| Hội nghị đặc biệt Ngoại trưởng Ấn Độ-ASEAN tại New Delhi ngày 16-17/6. (Nguồn: Indian Express) |
Vai trò của ASEAN quan trọng hơn bao giờ hết
Ngày 17/6, tại Hội nghị đặc biệt Ngoại trưởng Ấn Độ-ASEAN, Ấn Độ và 10 nước thành viên ASEAN đã tái khẳng định cam kết làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối tác nhằm thúc đẩy hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực.
Tại hội nghị, hai bên cam kết thực hiện chủ nghĩa đa phương dựa trên các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, trong đó có Hiến chương Liên hợp quốc (LHQ), Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, cùng các hiệp ước và công ước liên quan khác của LHQ, duy trì khuôn khổ hợp tác khu vực rộng mở và bao trùm, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực dựa trên luật lệ đang ngày một phát triển, đồng thời duy trì chủ nghĩa đa phương trong việc ứng phó với các thách thức khu vực và thế giới.
Ấn Độ ủng hộ ASEAN thúc đẩy đối thoại và xây dựng lòng tin, thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử tại Biển Đông (COC) thực chất, hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước UNCLOS 1982. Ấn Độ khẳng định tiếp tục ủng hộ vai trò và nỗ lực của ASEAN hỗ trợ Myanmar tìm giải pháp ổn định tình hình.
Trong một tuyên bố chung được thông qua vào cuối cuộc họp nhân kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ASEAN-Ấn Độ, các nước nhất trí tăng cường và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN-Ấn Độ vì lợi ích chung, trên khắp các lĩnh vực chính trị, an ninh, kinh tế, văn hóa-xã hội và hợp tác phát triển bằng cách sử dụng các cơ chế liên quan hiện có do ASEAN dẫn dắt.
Phát biểu khai mạc cuộc họp với sự tham dự của ngoại trưởng các nước ASEAN, Ngoại trưởng nước chủ nhà S. Jaishankar cho biết: “Vai trò của ASEAN ngày nay có lẽ quan trọng hơn bao giờ hết trước những thách thức và bất ổn địa chính trị mà thế giới phải đối mặt. Ấn Độ hoàn toàn ủng hộ một ASEAN mạnh mẽ, thống nhất và thịnh vượng, một ASEAN có vai trò trung tâm ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương được công nhận hoàn toàn”.
Ông S. Jaishankar nêu rõ: “Khi chúng ta bước vào thập kỷ thứ tư của mối quan hệ, chúng ta cũng phải đáp ứng với thế giới mà chúng ta đang đối mặt. Một Ấn Độ và ASEAN được kết nối tốt hơn sẽ có vị trí thuận lợi để thúc đẩy toàn cầu hóa phi tập trung và các chuỗi cung ứng linh hoạt và đáng tin cậy mà cộng đồng quốc tế rất cần”.
Hai bên nhất trí tăng cường quan hệ đối tác kinh tế và thương mại ASEAN-Ấn Độ, bao gồm việc tăng cường sử dụng và triển khai hiệu quả Khu vực Thương mại tự do ASEAN-Ấn Độ (AIFTA) bằng cách triển khai sớm việc rà soát Thỏa thuận Thương mại hàng hóa ASEAN-Ấn Độ (AITIGA) để đảm bảo thỏa thuận này thân thiện hơn với người dùng, đơn giản và tạo điều kiện thuận lợi về thương mại cho các doanh nghiệp.
Ấn Độ và ASEAN cũng quyết định tăng cường kết nối khu vực, bao gồm cả vật lý và kỹ thuật số theo cách tiếp cận “Kết nối các hoạt động”. Cuộc họp nhấn mạnh cần sớm hoàn thành và đưa vào hoạt động Đường cao tốc ba bên Ấn Độ-Myanmar-Thái Lan và mong muốn được mở rộng về phía Đông tới Lào, Campuchia và Việt Nam.
Hội nghị cũng hoan nghênh quan hệ hợp tác ASEAN-Ấn Độ trong việc ngăn chặn và chống lại chủ nghĩa khủng bố, sự gia tăng của chủ nghĩa cực đoan và bạo lực, cũng như chống tội phạm xuyên quốc gia thông qua việc sớm hoàn tất cuộc họp các quan chức cấp cao về tội phạm xuyên quốc gia (SOMTC) và Chương trình hoạt động của Ấn Độ về tội phạm xuyên quốc gia.
Hai bên nhất trí tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực y tế, nghiên cứu nông nghiệp, công nghệ tài chính và khoa học công nghệ đổi mới (STI).
Tạo kết nối thực chất
Bên cạnh đó, ASEAN-Ấn Độ cũng sẽ nỗ lực hướng tới quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện có ý nghĩa, thực chất và cùng có lợi bằng cách tăng cường hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN-Ấn Độ.
Khi Ngoại trưởng Jaishankar đề cập “những cơn gió ngược địa chính trị” từ cuộc khủng hoảng Ukraine và những tác động trực tiếp đối với lương thực, an ninh năng lượng, giá cả phân bón và hàng hóa cũng như hậu cần và chuỗi cung ứng, đại diện các nước dự hội nghị nhất trí duy trì chủ nghĩa đa phương trong việc cùng ứng phó với các thách thức toàn cầu và khu vực.
Chuyên gia Harsh V. Pant, Phó Chủ tịch Quỹ Nghiên cứu nhà quan sát (OFR) có trụ sở tại New Delhi, nhận định: "Với tất cả những gì đang diễn ra ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, nơi nhóm Bộ tứ đang đóng vai trò nổi bật, phần lớn chính sách của Ấn Độ đối với khu vực này tập trung vào ASEAN".
Ông Pant cho rằng điều quan trọng đối với Ấn Độ là tạo kết nối thực chất với ASEAN và chứng tỏ rằng nước này có thể trở thành "một đối tác đáng tin cậy" của Hiệp hội, cả về mặt hợp tác kinh tế lẫn an ninh.
Trong bài phát biểu tại Đối thoại Shangri-La ở Singapore vào tuần trước, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin khẳng định các động thái của Trung Quốc đang "đe dọa phá hoại an ninh, ổn định và thịnh vượng ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương".
Ông Pankaj Jha, Giáo sư Đại học Toàn cầu O.P. Jindal (Ấn Độ) cho rằng sự can dự của Ấn Độ đối với ASEAN, bao gồm cả hội nghị đặc biệt này, là "rất quan trọng cho các dấu ấn chiến lược và hàng hải của nhóm Bộ tứ" ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.