Ấn Độ-Sri Lanka chuẩn bị ký thỏa thuận về hợp tác quốc phòng

Ấn Độ và Sri Lanka đã bắt đầu bàn thảo liên quan thỏa thuận khung về hợp tác quốc phòng ngay sau chuyến thăm New Delhi của Tổng thống Sri Lanka Anura Kumara Dissanayake từ ngày 15-17/12/2024.

Sri Lanka coi Việt Nam là hình mẫu để học tập kinh nghiệm về phát triển Tân Tổng thống Sri Lanka tái định hình tương lai đất nước hậu khủng hoảng Đất nước Nam Á sắp đệ đơn xin gia nhập BRICS, coi nhóm là đối tác hiệu quả

Sau hơn 3 tháng, hai bên dự kiến ký kết bản ghi nhớ về hợp tác quốc phòng trong chuyến thăm cấp nhà nước của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tới quốc đảo này từ ngày 4-6/4. Bí thư Đối ngoại Ấn Độ Vikram Misri khẳng định thông tin trên trong cuộc họp báo ngày 28/3. Đây là “lần đầu tiên” hai bên đạt được thỏa thuận này, ông Misri nêu rõ.

Một tầm vóc mới

Báo Hindustan Times trích nguồn tin cho hay, chuyến thăm sắp tới của Thủ tướng Modi, tiếp nối chuyến đi của Tổng thống Dissanayake tới New Delhi vào tháng 12 năm ngoái, sẽ là cơ hội để chính phủ Ấn Độ củng cố quan hệ trong các lĩnh vực quan trọng, từ quốc phòng và an ninh đến năng lượng và cơ sở hạ tầng.

Tổng thống Ấn Độ Droupadi Murmu và Thủ tướng Narendra Modi chào đón Tổng thống Sri Lanka Anura Kumara Dissanayake thăm New Delhi, tháng 12/2024. (Nguồn: PTI)

Tổng thống Ấn Độ Droupadi Murmu và Thủ tướng Narendra Modi chào đón Tổng thống Anura Kumara Dissanayake trong chuyến thăm New Delhi, tháng 12/2024. (Nguồn: PTI)

Kể từ khi nhậm chức vào tháng 9/2024, Tổng thống Dissanayake đã chọn Ấn Độ là điểm đến đầu tiên trong chuyến công du nước ngoài. Và giờ đây, Thủ tướng Modi sẽ là nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên mà ông Dissanayake tiếp đón trên cương vị mới.

Cũng theo Hindustan Times, sự can thiệp của New Delhi vào cuộc nội chiến ở Sri Lanka, dưới hình thức Lực lượng gìn giữ hòa bình Ấn Độ (IPKF) được triển khai tại quốc đảo này từ tháng 7/1987 đến tháng 3/1990, đã tác động tiêu cực đến hợp tác quốc phòng song phương trong những năm sau đó.

Tuy nhiên, thời gian gần đây chứng kiến những động lực mới trong quan hệ an ninh song phương. Theo tuyên bố chung được đưa ra sau cuộc hội đàm tại New Delhi, Thủ tướng Modi và Tổng thống Dissanayake nhất trí rằng lợi ích an ninh của hai nước có mối liên hệ chặt chẽ và cho biết sẽ sớm ký kết thỏa thuận hợp tác quốc phòng.

Ngoài ra, phía Ấn Độ sẽ cung cấp các nền tảng và thiết bị quốc phòng để tăng cường năng lực quân sự của Sri Lanka và hai nước sẽ tăng cường hợp tác thông qua các cuộc tập trận chung và giám sát hàng hải.

Hai bên hiện đang duy trì cơ chế đối thoại quốc phòng thường niên giữa các bộ trưởng quốc phòng, các hoạt động tương tác hải quân, chuyến thăm tàu Ấn Độ đến Sri Lanka, cũng như các cuộc tập trận song phương thường niên giữa hải quân và quân đội.

Theo nguồn tin của Hindustan Times, thỏa thuận mới sẽ mở rộng phạm vi trao đổi và tập trận giữa hai nước láng giềng. Việc tăng cường hợp tác này đáng chú ý trong bối cảnh Ấn Độ lo ngại về sự hiện diện quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc tại khu vực Ấn Độ Dương, bao gồm cảng Hambantota ở Sri Lanka.

Tàu hải quân Sri Lanka SLNS Sayura cập cảng Visakhapatnam để tham gia cuộc tập trận chung giữa Hải quân Sri Lanka và Ấn Độ, ngày 17-20/12/2024. (Nguồn: The Hindu)

Tàu hải quân Sri Lanka SLNS Sayura cập cảng Visakhapatnam, tham gia cuộc tập trận chung giữa Hải quân Sri Lanka-Ấn Độ, ngày 17-20/12/2024. (Nguồn: The Hindu)

Nước láng giềng đáng tin cậy

Trong lĩnh vực kinh tế, hai bên dự kiến sẽ hoàn tất các thỏa thuận quan trọng giữa Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI) và Ngân hàng Trung ương Sri Lanka (CBSL) về tái cấu trúc nợ và gia hạn thỏa thuận hoán đổi tiền tệ. Một thỏa thuận ba bên giữa Ấn Độ, Sri Lanka và Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) về phát triển kho chứa dầu Trincomalee cũng dự kiến được công bố trong chuyến thăm.

Ngoài ra còn có bản ghi nhớ về kết nối lưới điện giữa Ấn Độ và Sri Lanka và một thỏa thuận khác liên quan cơ sở hạ tầng công cộng kỹ thuật số.

Mô tả Sri Lanka là một phần không thể thiếu trong chính sách Láng giềng trước tiên của Ấn Độ, ông Misri lưu ý rằng New Delhi đã hỗ trợ Colombo vào những thời điểm quan trọng trong những năm gần đây, bao gồm cả cuộc khủng hoảng kinh tế chưa từng có năm 2022. Vai trò của Ấn Độ trong việc ổn định và phục hồi kinh tế của Sri Lanka phản ánh “cam kết của nước này với tư cách là một nước láng giềng đáng tin cậy và là người ứng phó đầu tiên đối với các cuộc khủng hoảng trong khu vực”, vị quan chức ngoại giao nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, Ấn Độ là “nước ứng phó đầu tiên bằng cách mở rộng 4,5 tỷ USD viện trợ trong giai đoạn 2022-2023", đồng thời “đóng vai trò quan trọng trong việc gia hạn các đảm bảo tài chính cần thiết cho phép Quỹ Tiền tệ quốc tế thông qua các biện pháp hỗ trợ cho Sri Lanka”.

Sự phục hồi của nền kinh tế Sri Lanka tạo cơ hội cho hai bên khám phá các lĩnh vực hợp tác mới và chuyến thăm của Thủ tướng Modi sẽ tập trung vào việc thúc đẩy đầu tư và tăng cường kết nối vật lý, năng lượng và kỹ thuật số.

Ông Misri cho biết thêm, một vấn đề quan trọng khác có thể được đưa ra bàn thảo trong chuyến thăm là việc lực lượng an ninh Sri Lanka bắt giữ ngư dân Ấn Độ vì xâm phạm ranh giới hàng hải. Đề cập khả năng Thủ tướng Modi sẽ nêu ra các vấn đề liên quan đến phúc lợi của ngư dân trong cuộc gặp với Tổng thống Dissanayake, ông Misri nói thêm, thông điệp chính của Ấn Độ là giải quyết theo quan điểm nhân đạo và tránh sử dụng vũ lực trong mọi trường hợp.

***

Quyết định của Tổng thống Dissanayake khi chọn Ấn Độ là điểm đến cho chuyến công du nước ngoài đầu tiên có ý nghĩa rất quan trọng trong bối cảnh đảng Janatha Vimukthi Peramuna (JVP) của ông vốn được biết đến với lập trường chống Ấn Độ. Trong các cuộc trao đổi, ông Dissanayake đã đảm bảo với ông Modi rằng Colombo sẽ không cho phép cho nước khác dùng lãnh thổ để chống lại lợi ích của New Delhi.

Hơn 3 tháng sau, sự hiện diện của Thủ tướng Modi tại Colombo tái khẳng định cam kết mạnh mẽ của New Delhi đối với các chính sách Láng giềng trước tiên, Hành động hướng Đông và tầm nhìn Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và MAHASAGAR (Tiến bộ toàn diện và cùng có lợi cho an ninh và tăng trưởng trên khắp các khu vực).

Thái Lan đăng cai Hội nghị thượng đỉnh BIMSTEC lần thứ 6 từ ngày 2-4/4/2025. (Nguồn: Bangkok Post)

Thái Lan đăng cai Hội nghị thượng đỉnh BIMSTEC lần thứ 6 từ ngày 2-4/4. (Nguồn: Bangkok Post)

Sri Lanka là điểm đến thứ hai của Thủ tướng Narendra Modi trong chuyến công du lần này, sau khi thăm Thái Lan và tham dự Hội nghị thượng đỉnh Sáng kiến hợp tác kinh tế-kỹ thuật đa lĩnh vực vùng vịnh Bengal (BIMSTEC) lần thứ 6, theo lời mời của Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra.

Đây là chuyến thăm thứ ba của Thủ tướng Modi tới Thái Lan, lần gần nhất là vào tháng 11/2019, tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN.

Cuộc gặp trực tiếp gần nhất của các nhà lãnh đạo BIMSTEC là Hội nghị thượng đỉnh BIMSTEC lần thứ 4 tại Kathmandu (Nepal) vào năm 2018. Hội nghị thượng đỉnh BIMSTEC lần thứ 5, do Sri Lanka đăng cai, diễn ra theo hình thức trực tuyến vào ngày 22/3/2022. Theo kế hoạch, Hội nghị thượng đỉnh BIMSTEC lần thứ 6 diễn ra tại Bangkok từ ngày 3-4/9/2024, song nước chủ nhà thông báo hoãn cho đến khi chính phủ mới được thành lập.