Sinh ra tại Hà Nội, Bùi Ngọc Quân tốt nghiệp khoa Múa cổ điển K19 tại Trường Múa Việt Nam (1989 – 1996). Năm 1997, anh tiếp tục học tập và làm việc tại Công ty múa đương đại Coline của Pháp.
Sau chương trình học tại đây, Bùi Ngọc Quân tiếp tục làm việc tại một số công ty múa đương đại ở Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha và Pháp. Từ năm 2002, anh bất ngờ trúng tuyển vào đoàn múa quốc tế Lé Ballets C de la B tại Bỉ - một trong những đoàn múa nổi danh bậc nhất ở châu Âu.
Song song với việc là diễn viên múa, anh còn phụ trách việc giảng dạy và đào tạo cho các đoàn múa đương đại chuyên nghiệp tại châu Âu. Vào năm 2010, anh đã thực hiện khoảng 100 dự án về múa hợp tác với các trường nghệ thuật múa đương đại và các Liên hoan múa khác tại nhiều nước châu Âu.
Đừng nghĩ Tây thì hơn ta
Bùi Ngọc Quân chia sẻ, sinh sống và học hành ở Việt Nam khoảng 20 năm và làm việc ở nước ngoài 20 năm qua, điều anh nhận ra là nếu được làm việc ở đúng môi trường thì người Việt mình không thua kém ai cả. Vì vậy, theo anh, người Việt đừng tự áp đặt rằng “Tây thì hơn Việt Nam”.
| Vở múa “Mái nhà” của Bùi Ngọc Quân được các nghệ sĩ Việt Nam tập luyện tham gia Liên hoan múa quốc tế. |
Bùi Ngọc Quân kể, hồi mới ra nước ngoài, anh cũng như một đứa trẻ không biết gì và quen phong cách ở Việt Nam là “bảo gì làm đấy”. Tuy nhiên, trong môi trường quốc tế, người ta bắt anh phải suy nghĩ “mình muốn gì và mình làm được cái gì, khả năng của mình đến đâu?”. Với hành trang được học ở trường múa tại Việt Nam, lợi thế duy nhất mà anh có là kỹ thuật được rèn luyện giống như đi bộ đội. Khi ấy, bản thân anh cũng chưa có có tính tự lập và luôn trông chờ vào những thứ có sẵn.
Theo Bùi Ngọc Quân, không riêng gì Việt Nam, cuộc sống của diễn viên múa nói chung ở đâu cũng đều vất vả và khó khăn. Ở châu Âu, không phải nghệ sĩ nào cũng có thể sống hoàn toàn bằng nghề. Rất nhiều người làm thêm việc khác để ngoài việc kiếm sống, họ còn đầu tư cho rèn luyện, trau dồi chuyên môn.
Bản thân Quân cũng là một trong số những nghệ sĩ may mắn sống hoàn toàn bằng nghề múa. Anh cho biết, từ khi ra trường đến nay, anh chưa phải làm thêm việc gì khác. Bên cạnh thời gian đi diễn, anh còn dựng vở cho các đoàn và huấn luyện diễn viên chuyên nghiệp, giảng dạy tại các trường múa nên cuộc sống ổn định.
Sự thú vị của nghề di chuyển
Mỗi năm, thường phải xa nhà khoảng 10 tháng, có khi mỗi tháng đi tới 4-6 nước, hoặc trong một tuần phải diễn từ Nhật sang Ba Lan, nhưng công việc với Bùi Ngọc Quân giống chất gây nghiện. Cuộc sống di chuyển của một nghệ sĩ quốc tế đã giúp anh thực hiện những gì mình muốn làm và không có giới hạn.
| Biên đạo múa Bùi Ngọc Quân. |
Bùi Ngọc Quân trải lòng, dù rất muốn về Việt Nam hoạt động và dựng nhiều tác phẩm nhưng hầu như anh không sắp xếp được thời gian. Bởi ở châu Âu, các nghệ sĩ thường làm việc theo mùa, công việc ở Việt Nam lại thường làm kiểu phát sinh nên anh cần chuẩn bị để chủ động về thời gian cũng như đầu tư nghiêm túc cho tác phẩm của mình. Vì vậy, trở về nước lần này sau rất nhiều năm lưu diễn vòng quanh khắp thế giới, anh rất xúc động và vui mừng vì dựng được tác phẩm dành cho quê hương.
Đặc biệt, tác phẩm “Mái nhà” mà anh tâm huyết xây dựng đã thể hiện sự ấm cúng, giống như thông điệp của sự trở về. Trong vở múa, Bùi Ngọc Quân đã truyền lửa cho nhóm nghệ sĩ múa Việt Nam, khuyến khích họ phát triển sự sáng tạo và sử dụng những ngôn ngữ cơ thể. Là một người Việt với nhiều năm sinh sống và hoạt động nghệ thuật ở châu Âu, anh kết hợp những kinh nghiệm, tầm nhìn và văn hóa khác nhau tạo nên một vở múa đặc sắc.
Với bối cảnh một mê cung trên mái nhà, người xem có thể liên tưởng đến những thế giới mà ở đó họ có thể thoát ra khỏi đời sống bận rộn. Một ngày ở trên mái nhà tưởng tượng là nơi mọi người có thể tự do chia sẻ, tìm cho mình những khát khao và hình dung ra những cách sống mới.
“Làm nghệ thuật cần phải bằng trái tim. Tôi đảm bảo rằng, các bạn không cần tập múa đương đại một ngày nào, nhưng khi đi xem vẫn có thể cảm nhận được thông điệp mà các nghệ sĩ chúng tôi muốn truyền tải”, Bùi Ngọc Quân chia sẻ.