102 phút kinh hoàng
Ngày 11/9/2001, 4 chiếc máy bay Boeing của Mỹ đã bị bọn khủng bố khống chế, biến chúng thành những quả bom, chuyển hướng lao thẳng vào những mục tiêu được xem là biểu tượng của Mỹ, đó là Washington D.C - trung tâm chính trị, Lầu Năm Góc - trung tâm quân sự, tòa tháp đôi của Trung tâm thương mại thế giới (WTC) ở New York - trung tâm kinh tế của nước Mỹ.
Trong vòng 102 phút, cả hai tòa tháp của WTC đã sụp đổ hoàn toàn. Và 102 phút chấn động đó đã cướp đi sinh mạng của hơn 3.000 người và hàng nghìn tỷ USD của nước Mỹ. Cụ thể, đã có 3.041 người thiệt mạng, trong đó có 2.669 người Mỹ, 372 công dân nước ngoài (tính cả 19 tên không tặc) của gần 70 quốc gia. Khoảng 2.680 người bị thương trong thảm họa này.
| Máy bay của bọn khủng bố đâm vào tòa tháp đôi của WTC ở New York. (Nguồn: Le Point) |
Trong hai năm 2001-2002, thu nhập của các hãng hàng không Mỹ bị mất đến 19,6 tỷ USD. Chi phí cho việc xây dựng lại các tòa nhà và cơ sở hạ tầng ở thành phố New York cũng lên tới 21,8 tỷ USD. Các công ty bảo hiểm chịu thiệt hại lên tới 40 tỷ USD, trong đó gồm bảo hiểm tài sản, kinh doanh, hàng không... Riêng thành phố New York thiệt hại từ 83-95 tỷ USD, do nhiều việc làm bị mất đi và nhiều công ty chuyển trụ sở ra khỏi thành phố…
Tuy nhiên, đó mới chỉ là những thiệt hại cụ thể của vụ tấn công, còn thiệt hại về tinh thần và vị thế của nước Mỹ thì khó có thể đong đếm được.
Kể từ sau sự kiện 11/9, người Mỹ chưa bao giờ hoảng loạn đến vậy, cũng như chưa bao giờ họ cảm thấy nước Mỹ ở trong tình trạng thiếu an ninh đến vậy. Trong vòng nửa năm sau sự kiện 11/9, khoảng 30% người New York vẫn phải chịu những áp lực tâm lý “hậu thảm họa” như mất ngủ, ác mộng, tự cô lập và trầm cảm.
Ngoài ra, còn có khoảng 2.000 người được chẩn đoán ung thư liên quan đến sự kiện 11/9. Đó là những người làm việc trực tiếp tại hiện trường tòa tháp đôi WTC trong một thời gian dài như nhân viên y tế, nhân viên cứu hộ, các tình nguyện viên. Họ bị ảnh hưởng từ lớp bụi tại hiện trường chứa các hóa chất độc hại như amiang, chì, dioxin, PVC, thủy ngân cùng lượng khí chất thải của hàng trăm nghìn gallon dầu diesel bốc cháy.
Theo ước tính, hiện vẫn có hơn 60.000 người đang phải tham gia một chương trình theo dõi sức khỏe. Những vấn đề họ gặp phải chủ yếu là các căn bệnh liên quan đến đường hô hấp. Sau 15 năm, chính quyền Mỹ vẫn chưa thể nhận dạng hơn 1.000 nạn nhân trong vụ tấn công.
| Con trai của người đàn ông này đã thiệt mạng trong vụ khủng bố ngày 11/9/2001. Năm nào ông cũng đến khu tưởng niệm các nạn nhân để tưởng nhớ con mình. (Nguồn: AP) |
Vòng xoáy bạo lực lan rộng
Ngay sau sự kiện 11/9, Chính phủ Mỹ đã công bố al-Qaeda và Bin Laden là thủ phạm chính. Ngay lập tức Tổng thống Mỹ George W. Bush đã phát động cuộc chiến chống khủng bố trên phạm vi toàn cầu, kéo hàng loạt quốc gia vào guồng máy chiến tranh của Mỹ.
Đến nay, hàng nghìn tỷ USD đã được chi ra cho cuộc chiến chống khủng bố mà Mỹ phát động, và cũng đã có hàng trăm nghìn người thiệt mạng vì bị cuốn vào vòng xoáy bạo lực. Nhưng kết quả là bạo lực vẫn lan rộng, và người dân thế giới vẫn cảm thấy không an toàn.
Hơn một thập kỷ đã trôi qua, nước Mỹ vẫn đang loay hoay trong cuộc chiến chống khủng bố. Mỹ đã bị "sa lầy" nhiều năm ở chiến trường Iraq và Afghanistan, còn Trung Đông trở nên hỗn loạn hơn bao giờ hết. Tuy Mỹ và liên quân đã tiêu diệt được trùm khủng bố Bin Laden, làm suy yếu phần nào mạng lưới khủng bố quốc tế al-Qaeda, lật đổ chế độ Taliban… nhưng thực tế Mỹ vẫn không thể tiêu diệt tận gốc những mối nguy này.
| Cái chết của Bin Laden rõ ràng không đồng nghĩa với sự cáo chung của nhóm khủng bố al-Qaeda. (Nguồn: Getty) |
Hiểm họa từ Taliban và al-Qaeda vẫn còn đó. Hiện nay Taliban vẫn tổ chức các hoạt động phiến loạn tại Afghanistan, trong khi al-Qaeda có xu thế chia thành những nhóm nhỏ, hoạt động tinh vi hơn, với tư tưởng cực đoan và phạm vi hoạt động mở rộng sang tận Trung và Nam Á. Nội chiến ở Iraq, Syria ngày càng lan rộng và chưa có dấu hiệu kết thúc, làn sóng di cư từ Trung Đông trở thành mối hiểm họa với an ninh châu Âu…
Bên cạnh đó, Mỹ và thế giới lại tiếp tục phải đối mặt với một nguy cơ lớn hơn nhiều, đó là nhóm Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS). Từng là một nhánh của mạng lưới khủng bố quốc tế al-Qaeda, song mức độ nguy hiểm và tư tưởng cực đoan của nhóm này còn lớn hơn nhiều. Chính phủ Mỹ và phương Tây đều phải thừa nhận, đây là một mối nguy hiểm chưa từng có, nhất là khi IS đã chiêu mộ được hàng nghìn tay súng nước ngoài, bao gồm cả người châu Âu và người Mỹ.
| Các tay súng thuộc nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. (Nguồn: Rilekcorner) |
Thống kê của Liên hợp quốc cho thấy, ngoài sự tham gia của các nhóm chiến binh bản địa, hiện nay các tổ chức khủng bố còn thu hút hơn 30.000 chiến binh nước ngoài đến từ 100 quốc gia trên thế giới. Điều đáng lo ngại là con số này đang liên tục gia tăng và chỉ trong 6 tháng đầu năm 2016 đã tăng tới 7.000 người.
Ngoài ra, số lượng những “con sói đơn độc” cũng đang gia tăng đáng kể. Đây là những kẻ không nằm trong danh sách thành viên của tổ chức khủng bố nào, nhưng lại là những phần tử có tư tưởng chính trị cực đoan, những kẻ theo chủ nghĩa dân tộc, những kẻ phân biệt chủng tộc…
Phạm vi hoạt động của IS cũng mở rộng ra nhiều khu vực, châu lục trên thế giới. Trong năm 2015, IS liên tục vươn “vòi bạch tuộc” ra nhiều khu vực trên thế giới, từ Trung Đông, Bắc Phi, vùng Vịnh, cho tới châu Âu, châu Mỹ và cả châu Á… Danh sách các quốc gia ít nguy cơ bị khủng bố ngày càng bị rút ngắn, từ 49 nước vào năm 2008, xuống còn 37 nước vào năm 2016. Đáng chú ý, những quốc gia vốn được xem là khá an toàn như Đức, Pháp, Bỉ… thì nay cũng trở thành điểm đến của nhiều kẻ khủng bố.
Để đối phó IS, kể từ tháng 8/2014, liên minh quốc tế chống IS (với sự tham gia của khoảng 60 nước) do Mỹ đứng đầu đã được hình thành. Hàng tỷ USD đã được chi cho những chiến dịch không kích IS trên lãnh thổ Iraq và Syria, hay hỗ trợ cho quân đội chính phủ Iraq và quân nổi dậy Syria trong cuộc chiến chống IS… nhưng mục đích tiêu diệt IS tận gốc vẫn chưa hoàn thành. Vì vậy, dư luận thế giới luôn đặt ra những dấu hỏi lớn về tính hiệu quả thực sự của cuộc chiến chống khủng bố mà Mỹ phát động.