Xây dựng nông thôn mới ở Cần Thơ: Nền tảng vững chắc cho phát triển bền vững

Diện mạo nông thôn khởi sắc

Thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, TP. Cần Thơ đang đẩy mạnh hiện đại hóa kết cấu hạ tầng và tái cơ cấu kinh tế, gắn với các mô hình tổ chức sản xuất hiệu quả. Mục tiêu hướng tới là xây dựng nền kinh tế nông thôn phát triển bền vững, đồng thời nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân.

Sau sáp nhập, TP. Cần Thơ có 103 xã, phường, trong đó 72 xã thực hiện chương trình xây dựng NTM. Mặc dù địa giới hành chính và tên gọi có thay đổi, nhưng tinh thần và quyết tâm xây dựng NTM vẫn được các cấp, ngành và địa phương duy trì mạnh mẽ. Đến nay, toàn thành phố đã có 59/72 xã đạt chuẩn NTM, 13 xã đạt chuẩn nâng cao và 2 xã được công nhận NTM kiểu mẫu gồm Trường Long và Thới Hưng.

Những năm qua, chương trình NTM tại Cần Thơ đạt nhiều kết quả nổi bật. Đời sống người dân khu vực nông thôn được cải thiện rõ rệt: thu nhập bình quân đạt hơn 65 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn dưới 1%. Hạ tầng giao thông, điện, trường học, thiết chế văn hóa được đầu tư đồng bộ, từng bước nâng cao chất lượng đời sống vật chất và tinh thần của người dân.

Cùng với đó, nhận thức của hệ thống chính trị về vai trò của nông nghiệp, nông dân, nông thôn được tăng cường, tạo chuyển biến tích cực trong phát triển sản xuất. Nông nghiệp dần chuyển từ quy mô nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa tập trung, hình thành các vùng nguyên liệu gắn với chế biến.

Ứng dụng khoa học – kỹ thuật vào sản xuất được đẩy mạnh, giúp nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị nông sản; kết cấu hạ tầng nông thôn tiếp tục được hoàn thiện, góp phần làm diện mạo nông thôn thêm khởi sắc.

Hiện TP. Cần Thơ đang xây dựng vùng sản xuất cây ăn trái chủ lực với khoảng 12.673 ha, đồng thời cấp 199 mã số vùng trồng với tổng diện tích 2.673 ha cho các loại cây trồng chủ lực. Chăn nuôi cũng chuyển biến rõ nét: thành phố có 1.110 trang trại và khoảng 90.000 nông hộ chăn nuôi gia súc, gia cầm; 34 cơ sở đạt VietGAHP, 33 cơ sở/vùng được chứng nhận an toàn dịch bệnh, và 895 sản phẩm OCOP, trong đó 4 sản phẩm đạt chuẩn 5 sao.

Song song đó, Cần Thơ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao và nông nghiệp thông minh, phát triển mô hình canh tác hữu cơ, sản xuất theo chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Đồng thời, thúc đẩy liên kết chuỗi giữa nông dân – doanh nghiệp – hợp tác xã, giúp nâng cao giá trị nông sản, tăng sức cạnh tranh trên thị trường.

Những cách làm sáng tạo

Cần Thơ là một trong những địa phương đi đầu trong việc gắn xây dựng NTM với tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Thành phố chủ động chuyển dịch sang nông nghiệp đô thị, nông nghiệp sinh thái, phát triển nhiều sản phẩm OCOP đặc trưng như cacao Cờ Đỏ, dâu Hạ Châu, trái cây Phong Điền hay các sản phẩm thủy sản chế biến…

Không chỉ dừng lại ở sản xuất, nhiều địa phương còn biết khai thác lợi thế cảnh quan để phát triển du lịch cộng đồng gắn với nông nghiệp, điển hình như du lịch miệt vườn Phong Điền hay du lịch sinh thái Thới Lai, góp phần tăng thu nhập và tạo dấu ấn văn hóa – du lịch đặc trưng cho vùng sông nước.

Trong các địa phương có cách làm nổi bật, xã Trường Long được xem là điểm sáng. Xã Trường Long đã xây dựng được 4 hợp tác xã nông nghiệp, trong đó tiêu biểu là HTX vườn cây ăn trái Trường Khương A với các sản phẩm vú sữa Lò Rèn, vú sữa bơ hồng đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP và được xếp hạng OCOP 4 sao. Nhờ sản xuất theo quy trình nghiêm ngặt, trái vú sữa của xã đáp ứng yêu cầu xuất khẩu, góp phần nâng cao thu nhập cho xã viên.

Không chỉ tập trung vào sản xuất, Trường Long còn chú trọng hỗ trợ người dân phát triển kinh tế thông qua các lớp tập huấn kỹ thuật, cho vay trên 50 tỷ đồng từ Ngân hàng Chính sách xã hội và trợ giá hàng chục nghìn cây giống. Nhờ đó, người dân địa phương đã cải tạo và phát triển khoảng 1.000 ha cây ăn trái như sầu riêng, vú sữa, chanh không hạt… mang lại giá trị kinh tế cao.

Theo ông Nguyễn Văn Thắng, Chủ tịch UBND xã Trường Long, thời gian tới xã tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu nông nghiệp, phát triển các mô hình vườn cây ăn trái tập trung, mở rộng mã số vùng trồng gắn với tiêu thụ sản phẩm và du lịch sinh thái; ưu tiên đầu tư giao thông nông thôn, thủy lợi nội đồng, hạ tầng số phục vụ sản xuất và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Nếu xã Trường Long tạo dấu ấn từ sản xuất, thì ấp Hòa Trực (thuộc xã Trường Thành) lại nổi bật ở góc độ phong trào xây dựng cộng đồng. Ấp đã triển khai tốt cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, huy động Quỹ Vì người nghèo, chăm lo an sinh và chỉnh trang môi trường. Mô hình này cho thấy vai trò của người dân là yếu tố then chốt trong giữ gìn và nâng chất tiêu chí NTM.

Ấp Hòa Trực có 267 hộ, sinh sống chủ yếu bằng nghề nuôi tôm, trồng lúa, hoa màu và buôn bán nhỏ. Năm 2025, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” được triển khai với nhiều kết quả phấn khởi, như: thực hiện tốt 11 nội dung xây dựng nông thôn mới, Quỹ “Vì người nghèo” vận động được 3,5 triệu đồng, vận động mạnh thường quân và nhà hảo tâm tặng quà cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, người già neo đơn..

Từ khu vực Trường Long – Trường Thành, hành trình NTM của Cần Thơ kéo dài đến xã Lương Tâm, nơi hội tụ các mô hình kinh tế hợp tác kết hợp bảo tồn giá trị văn hóa. Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, diện mạo nông thôn của xã ngày càng khởi sắc; hạ tầng được đầu tư đồng bộ hơn, trong khi nhận thức của người dân về xây dựng NTM tiếp tục được nâng lên rõ rệt. Cùng với đó, xã đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông thôn, cơ cấu lại ngành nông nghiệp và thúc đẩy các mô hình liên kết sản xuất. Nhiều mô hình kinh tế hợp tác, sản xuất theo chuỗi giá trị hoạt động hiệu quả; địa phương hiện có 4 sản phẩm OCOP đạt 3 sao.

Không chỉ tập trung phát triển kinh tế, xã Lương Tâm còn phát huy tốt truyền thống văn hóa, chăm lo cảnh quan môi trường sáng – xanh – sạch – đẹp. Chính sự kết hợp hài hòa giữa phát triển sản xuất và giữ gìn bản sắc đã giúp Lương Tâm trở thành điểm đến hấp dẫn, thu hút ngày càng nhiều du khách.

Hướng đến nông thôn mới kiểu mẫu

Từ những mô hình thành công ở các địa phương, có thể thấy rõ mỗi xã, mỗi địa phương đều đóng góp một mảnh ghép quan trọng cho bức tranh NTM của Cần Thơ.

Ông Lê Văn Tính, Phó Chánh Văn phòng Điều phối Nông thôn mới thành phố Cần Thơ, cho biết: Các xã xây dựng nông thôn mới hiện đang mở rộng không gian phát triển, nhưng cũng đối mặt với nhiều áp lực trong việc rà soát, hoàn thiện và nâng cao chất lượng các tiêu chí. Trong bối cảnh đó, các địa phương xác định mục tiêu rõ ràng, quyết tâm cao, hướng đến xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.

Để đạt được mục tiêu này, Văn phòng Điều phối hướng dẫn các xã tiếp tục bám sát các tiêu chí xây dựng nông thôn mới đã ban hành giai đoạn 2021-2025, thực hiện đồng bộ trong khi chờ Trung ương ban hành chương trình mới cho giai đoạn tiếp theo.

Thành phố tập trung rà soát, củng cố và nâng chất các xã đã đạt chuẩn, đồng thời chú trọng kiểm tra, giám sát thường xuyên nhằm duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí sau khi đạt chuẩn.

Cùng với đó, thành phố thực hiện hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng công nghệ cao, ứng dụng các yếu tố nông nghiệp thông minh và hiện đại vào sản xuất. Các chính sách hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP được triển khai tích cực, nâng cao chất lượng, hướng tới đạt chứng nhận 5 sao; đồng thời, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm, góp phần xây dựng nông thôn giàu đẹp, văn minh và hiện đại.

Diện mạo nông thôn ở Cần Thơ đã có bước thay đổi rõ nét, đời sống vật chất và tinh thần nhân dân ngày càng được nâng lên, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, tạo tiền đề cho Cần Thơ tiếp tục vươn lên mạnh mẽ trong giai đoạn tới.

Với tầm nhìn, cách làm sáng tạo và sự đồng lòng của người dân, chương trình xây dựng nông thôn mới sẽ tiếp tục là điểm tựa quan trọng giúp Cần Thơ phát triển bền vững, trở thành thành phố sinh thái, văn minh, hiện đại của vùng ĐBSCL.