Howard Limbert kể rằng nhóm thám hiểm hang động của Anh do ông dẫn đầu đến Việt Nam từ năm 1990 để phối hợp với Đại học Quốc gia Hà Nội khảo sát hang động tại nhiều tỉnh thành trong cả nước. Xác định tập trung thám hiểm tại Quảng Bình, từ năm 1990 – 2019, đoàn của ông khảo sát hơn 350 hang tại khu vực Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và 20 hang động ở vùng lân cận.
Trong suốt gần 30 năm ấy, Howard Limbert có cơ duyên rất lớn khi khám phá ra các hang động nổi bật, như Hang Khe Ry (20km) là hang dài nhất Việt Nam, Hang Va có hệ thống các cột thạch nhũ hiếm cố, hệ thống hang động Tú Làn với các hang ngầm nối các thung lũng đá vôi với nhau bao gồm Hang Tiên có cấu tạo địa chất độc đáo...
| Đoàn thám hiểm của Howard Limbert tại Sơn Đoòng. |
Thế nhưng, niềm đam mê lớn nhất của ông vẫn là Sơn Đoòng - hang lớn nhất thế giới về thể tích, để rồi giờ đây, nhóm của ông lại tiếp tục khám ra những bí ẩn mới.
Từ hệ thống sông ngầm...
Lặn thám hiểm hang động là loại hình thám hiểm đặc thù, nên đòi hỏi những người lặn tham hiểm hang động phải nhiều kinh nghiệm và sử dụng thành thạo các thiết bị lặn đặc chủng. Dòng sông ngầm có nhiều hang hoàn toàn chìm trong nước, do đó trong quá trình lặn các chuyên gia lặn phải xử lý được các tình huống khẩn cấp. Trong 30 năm ở Quảng Bình, nhóm của ông Howard Limbert đã thử lặn ở một số hang nước với tần suất chưa nhiều. Bởi vậy, chuyến trải nghiệm 10 ngày (1 – 9/4) vừa qua đã mở cho họ cơ hội lớn để khám phá những điều mới lạ bên dưới dòng sông ngầm của Sơn Đoòng.
Với sự giúp đỡ và hợp tác của Công ty Oxalis Adventure và Ban Quản lý Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, Howard Limbert đã cùng 3 thành viên thuộc nhóm 5 chuyên gia lặn hang động giỏi nhất thế giới (từng giải cứu đội bóng nhí tại hang Tham Luong, Chiang Rai, Thái Lan năm 2018) đã mang lại khảo sát mới nhất. Đặc biệt, họ đã phát hiện ra một hệ thống hang ngầm nằm ở độ sâu 60 m, càng sâu hệ thống này càng mở rộng ra. Như vậy, độ sâu của hang Sơn Đoòng tăng lên hơn 500 m tính từ cửa hang cho đến đoạn cuối cùng chưa được khám phá.
Ngoài dòng sông ngầm bên trong hang, Howard Limbert cùng các thành viên còn khảo sát tại khu vực suối Nước Moọc bên trong Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. Theo nhận định của các chuyên gia lần này, hệ thống hang động đá vôi tại Phong Nha - Kẻ Bàng được chia thành 3 tầng, hang khô, hang nước có dòng chảy và hệ thống hang ngầm ở độ sâu tới hơn 93m.
... đến du lịch mạo hiểm trong tương lai
Có thể nói, kết quả khảo sát lần này đã đưa ra phát hiện mới về hệ thống sông ngầm, đồng thời mở cánh cửa cho các nhà thám hiểm khảo sát thêm hệ thống hang động. Ông Nguyễn Châu Á - Giám đốc Oxalis Oxalis Adventure - đơn vị hỗ trợ chuyến thám hiểm khẳng định rằng độ sâu 60-100m dưới sông ngầm hang Sơn Đoòng đang hình thành thế giới khác cần khám phá với những bí ẩn khó tưởng tượng.
| Hang Sơn Đoòng. (Ảnh: Ryan Deboodt) |
Tại cuộc họp báo quốc tế ngày 9/4 tại Hà Nội, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình Trần Tiến Dũng cũng cho rằng Quảng Bình cần tiến tới trở thành thủ phủ về du lịch mạo hiểm của khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, việc khai thác tour du lịch sông ngầm tại Sơn Đoòng chỉ thực hiện được khi có những nghiên cứu kỹ lưỡng và đảm bảo khả thi. Hơn nữa, muốn đưa Quảng Bình trở thành thủ phủ của du lịch mạo hiểm, các loại hình du lịch và dịch vụ của tỉnh phải phát triển đồng bộ và hỗ trợ lẫn nhau.
Có thể nói, những phát hiện mới nhất về hệ thống hang ngầm ở Sơn Đoòng chỉ mở ra sản phảm du lịch mới sau khi chuyên gia thám hiểm khảo sát, báo cáo chi tiết và trong điều kiện cho phép.
Còn với Howard Limbert, cuộc gặp gỡ xúc động với Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại Quảng Bình vào năm 1992 đã trở thành niềm cảm hứng cho hoạt động thám hiểm suốt những năm sau đó. Khi ấy, họ đã nói chuyện rất nhiều về du lịch và phát triển du lịch ở Quảng Bình và kết thúc câu chuyện, Đại tướng đã viết một lá thư ngắn gửi ông và đoàn thám hiểm với nội dung: "Nghiên cứu hang Karst phục vụ du lịch và các ngành kinh tế và khoa học là một công tác quan trọng, cần làm cho thật tốt. Luôn luôn chú trọng bảo vệ môi trường".