó trở thành bất tử: Fidel vui mừng phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tại Cao điểm 241, cách địch chỉ vài km. Và câu nói bất hủ: “Vì Việt Nam chúng tôi sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”. Biểu tượng đích thực của mối quan hệ chặt chẽ đoàn kết chúng ta.

Bầu không khí anh em được tạo dựng từ thuở mới bắt đầu gắn bó đã quyết định tính chất bất diệt của tình bạn chúng ta. Trong quan hệ song phương chúng ta, di sản của Fidel và Hồ Chí Minh là rất đặc biệt như Bác Hồ đã nói; Bản sắc đạo đức tương tự cũng bắt nguồn từ hai dân tộc chúng ta cũng có bản sắc đạo đức tương tự, mặc dù Cuba và Việt Nam nằm ở hai bán cầu.

Đọc diễn văn tại Lễ kỷ niệm, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị Lê Quang Tùng ôn lại sự kiện lịch sử về chuyến thăm của đồng chí Fidel Castro đến Quảng Trị vào 50 năm trước, bất chấp mọi hiểm nguy rình rập với mong muốn được tận mắt chứng kiến, chia sẻ cùng cuộc chiến đấu anh dũng của quân và dân Việt Nam. Trong những thời khắc lịch sử đó, lãnh tụ Cuba đã đến thăm nhiều nơi vùng giải phóng tỉnh Quảng Trị khi vùng đất này vẫn còn vương mùi thuốc súng và đầy rẫy đạn bom. Nhiều nơi lãnh tụ Fidel Castro đến thăm chỉ cách bờ Nam sông Thạch Hãn hơn 10 km, địa điểm lúc bấy giờ địch còn tạm chiếm đóng và luôn chĩa nòng pháo về phía Bắc sông Thạch Hãn.

Lãnh tụ Fidel Castro đã đi bộ từ cầu Đông Hà ngược lên phía Tây để thị sát những lô cốt, vũ khí của địch bỏ lại và chứng kiến nỗ lực của quân và dân Quảng Trị xây dựng lại quê hương sau chiến tranh. Tiếp đó, lãnh tụ Fidel Castro ngược lên Đường 9 đến thăm Cao điểm 241 ở xã Cam Thành, huyện Cam Lộ và Trụ sở Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam ở thị trấn Cam Lộ, huyện Cam Lộ; thăm Dốc Miếu (huyện Gio Linh) là căn cứ quân sự quan trọng của Mỹ có phòng tuyến hàng rào điện tử McNamara.

Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị nhấn mạnh, chuyến thăm của Chủ tịch Fidel Castro đến Quảng Trị vào 50 năm trước là sự kiện có ý nghĩa chính trị hết sức sâu sắc, là nguồn động viên tinh thần to lớn, tiếp thêm ý chí, sức mạnh cho quân và dân Quảng Trị cùng cả nước trong cuộc đấu tranh giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Nhân dân Việt Nam, nhân dân Quảng Trị mãi mãi ghi nhớ tình cảm sâu đậm và sự giúp đỡ vô giá mà nhân dân Cuba, Chủ tịch Fidel Castro đã giành cho đất nước, quê hương mình.

Tại lễ kỷ niệm, các đại biểu đã giao lưu với các vị khách mời nguyên là lãnh đạo, nhân chứng lịch sử như: ông Nguyễn Xuân Phong (nguyên Vụ trưởng Vụ Châu Mỹ - Bộ Ngoại giao Việt Nam), người trực tiếp phiên dịch cho lãnh tụ Cuba Fidel Castro thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam tại tỉnh Quảng Trị năm 1973; bà Hoàng Thị Chẩm (quê ở thôn Xuân Long, xã Trung Hải, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị), nữ du kích tại căn cứ Dốc Miếu năm 1973 vinh dự được bắt tay lãnh tụ Fidel Castro.

Nhân dịp này, Ban tổ chức cũng đã trao giải Cuộc thi vẽ tranh với chủ đề "Thiếu nhi Việt Nam - Cuba thắm tình đoàn kết". Cuộc thi do Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phối hợp với Bộ Ngoại giao và UBND tỉnh Quảng Trị tổ chức nhân kỷ niệm 50 năm lãnh tụ Cuba Fidel Castro thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam tại tỉnh Quảng Trị.

Trước đó, trong sáng nay, Chủ tịch Quốc hội Esteban Lazo Hernandez cùng đoàn đại biểu cấp cao Cuba đã đến thăm cầu Hiền Lương, Bảo tàng Khu di tích quốc gia đặc biệt Đôi bờ Hiền Lương-Bến Hải; Thăm Khu di tích Trụ sở Chính phủ lâm thời Cách mạng miền Nam Việt Nam tại huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị; Dâng hoa và trồng cây lưu niệm tại Công viên Fidel tại trung tâm tỉnh Quảng Trị, công viên mang tên Lãnh tụ Fidel Castro đầu tiên ở Việt Nam.