Dù ở đâu, cũng có thể đóng góp cho quê hương

Giáo sư Ngô Thanh Nhàn chia sẻ, những việc ông làm ở Mỹ nhưng liên quan và hướng về đất nước, nghĩa là có đóng góp trực tiếp nào đó cho Việt Nam, là giúp cho quê hương...
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
du o dau cung co the dong gop cho que huong Không gian Văn hóa Việt - điểm hẹn của người Việt tại Đức
du o dau cung co the dong gop cho que huong Nữ dịch giả tri ân hai quê hương

Dù ở tuổi hưu nhưng Giáo sư vẫn đang đảm nhiệm rất nhiều công việc khác nhau. Ông có thể chia sẻ về các công việc này?

Tôi hiện đang sống tại Lower East Side (khu của người di cư), phía Đông Nam quận Manhattan, New York. Tôi vẫn đang làm việc tại Viện Toán Courant (nghiên cứu về chuỗi ngôn ngữ học để xử lý ngôn ngữ tự nhiên ngành y) của Đại học New York. Tôi dùng các kỹ thuật xử lý ngôn ngữ để nghiên cứu các vấn đề lý thuyết về cơ sở tri thức cho Nôm học và dân nhạc Việt Nam.

du o dau cung co the dong gop cho que huong
Vợ chồng Giáo sư Ngô Thanh Nhàn trong cuộc gặp gỡ với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Đại sứ Nguyễn Phương Nga tại New York (Mỹ), tháng 5/2017. (Nguồn: VGP)

Ở Đại học Temple, tôi làm việc tại Trung tâm Triết học, Văn hoá và Xã hội với việc ứng dụng những kết quả tại Đại học New York. Tôi lập các cơ sở dữ liệu mạng, dùng kho tư liệu mở đưa các văn bản chữ Nôm và dân nhạc cho nghiên cứu về Việt Nam. Tôi cũng may mắn được mời dạy hai lớp đàn tranh cho 24 em tiểu học và trung học cơ sở tại Trường Hiến chương Nghệ thuật Dân gian – Kho tàng Văn hóa tại thành phố Philadelphia gần 10 năm nay.

Được biết, Giáo sư còn ấp ủ ý tưởng “toàn cầu hóa” chữ Nôm. Theo ông, đâu là triển vọng để có thể hiện thực hóa ý tưởng này?

Năm 1985, khi đang nghiên cứu lý thuyết ngôn ngữ tại Đại học New York, trong buổi gặp mặt với Viện Tính toán và Điều khiển, tôi được cho xem một quyển sách chữ Nôm và người ta đã hỏi tôi có cách nào để đọc tự động quyển sách này. Tôi nghĩ, đầu tiên cần phải tập trung làm chuẩn mã Unicode chữ quốc ngữ và sau đó làm chuẩn mã Unicode chữ Nôm. Nhờ có Chương trình Công nghệ Thông tin (1990-1995) do GS. Phan Đình Diệu chủ trì cùng với GS. Trần Lưu Chương và TS. Ngô Trung Việt tại Việt Nam, tôi và các cộng sự đã cộng tác với Viện Nghiên cứu Hán Nôm để hoàn thành bảng mã chữ Nôm đầu tiên năm 1993.

du o dau cung co the dong gop cho que huong
Giáo sư Ngô Thanh Nhàn.

Sau khi có bảng mã Unicode và ISO/IEC 10646, chúng tôi xem xét và thử nghiệm các chuẩn mạng email và internet để phù hợp thông suốt với chữ Quốc ngữ và chữ Nôm. Hiện nay, vấn đề lớn nhất là làm sao đưa các sách vở tư liệu chữ Nôm vào mạng, theo các yêu cầu hiện đại nhất của thư viện tri thức thông tin mở (OAI - Open Archives Initiative). Theo tôi, mất mát lớn thứ hai - sau mất mát về của cải, con người và môi trường do chiến tranh tạo ra, là kho tàng tri thức và văn hoá Việt Nam bị mai một và huỷ hoại. Và chỉ công nghệ thông tin mới có thể hồi phục lại phần nào, một cách nhanh chóng nhất.

Không chỉ trăn trở với chữ Nôm, Giáo sư còn là đồng điều phối viên trong "Cuộc Vận động Cứu trợ và Trách nhiệm đối với Nạn nhân Chất độc Da cam Việt Nam" tại Mỹ. Xin ông cho biết về chương trình này?

Người dân Mỹ đã chú ý và tìm nhiều cách ngăn chặn sử dụng chất da cam có chứa dioxin là chất độc hại nhất từ những năm chiến tranh. Các tổ chức chống chiến tranh đã buộc Chính phủ Mỹ chấm dứt sử dụng năm 1971 sau 10 năm vì nó vi phạm luật quốc tế, quyền con người, quyền sống của người Việt Nam.

Chúng tôi đã theo dõi các tác hại của chất độc này qua nhiều năm, cho đến khi có vụ kiện của các nạn nhân Việt Nam. Đây là điều kiện thuận lợi đầu tiên để các cựu chiến binh vì hoà bình đứng ra thành lập Cuộc Vận động Cứu trợ và Trách nhiệm đối với Nạn nhân da cam Việt Nam, nhân ngày đoàn nạn nhân da cam sang Mỹ lần đầu ngày 27/1/2005.  Đây là tổ chức cơ sở, sử dụng hội viên của hàng trăm chi nhánh của Hội Cựu chiến binh Vì Hoà bình (Veterans For Peace), Hội Luật gia Mỹ (National Lawyers Guild), và Hội Cựu chiến binh chống Chiến tranh Việt Nam (Vietnam Veterans against the War) và nhiều hội địa phương khác. Cuộc Vận động may mắn có thêm một hội phối hợp mạnh và uy tín là Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam. 

Giáo sư Ngô Thanh Nhàn sinh năm 1948, cựu Phó Chủ tịch Hội bảo tồn Di sản chữ Nôm tại Mỹ (1999-2007). Ông nhận học bổng của Bộ Ngoại giao Mỹ, nhận bằng cử nhân tiếng Nga (1972) và bằng cao học trong môn ngôn ngữ lý thuyết (1977) tại Đại học California ở San José, nhận bằng tiến sĩ ngôn ngữ học tại Đại học New York (1984).

Từ năm 1968 - 1972, ông tham gia phong trào chống chiến tranh Việt Nam tại Mỹ và tham gia sáng lập "Liên hiệp Việt kiều tại Mỹ" (1972-1976), giúp sáng lập "Hội Việt kiều Yêu nước tại Mỹ" (1976-1979), sau đó đổi thành "Hội Người Việt Nam tại Mỹ" để kêu gọi Chính phủ Mỹ bình thường hoá, bãi bỏ cấm vận với Việt Nam.

Ông hiện là đồng phối hợp Cuộc Vận động Cứu trợ và Trách nhiệm đối với Nạn nhân da cam Việt Nam.

Cuộc Vận động nhằm thẳng vào Chính phủ và Quốc hội Mỹ, trước khi quy “trách nhiệm” là phải có trách nhiệm “cứu trợ”. Chúng tôi đã tổ chức hơn 10 chuyến diễu hành của nạn nhân da cam Việt Nam tại Mỹ và đã thành công trong việc đưa vấn đề da cam thành nghị quyết của Hội Y tế Cộng đồng Mỹ. Cuộc Vận động cũng đã được Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội chú ý và liên tục có các báo cáo cho Quốc hội. Vì vậy, dự luật Quốc hội về da cam đã được ra đời qua nhiều đời tổng thống, đòi chính phủ Mỹ có trách nhiệm với cựu chiến binh Mỹ, nạn nhân người Việt tại Mỹ, nạn nhân và môi trường tại Việt Nam...  Một lợi thế khác trong cuộc chiến này là các cựu chiến binh Mỹ chịu đứng chung với nạn nhân Việt Nam, làm tăng cường tình hữu nghị giữa hai dân tộc.

Từng tham gia sáng lập "Hội Người Việt Nam tại Mỹ", Giáo sư có nhận xét gì về sự phát triển cộng đồng người Việt tại Mỹ hiện nay?

Người Việt tại Mỹ sau hơn 40 năm vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại của chiến tranh, nhưng đã bớt đi những vấn đề chính trị thời Chiến tranh Lạnh. Gần đây, những người trẻ trong cộng đồng có khuynh hướng tiến bộ, bắt đầu đặt câu hỏi và muốn tìm hiểu về Việt Nam... Đặc biệt, họ đã bắt đầu nghiên cứu về Liên hiệp Việt kiều tại Mỹ, Hội Việt kiều Yêu nước tại Mỹ và Hội Người Việt Nam tại Mỹ, coi đó là một phần lịch sử tiến bộ của cộng đồng.

Giáo sư có thể chia sẻ kinh nghiệm hội nhập cho những người Việt trẻ có dự định tới Mỹ?

Ngày nay, người dân Việt Nam có thể đi bất cứ đâu, làm những gì mình muốn - đó là một điều thật vui. Tôi cho rằng, các bạn trẻ có thể bớt coi việc định cư tại Mỹ là một cái đích phải hy sinh tất cả. Nhập cư vào nước Mỹ cần có “phường” để xây dựng kinh tế cộng đồng và “tự vệ” khi kinh tế khó khăn và kỳ thị chủng tộc tăng lên. 

Thực tế cho thấy, cộng đồng người Việt đã tạo nên kỹ nghệ làm móng tay, ngày nay có tổng thu nhập lên đến 7-8 tỉ USD mỗi năm, nhờ đó họ có thể sinh sống và có tiền cho con đi học... Tuy nhiên, nghề này rất có thể bị xoá sổ vì các tiêu chuẩn mới đặt ra quá cao. Những người Việt trẻ tại Mỹ đang chống chính sách bảo thủ về nhập cư. Đây là động cơ tiến bộ với mong muốn việc nhập cư sẽ dễ hơn. Kinh tế Mỹ cần người nhập cư. Tuy nhiên, chính sách dán nhãn “không hợp pháp” cho người mới nhập cư lại khiến họ phải làm việc, đóng thuế với thu nhập thấp hơn mức tối thiểu và không có quyền đòi hỏi các phúc lợi xã hội phổ quát. Do đó, hoạt động chống chính sách này và bảo vệ nghề làm móng tay của người Việt là nhằm bảo vệ cộng đồng và giúp đỡ người mới nhập cư.

Giáo sư có suy nghĩ gì về việc vận động và thúc đẩy việc nghiên cứu về Việt Nam ở Mỹ, cũng như vận động người Việt ở Mỹ về Việt Nam nghiên cứu khoa học?

Tôi rất mừng khi Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia (NAFOSTED) được thành lập. Đây có thể là một cách để thu hút người tài và cũng giúp phát triển khoa học ở Việt Nam cao và nhanh hơn. Tuy nhiên, Quỹ cần thu hút nhiều hơn những người Việt Nam ở nước ngoài về cộng tác trong nước.

Lấy ví dụ của riêng mình, tôi có thể về Việt Nam ở và làm việc nhưng bạn bè khuyên rằng, những việc tôi làm ở bên Mỹ, nhưng liên quan, hướng về Việt Nam cũng là có đóng góp nào đó trực tiếp cho trong nước. Cụ thể, tôi nghiên cứu về chuẩn tiếng Việt cho máy tính, tức là tôi đang giúp cho quê hương. Tôi được Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội mời để trao đổi về tập thơ tuyệt vời Spring Essence: The poetry of Ho Xuan Huong - tập thơ mà tôi đã dựng mẫu chữ Nôm. Khi nghiên cứu để số hoá dân nhạc Việt Nam, tôi được Đại sứ Nguyễn Phương Nga và Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc hỗ trợ hết sức... Nhờ đó, chúng tôi đã đưa các nghiên cứu về dân nhạc Việt đến các hội nghị quốc tế tại Mỹ. Tôi rất cảm kích và cho đó là cách nhìn xa.

Xin cảm ơn Giáo sư!

du o dau cung co the dong gop cho que huong

Để sống cùng hai nền văn hóa...

Trong mắt nghệ sĩ Bỉ gốc Việt Trương Minh Thy Nguyên, quê hương Việt Nam đang có sự chuyển mình đầy hứng khởi. Chia sẻ với phóng ...

du o dau cung co the dong gop cho que huong

Đoàn thiếu nhi, giáo viên kiều bào ở Lào về thăm quê hương

Chiều 1/6, tại Hà Nội, Lãnh đạo Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (Bộ Ngoại giao) đã gặp mặt thân ...

du o dau cung co the dong gop cho que huong

“Thời hoa đỏ” hào hùng đến với người Việt tại châu Âu

Tối 12/5, tại The Prague (Czech) đã diễn ra đêm nhạc “Một thời để nhớ” với các ca sỹ gạo cội và những ca khúc ...

Trọng Vũ (thực hiện)

Đọc thêm

Thủ môn Đặng Văn Lâm phục hồi thể lực sau chấn thương với chuyên gia Nhật Bản

Thủ môn Đặng Văn Lâm phục hồi thể lực sau chấn thương với chuyên gia Nhật Bản

Thủ môn Đặng Văn Lâm cho biết, quá trình hồi phục chấn thương tiến triển tốt nhờ có sự hỗ trợ của chuyên gia người Nhật Bản Ryo Asano.
Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn hội đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Argentina

Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn hội đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Argentina

Chiều 19/3, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn đón và hội đàm với Bộ trưởng Ngoại giao, Ngoại thương và Tôn giáo Argentina Diana Mondino.
Mỹ quy định tốc độ Internet băng rộng mới cao hơn 4 lần so với chuẩn cũ

Mỹ quy định tốc độ Internet băng rộng mới cao hơn 4 lần so với chuẩn cũ

Mỹ vừa đưa ra quy định mới về tốc độ băng rộng cố định buộc các nhà mạng phải cung cấp Internet cố định có tốc độ tải xuống 100 ...
Tòa án Anh kết luận về người tự nhận là "cha đẻ" Bitcoin

Tòa án Anh kết luận về người tự nhận là "cha đẻ" Bitcoin

Tòa án Anh vừa đưa ra kết luận về Craig Wright, người luôn tự nhận là cha đẻ của “Bitcoin” - đồng tiền điện tử lớn nhất thế giới tính ...
Hướng dẫn cách tặng nhạc chờ Zalo đơn giản với nhiều bài hát cực hay

Hướng dẫn cách tặng nhạc chờ Zalo đơn giản với nhiều bài hát cực hay

Hiện nay, Zalo đã cho phép bạn gửi tặng nhạc chờ đến bạn bè của mình. Nếu bạn đang có nhu cầu nhưng chưa biết cách thực hiện thì bài ...
Thúc đẩy hợp tác thực chất giữa các trường đại học của Việt Nam và Hoa Kỳ

Thúc đẩy hợp tác thực chất giữa các trường đại học của Việt Nam và Hoa Kỳ

Phó Thủ tướng bày tỏ kỳ vọng VELP 2024 sẽ gợi mở những ý tưởng mới cho các cơ quan của Việt Nam trong xây dựng và thực thi các ...
Bước chạy đà ấn tượng

Bước chạy đà ấn tượng

Với Thông điệp liên bang mạnh mẽ, đường như đương kim Tổng thống Joe Biden đã có bước chạy đà ấn tượng cho màn tái đấu giữa hai 'người quen cũ'.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Từ nay đến khi cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra vào tháng 11 tới, nhiều bất ngờ sẽ còn xảy ra...
Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Việc Tổng thống Palestine lựa chọn đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ trong thời điểm hiện nay có thể coi là quyết định khôn khéo.
Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Cuộc xung đột ở Ukraine bước sang năm thứ ba khó đoán định.
Nhóm Visegrad: Phép cộng không đơn giản

Nhóm Visegrad: Phép cộng không đơn giản

Kết quả Hội nghị thượng đỉnh nhóm Visegrad vừa diễn ra tại Czech, một lần nữa cho thấy các thành viên của nhóm lại không cùng nhìn về một hướng.
NATO kết nạp Thụy Điển, một nước cờ khó lường trên bàn cờ thế cuộc

NATO kết nạp Thụy Điển, một nước cờ khó lường trên bàn cờ thế cuộc

Điều gì đến cũng sẽ đến. Đó là cảm nhận của nhiều chuyên gia, học giả quốc tế đối với việc Quốc hội Hungary bỏ phiếu chấp thuận Thụy Điển gia nhập NATO.
Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Trước khủng hoảng nhân đạo đáng báo động, quốc tế vẫn đang trông chờ vào các cuộc đàm phán giữa Israel và Hamas về một lệnh ngừng bắn.
'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' của quan hệ Iran với Saudi Arabia sau một năm nối lại quan hệ ngoại giao khơi dậy niềm lạc quan giữa một Trung Đông đầy bất ổn.
Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Chính sách ngoại giao tình báo của Ấn Độ phù hợp với chiến lược xây dựng liên minh khu vực và toàn cầu hiện nay của nước này.
Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Chiến dịch tranh cử tại Mỹ đang trở nên gay cấn vào Siêu thứ Ba với hy vọng là ngày 'bội thu' của các ứng cử viên.
Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Thủ tướng chính quyền Palestine đệ đơn từ chức hôm 26/2 nhằm tạo điều kiện đạt đồng thuận về các thỏa thuận liên quan đến việc quản lý Gaza thời hậu xung đột.
50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

Mối quan hệ đối tác vững chắc giữa Australia và ASEAN sẽ góp phần thúc đẩy ổn định, hòa bình tại khu vực cũng như trên thế giới.
Phiên bản di động