Xung đột Nga-Ukraine: Ngăn thảm họa bằng một thảm họa?

Chu Văn
"Mọi thứ đang thực sự tồi tệ khi phương tiện duy nhất còn lại được sử dụng để ngăn chặn thảm họa thì lại mang thảm họa đến gần hơn", qua bài viết trên trang mạng vladaiclub.com, nhà nghiên cứu địa chính trị Radhika Desai đã nhận định như vậy về cuộc xung đột Nga-Ukraine và các lệnh trừng phạt-trả đũa giữa các bên.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Xung đột Nga-Ukraine: Ngăn thảm họa bằng một thảm họa?
Xung đột Nga-Ukraine, Mỹ và châu Âu đang ngăn thảm họa bằng một thảm họa? (Nguồn: Marketwatch)

Đó là câu chuyện về biện pháp mạnh tay nhất trong vô số các biện pháp trừng phạt mà Mỹ và các nước Liên minh châu Âu (EU) thực hiện để gây áp lực với Nga, đó là đóng băng dự trữ của Ngân hàng Trung ương Nga.

Các biện pháp trừng phạt của Mỹ và EU nhằm tiến hành "một cuộc chiến kinh tế và tài chính toàn diện" nhằm khiến "nền kinh tế Nga sụp đổ", theo lời của Bộ trưởng Kinh tế Pháp Bruno Le Maire. Rõ ràng, việc đóng băng dự trữ của Ngân hàng trung ương Nga đã có hiệu quả, với việc đồng Ruble lao dốc và Ngân hàng Trung ương Nga phải tăng lãi suất lên 20%. Biện pháp này thậm chí đã góp phần trực tiếp vào việc khiến một loạt tập đoàn kinh tế phải tháo chạy khỏi Nga.

"Vũ khí mới" của phương Tây?

Học giả Sebastian Mallaby thuộc Hội đồng Quan hệ đối ngoại (CFR) trong một bài viết gần đây trên tờ Washington Post tuyên bố rằng "phương Tây đã phát minh ra một vũ khí mới", đóng băng nguồn dự trữ của một quốc gia, có thể "khiến một nền kinh tế vững chắc về tài chính trở nên tê liệt".

Gần 60% dự trữ trị giá 630 tỷ USD mà Nga công bố đang nằm ngoài khả năng tiếp cận của nước này. Ông Mallaby lập luận thêm rằng, việc tịch thu tài sản của Nga cho thấy Mỹ không còn phải lo sợ các chủ nợ của mình như đã từng làm, chẳng hạn khi họ lo lắng Nhật Bản hoặc Trung Quốc sẽ bán phá giá đồng USD.

“Có tài sản mà không thể sử dụng được thì còn ích lợi gì nữa”, lập luận cốt lõi của ông Mallaby là bằng cách từ chối cho các chủ nợ tiếp cận tài sản của họ, Mỹ đã loại bỏ được lợi thế của chính chủ nợ.

Nhìn nhận vấn đề ở một khía cạnh khác, việc Mỹ đóng băng các nguồn dự trữ của Nga cũng không thể hiện sự độc lập của các thể chế tài chính hay hệ thống luật pháp. Việc này đã làm suy yếu "sự ủy thác toàn cầu" dành cho ngân hàng Mỹ với tư cách là hệ thống tài chính quốc tế quyền lực, dựa trên sức mạnh đồng USD. Tuy nhiên, đây không phải là điều chưa từng xảy ra, Mỹ cũng đã từng áp dụng biện pháp này với Venezuela

Tin liên quan
Giá vàng hôm nay 25/4: Giá vàng thế giới bốc hơi mạnh nhất, vàng SJC vẫn tăng 900.000 đồng; Dự báo giá vàng tuần này? Giá vàng hôm nay 25/4: Giá vàng thế giới bốc hơi mạnh nhất, vàng SJC vẫn tăng 900.000 đồng; Dự báo giá vàng tuần này?

hay Iran.

Thực tế là, sau những tác động khủng khiếp của loại vũ khí này đối với người dân Iraq trong những năm 1990, các biện pháp trừng phạt sau đó được cho là thông minh hơn - được "thiết kế" để không ảnh hưởng đến người dân, mà chỉ nhằm vào giới tinh hoa của một quốc gia - dựa vào đồng USD và hệ thống tài chính.

Với vai trò là quốc gia kiểm soát hầu hết các cấu trúc chính của hệ thống vay nợ bằng USD, Mỹ có thể đơn giản gây khó khăn cho các chính phủ, ngân hàng trung ương, các tổ chức tài chính hoặc cá nhân trong việc thực hiện các giao dịch bằng USD. Loại vũ khí này lần đầu tiên được thử nghiệm bởi chính quyền cựu Tổng thống Bush trong việc chặn các nguồn tài trợ cho khủng bố và người ta quan sát được rằng, hiệu quả của nó không chỉ nằm ở sự tuân thủ mà còn ở sự 'tuân thủ vượt mức quy định. Có nghĩa là, các chính phủ và tổ chức tài chính khác đều cho rằng, tốt nhất là tránh xa, kể cả những giao dịch nhỏ nhất với các chủ thể bị trừng phạt.

Giới quan sát cho rằng, trong thế kỷ XXI, trong bối cảnh sức mạnh quân sự và ảnh hưởng địa chính trị của Mỹ có phần suy giảm, Washington sử dụng ngày càng nhiều các biện pháp trừng phạt kinh tế trong các cuộc chiến tranh.

Tác dụng ngược của trừng phạt kinh tế?

Tuy nhiên, nhiều tài liệu hiện chứng minh rằng, các biện pháp trừng phạt ngày càng không hiệu quả. Không chỉ có vậy, một thực tế khác ít được thảo luận hơn là chúng dường như đang phản tác dụng, khi nền kinh tế số 1 vũ khí hóa hệ thống USD - hành động có thể đã làm suy yếu quyền lực kinh tế của Mỹ.

Mỹ cung cấp cho thế giới đồng USD dưới dạng nợ, nhưng đây là phương pháp luôn nằm trong tình trạng tiến thoái lưỡng nan. Mỹ cung cấp càng nhiều USD, tức là nền kinh tế càng vay nhiều tiền, tạo áp lực mất giá đối với đồng USD càng lớn.

Thực tế, các cuộc khủng hoảng như, vỡ bong bóng dot-com năm 2001, vỡ bong bóng tín dụng và nhà đất năm 2008, đều liên quan đến USD. Nó gây tổn hại về kinh tế và tài chính không chỉ đối với những người dân ở các nền kinh tế bị ảnh hưởng, mà còn tác động đến các nhà đầu tư, đe dọa niềm tin của họ vào hệ thống tài chính Mỹ.

Sau vụ vỡ bong bóng năm 2008, dòng tài chính chảy vào hệ thống đồng USD đã giảm, đặc biệt là từ châu Âu và bị thay thế bằng chương trình nới lỏng định lượng QE (kế hoạch bơm tiền vào hệ thống tài chính để mua các chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp và tài sản, sau khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất xuống 0% để hỗ trợ thị trường tài sản).

Điều này đã làm tăng bảng cân đối kế toán của Fed từ dưới 1.000 tỷ USD lên 2.000 tỷ USD vào năm 2009, tăng dần lên 4.000 tỷ USD, sau khi đại dịch Covid-19 bùng phát đã tăng lên hơn 9.000 tỷ USD vào năm 2022. Mặc dù các cuộc thảo luận về việc ngừng chương trình này là cần thiết để giữ sự tin cậy dành cho hệ thống, nhưng đơn giản là thị trường không đủ lớn để mua tất cả những tài sản này nếu Fed thực sự cố gắng bán chúng.

Ngay cả khi hệ thống đồng bạc xanh đang mất dần sức hấp dẫn, nền tảng của đồng USD càng bị tàn phá khi chế độ pháp lý và hệ thống thanh toán bắt đầu nghiêng hẳn về phía các tập đoàn Mỹ. Một ví dụ nổi bật là trường hợp phán quyết của tòa án New York có lợi cho các "quỹ kền kền" đòi toàn bộ giá trị khoản nợ của Argentina, mặc dù các quy tắc trước đây chỉ cho họ hưởng một phần nhỏ khoản nợ mà họ đã mua với giá rẻ.

Giờ đây, chính phủ Mỹ đã mở rộng hành động vũ khí hóa hệ thống đồng USD thông qua các biện pháp trừng phạt. Việc vũ khí hóa như vậy không chỉ làm suy yếu niềm tin vào đồng bạc xanh, mà còn gián tiếp ảnh hưởng đến các quốc gia thứ ba, bao gồm cả các đồng minh phương Tây của Mỹ, như trong trường hợp các lệnh trừng phạt chống lại Iran.

Nếu các biện pháp trừng phạt không thành công như mong muốn trong các trường hợp của Cuba, Venezuela hay Iran, chúng chắc chắn khó có thể thành công đối với Nga.

Trong 8 năm qua, Nga đã phát triển khả năng phục hồi đáng kể trước các lệnh trừng phạt kinh tế, chẳng hạn bằng cách xoay chuyển ngành nông nghiệp để trở thành một trong những nước xuất khẩu nông sản lớn của thế giới.

Hơn nữa, do cảnh giác với việc gia tăng các lệnh trừng phạt tài chính, Nga, EU và Trung Quốc đều đang xây dựng các hệ thống thanh toán quốc tế thay thế dưới dạng SPFS, INSTEX và CIPS tương ứng, cũng như các hệ thống trong nước như UnionPay của Trung Quốc, RuPay của Ấn Độ và ELO của Brazil. Các hệ thống này đều đang được điều phối quốc tế.

Cuối cùng, người ta thường quên rằng, các thể chế tài chính đằng sau đồng USD, như Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB), đã thu hẹp hoạt động và ảnh hưởng của chính mình. Trong khi đó, Trung Quốc gây dựng Ngân hàng Đầu tư cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB) với sự tham gia của nhiều nước khác và các ngân hàng lớn của hệ thống tài chính Trung Quốc đã mở rộng ra nước ngoài.

Dường như những gì mà các biện pháp trừng phạt tài chính trên thế giới đang gây ra với một số nền kinh tế khác, dường như đang có tác dụng ngược, làm suy giảm quyền lực và tầm ảnh hưởng của một sức mạnh lớn nhất thế giới về kinh tế.

Giá cà phê hôm nay 25/4: Giá cà phê biến động rất mạnh, nông sản có khả năng còn tăng đồng loạt

Giá cà phê hôm nay 25/4: Giá cà phê biến động rất mạnh, nông sản có khả năng còn tăng đồng loạt

Dự báo trong thời gian tới, thị trường cà phê thế giới sẽ chịu áp lực trước một số thông tin không khả quan như ...

IMF: Mất nguồn cung năng lượng Nga, châu Âu cầm cự được 6 tháng... sau đó thì tùy mùa Đông

IMF: Mất nguồn cung năng lượng Nga, châu Âu cầm cự được 6 tháng... sau đó thì tùy mùa Đông

Phát biểu bên lề các hội nghị mùa Xuân của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB), người đứng đầu ...

(theo Vladaiclub, TTXVN)

Bài viết cùng chủ đề

Căng thẳng Nga-Ukraine

Xem nhiều

Đọc thêm

MU tính lên kế hoạch tái ký miễn phí Angel Gomes

MU tính lên kế hoạch tái ký miễn phí Angel Gomes

Tân HLV Ruben Amorim ủng hộ Ban lãnh đạo MU tái ký tiền vệ người Anh Angel Gomes.
Nga lại trở thành 'người khổng lồ' ở EU; giá khí đốt tăng vọt, cuộc khủng hoảng năng lượng mới 'gõ cửa' châu Âu?

Nga lại trở thành 'người khổng lồ' ở EU; giá khí đốt tăng vọt, cuộc khủng hoảng năng lượng mới 'gõ cửa' châu Âu?

Tháng 9/2024, Nga trở lại vị trí nhà cung cấp khí đốt chính cho Liên minh châu Âu (EU).
Từ ngày 1/1/2025, xe ô tô 8 chỗ phải lưu trữ dữ liệu hành trình tối thiểu 1 năm?

Từ ngày 1/1/2025, xe ô tô 8 chỗ phải lưu trữ dữ liệu hành trình tối thiểu 1 năm?

Từ 1/1/2025, xe ô tô 8 chỗ phải lưu trữ dữ liệu hành trình tối thiểu 1 năm? Hệ thống dữ liệu thiết bị giám sát hành trình và thiết ...
Tiết lộ bí kíp thành công của Mason Greenwood tại Marseille

Tiết lộ bí kíp thành công của Mason Greenwood tại Marseille

Những bí mật đằng sau thành công của Mason Greenwood tại Marseille đã được truyền thông Pháp tiết lộ.
Những chiến sĩ đặc biệt tại Triển lãm quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024

Những chiến sĩ đặc biệt tại Triển lãm quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024

Đội quân khuyển từ Trường Trung cấp 24 Biên phòng sẽ tham gia trình diễn tại lễ khai mạc Triển lãm quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024 (19/12-22/12).
Tạp chí Quan hệ Quốc tế ra đời như thế

Tạp chí Quan hệ Quốc tế ra đời như thế

Hành trình ra đời của Tạp chí Quan hệ Quốc tế là ấp ủ, quyết tâm của Lãnh đạo Bộ Ngoại giao 35 năm về trước.
Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024 tại thị trường trong nước quay đầu giảm nhẹ ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 138.000 – 139.500 đồng/kg.
Doanh nghiệp Hàn Quốc 'mách' Việt Nam cách tăng năng suất, cải thiện hiệu quả sản xuất

Doanh nghiệp Hàn Quốc 'mách' Việt Nam cách tăng năng suất, cải thiện hiệu quả sản xuất

TS. Nguyễn Văn Thân thông tin, Diễn đàn Hợp tác đầu tư Việt Nam-Hàn Quốc 2024 đã thu hút hơn 500 đại biểu từ hai quốc gia.
Khát vọng về 'chân trời tăng trưởng và phát triển mới' cho doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam-Hàn Quốc

Khát vọng về 'chân trời tăng trưởng và phát triển mới' cho doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam-Hàn Quốc

Chiều nay (21/11), Diễn đàn Hợp tác đầu tư Việt Nam-Hàn Quốc năm 2024 đã diễn ra tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), Hà Nội.
Giới thiệu hình ảnh, tiềm năng của Bình Định với nhà đầu tư, doanh nghiệp Thái Lan

Giới thiệu hình ảnh, tiềm năng của Bình Định với nhà đầu tư, doanh nghiệp Thái Lan

Từ 21-23/11, tại TP. Quy Nhơn, UBND tỉnh Bình Định tổ chức sự kiện Gặp gỡ các doanh nghiệp Thái Lan.
Giá cà phê hôm nay 21/11/2024: Giá cà phê bật tăng mạnh mẽ, xuất khẩu giảm sâu, hàng Việt sẽ vẫn tuân thủ EUDR

Giá cà phê hôm nay 21/11/2024: Giá cà phê bật tăng mạnh mẽ, xuất khẩu giảm sâu, hàng Việt sẽ vẫn tuân thủ EUDR

Giới phân tích dự báo sản lượng cà phê vụ 2024 - 2025 của Việt Nam có thể giảm 10-15% so với vụ 2023 - 2024. Việt Nam là quốc gia xuất khẩu cà phê ...
Thu hút vốn FDI xanh: Lợi thế nhiều, thách thức lớn

Thu hút vốn FDI xanh: Lợi thế nhiều, thách thức lớn

Baoquocte.vn. Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) xanh đang hòa mình cùng làn sóng phát triển kinh tế xanh của đất nước.
Bất động sản mới nhất: Chênh lệch giá chung cư giữa Đông và Tây Hà Nội, đề nghị dừng thanh tra 10 dự án, điều kiện bồi thường khi thu hồi đất

Bất động sản mới nhất: Chênh lệch giá chung cư giữa Đông và Tây Hà Nội, đề nghị dừng thanh tra 10 dự án, điều kiện bồi thường khi thu hồi đất

Khảo sát thị trường chung cư Hà Nội, Hải Dương đề nghị dừng thanh tra 10 dự án… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
73% những người đã kết hôn nhưng chưa có con dự định mua nhà trong 1 năm tới

73% những người đã kết hôn nhưng chưa có con dự định mua nhà trong 1 năm tới

Theo Báo cáo của Batdongsan.com.vn nửa cuối năm 2024, 73% những người đã kết hôn nhưng chưa có con dự định mua nhà trong 1 năm tới.
Bất động sản mới nhất: Giá chung cư chỉ tăng không giảm, giá thuê lại ‘bất động’, điều kiện để cưỡng chế thu hồi đất

Bất động sản mới nhất: Giá chung cư chỉ tăng không giảm, giá thuê lại ‘bất động’, điều kiện để cưỡng chế thu hồi đất

Căn hộ chung cư vẫn là 'điểm nóng' của thị trường, gần 4.000 căn hộ cũ tại TP.HCM sắp được sửa chữa… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Bất động sản mới nhất: Danh sách dự án chung cư giá cao ngất tại Hà Nội và TPHCM, làm gì khi mua phải đất ‘dính’ quy hoạch?

Bất động sản mới nhất: Danh sách dự án chung cư giá cao ngất tại Hà Nội và TPHCM, làm gì khi mua phải đất ‘dính’ quy hoạch?

Loạt dự án chung cư giá tăng vọt tại Hà Nội và TPHCM, Cần Thơ kiểm kê đất đai chuyên đề về sân golf… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Nỗ lực thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững

Nỗ lực thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững

Giải thưởng Nhà môi giới bất động sản Việt Nam nhằm tôn vinh các cá nhân có đóng góp tích cực, nỗ lực thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững.
Bất động sản mới nhất: Mặc kệ tồn kho ngày càng lớn, giá vẫn tăng vù vù, thị trường vào mùa cuối năm, bảng giá 14 chung cư vừa mở bán

Bất động sản mới nhất: Mặc kệ tồn kho ngày càng lớn, giá vẫn tăng vù vù, thị trường vào mùa cuối năm, bảng giá 14 chung cư vừa mở bán

Tồn kho ngày càng lớn, giá chung cư tại TPHCM chạm 80 triệu đồng/m2, Hà Nội thu hồi hơn 7.100 m2 đất… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 22/11: USD vượt mốc 107, thị trường tự do gây bất ngờ

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 22/11: USD vượt mốc 107, thị trường tự do gây bất ngờ

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 22/11 ghi nhận đồng USD lên mức 107,15, mức cao nhất kể từ ngày 4/10/2023.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 21/11: Loạt đồng tiền trú ẩn an toàn tăng giá

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 21/11: Loạt đồng tiền trú ẩn an toàn tăng giá

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 21/11 ghi nhận Yen Nhật, đồng Franc Thụy Sỹ và đồng bạc xanh đã tăng giá.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 20/11: USD hạ nhiệt, Yen Nhật thêm 'báo động'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 20/11: USD hạ nhiệt, Yen Nhật thêm 'báo động'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 20/11 tiếp tục hạ nhiệt, vẫn neo trên mức 106.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/11: USD đảo chiều, thị trường tự do tiếp đà 'bay cao'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/11: USD đảo chiều, thị trường tự do tiếp đà 'bay cao'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/11 ghi nhận đồng USD giảm trong khi đồng EUR tăng 0,54%, đạt mức 1,0598 USD.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/11: Thị trường tự do tiến xa

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/11: Thị trường tự do tiến xa

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/11 ghi nhận USD mua vào tại các thị trường tự do đang cao hơn 465 đồng so với kênh ngân hàng.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 15/11: USD vươn tới mức đỉnh một năm

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 15/11: USD vươn tới mức đỉnh một năm

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 15/11 ghi nhận đồng USD tăng giá so với các đồng tiền chính, neo ở mức đỉnh trong một năm.
Phiên bản di động