| Chiêu thức vận động tranh cử theo hướng cực đoan hoá đều không còn đắc dụng như trước nữa đối với ông Netanyahu. (Minh họa của Sherif Arafa trên Cartoon Movement) |
Mọi mưu tính chính trị và thủ thuật vận động tranh cử lần này đã không đưa thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đến được bến bờ của mơ ước trong cuộc tổng tuyển cử trước thời hạn ngày 17/9 vừa qua ở Israel.
Gấp gáp và vội vã
Cử tri Israel lại phải đi bỏ phiếu bầu quốc hội mới cho dù họ mới làm việc đó cách đây chưa đầy nửa năm. Nguyên do ở chỗ, ông Netanyahu không thành lập được chính phủ mới trong thời hạn 42 ngày do Hiến pháp quy định nhưng cũng lại không để cho đối thủ chính trị là ông Benny Gantz, thủ lĩnh của liên minh Trắng - Xanh, đứng ra thành lập chính phủ.
Ông Netanyahu phải gấp gáp và vội vã với cuộc tổng tuyển cử trước thời hạn mới này bởi đầu tháng 10 tới, phía công tố và toà án ở Israel sẽ xem xét khả năng truy tố ông Netanyahu trong 3 vụ bê bối và tai tiếng. Ông Netanyahu cần thắng cử trong lần bầu cử này để được tiếp tục cầm quyền nhưng trước hết để không bị truy tố bởi chỉ khi tiếp tục cầm quyền thì mới được hưởng quyền ưu đãi miễn bị truy tố.
Mưu sự như thế của ông Netanyahu tuy rất thâm sâu nhưng lại không mấy khó hiểu. Chỉ có điều, ở lần bầu cử quốc hội này dường như mọi may mắn và sự phù hộ của các đấng tôn giáo siêu thần nào đấy đều vắng bóng ở phía ông Netanyahu.
Chiêu thức và hiệu quả
Liên minh cánh hữu - tôn giáo của ông Netanyahu vừa không giành được đa số cần thiết trong quốc hội (Knesset) lại vừa bị mất bớt số ghế dân biểu trong quốc hội mới so với trước đó. Như thế có nghĩa là ông Netanyahu bị mất phiếu bầu của cử tri. Như thế có nghĩa là các chiêu thức vận động tranh cử theo hướng cực đoan hoá và được ăn cả, ngã về không đều không còn đắc dụng như trước nữa đối với ông Netanyahu. Như thế cũng có nghĩa là việc chính trị hoá và công cụ hoá chủ đề nội dung về an ninh quốc gia - như khuấy động mối đe doạ an ninh từ Iran nói chung và từ chương trình hạt nhân của Iran nói riêng - và những quan điểm dân tộc chủ nghĩa cực đoan - như cam kết sát nhập một vùng thung lũng Jordan vào lãnh thổ Israel - đều đã mất thiêng đối với người này.
Đấy là những dấu hiệu không còn mờ nhạt gì nữa cho thấy ông Netanyahu bắt đầu hết thời hoặc sắp hết thời ở Israel. Chúng cho thấy đang có sự chuyển biến rất cơ bản trong tâm lý của người dân ở Israel. Người dân vẫn rất coi trọng việc đảm bảo an ninh nhưng rõ ràng muốn đảm bảo an ninh bằng hoà bình và hoà giải với láng giềng gần xa chứ không phải bằng chiến tranh và xung đột, bạo lực và đối địch như ông Netanyahu chủ ý theo đuổi lâu nay.
Khả năng và triển vọng
Ông Netanyahu thất bại trong cuộc bầu cử quốc hội này nhưng ông Gantz cũng không chiến thắng khi cũng không giành về được đa số trong quốc hội mới. Hai ông lớn huynh đệ tương tàn nhau giúp tất cả các đảng nhỏ khác đều được lợi, trong đó đặc biệt có đảng Yisrael Beitenu - có nghĩa là "Israel - Ngôi nhà của chúng ta", theo quan điểm dân tộc chủ nghĩa - của ông Aigdor Lieberman. Đảng này và người này hiện giờ có thể đảm trách vai trò “lập vua” ở Israel. Bi kịch của ông Netanyahu là cả ông Gantz lẫn ông Lieberman - ít nhất thì cũng cho đến thời điểm hiện tại - đều không sẵn sàng liên minh cầm quyền với ông Netanyahu.
Nếu không thuyết phục - bằng những nhượng bộ và thoả hiệp rất đau đớn, tức là phải chấp nhận trả giá rất đắt - được ông Gantz hay ông Lieberman liên minh cầm quyền với mình và nếu hai người này liên minh với nhau để cùng cầm quyền thì tương lai chính trị tới đây của ông Netanyahu sẽ rất ảm đạm, nếu như không muốn nói là tăm tối.
Khi ấy, ông Netanyahu chỉ còn hy vọng vào khả năng ở Israel không thành lập được chính phủ mới nên lại phải tiến hành tổng tuyển cử mới. Ông Lieberman đã tuyên bố ủng hộ việc thành lập chính phủ thống nhất hoặc đoàn kết quốc gia bao gồm phe cánh của ông Netanyahu nhưng không có ông Netanyahu, phe cánh của ông Gantz và đảng Israel Beitenu của mình. Khả năng này rất có thể tác động thôi thúc trong đảng Likud của ông Netanyahu có cuộc lật đổ cương vị lãnh đạo của ông Netanyahu để đảng có thể tiếp tục cầm quyền.
Cho tới nay, ông Netanyahu luôn chứng tỏ là nghệ sỹ thoát hiểm chính trị tài ba. Tình thế hiện tại đúng là khó khăn hơn trước muôn phần đối với người này. Nhưng người này đâu có dễ dàng bỏ cuộc và chịu thua. Chính trường Israel vì thế sẽ còn có nhiều diễn biến bất ngờ. Nội bộ xã hội Israel vì thế sẽ còn bất ổn.
Thực tế từ xưa đến nay cho thấy, mỗi khi và chừng nào chính trường và nội bộ xã hội Israel còn như thế thì quan hệ của nước này với tất cả các nước láng giềng trong khu vực còn căng thẳng và phức tạp, càng như thế thì càng thêm căng thẳng và phức tạp.