Biến năng lực cạnh tranh của quốc gia thành cạnh tranh của doanh nghiệp

Trong lĩnh vực nông nghiệp, Việt Nam cần thay đổi chính sách để thực sự phát huy được năng lực cạnh tranh của đất nước, biến năng lực cạnh tranh của quốc gia thành cạnh tranh của doanh nghiệp.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
bien nang luc canh tranh cua quoc gia thanh canh tranh cua doanh nghiep Đại sứ Cao Trần Quốc Hải: Isarel là một trong những nước “đáng chơi”
bien nang luc canh tranh cua quoc gia thanh canh tranh cua doanh nghiep Afghanistan: Nông dân khốn đốn vì hạn hán kéo dài

Đây là nhận định của Tiến sĩ Đặng Kim Sơn, nguyên Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tại buổi tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Phát huy vai trò của doanh nghiệp trong nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia” do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức tại Hà Nội vào sáng 21/8.

Theo ông Sơn, trong lĩnh vực nông nghiệp, sau 30 năm đổi mới, thành công vĩ đại nhất, rõ rệt là lĩnh vực phát triển nông nghiệp nông thôn. Mọi người đều công nhận thế mạnh của Việt Nam là nông nghiệp. Tuy nhiên, nông nghiệp Việt Nam đã phát triển hết mức hay chưa, người nông dân là người thụ hưởng đúng mức mức độ sản xuất hay chưa? 

bien nang luc canh tranh cua quoc gia thanh canh tranh cua doanh nghiep
Toàn cảnh buổi tọa đàm “Phát huy vai trò của doanh nghiệp trong nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia” do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức sáng 21/8. (Ảnh: Tuấn Anh)

Năng lực cạnh tranh không trọn vẹn

Quay trở lại thời điểm năm 2008, Giáo sư Michael E. Porter, Trường Đại học Kinh doanh Harvard (Hoa Kỳ) - bậc thầy về chiến lược cạnh tranh đến thăm Việt Nam và chủ trì cuộc hội thảo quốc tế “Cạnh tranh toàn cầu và lợi thế của Việt Nam”. Giáo sư Michael E. Porter đã nêu một số trọng tâm để đưa Việt Nam phát triển dựa trên nguồn lao động và tài nguyên, đồng thời đưa ra các ưu tiên về cải thiện môi trường kinh doanh tại Việt Nam như: chất lượng nguồn nhân lực, hạ tầng, cải thiện doanh nghiệp.

Trên lý thuyết, Việt Nam có 5 điểm nổi bật: điều kiện sản xuất rất tốt; sức mua của thị trường trong nước lớn; các ngành công nghiệp, dịch vụ hỗ trợ tốt; chiến lược thông tin rõ ràng, minh bạch; cấu trúc cạnh tranh nội địa phải mạnh.

Nếu chiểu theo 5 lợi thế trên vào nền nông nghiệp, Việt Nam có những thuận lợi như điều kiện sản xuất tốt, khí hậu thời tiết tốt, thủy lợi kênh mương rất tốt. Bên cạnh đó, với sức mua trong nước của hơn 90 triệu dân GDP khá cao, tốc độ giảm nghèo ổn định qua từng năm, cùng với đó là 1,5 triệu người thuộc tầng lớp trung lưu được bổ sung thêm hàng năm. Chưa kể thị trường các nước láng giềng.

Tuy nhiên, có 3 góc khác của năng lực cạnh tranh không trọn vẹn như thế.

Thứ nhất, ngành công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp đầu vào máy móc, thiết bị, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, đặc biệt phần chế biến đang rất kém. Phần lớn nông sản xuất khẩu của ta đều ở dạng thô, đưa ra nước ngoài qua chế biến gắn mác hàng Việt Nam chất lượng cao. Đặc biệt, có những vùng nông nghiệp rất quan trọng, nổi tiếng như Tây Nguyên, Đồng bằng sông Cửu Long lại không có km đường sắt nào cả, hầu như không có đường cao tốc, điều điều kiện đó làm cản trở sự phát triển của nông nghiệp.

Thứ hai, câu chuyện cấu trúc cạnh tranh, thời gian đầu doanh nghiệp của Việt Nam có cạnh tranh không công bằng giữa doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân. Nhưng hiện nay, trong điều kiện hội nhập mạnh mẽ, doanh nghiệp trong nước đang “chới với” để cạnh tranh khá vất vả với doanh nghiệp nước ngoài rất vất vả. Vì lẽ đó, doanh nghiệp Việt Nam đã nhỏ rồi lại còn nhỏ hơn. Điều này đã ảnh hưởng rất to lớn đến cung cách hoạt động của doanh nghiệp trong nước, tác động xấu đến năng lực cạnh tranh, thậm chí là kéo nhau đi xuống. Vì thế, các doanh nghiệp không hướng về công nghệ, về quan hệ thị trường, không hướng vào cải thiện môi trường, cải thiện quan hệ với người lao động.

Đây là những yếu tố tác động từ vĩ mô đến vi mô. Việt Nam cần thay đổi, để thực sự phát huy được năng lực cạnh tranh, biến năng lực cạnh tranh của quốc gia thành cạnh tranh của doanh nghiệp.

bien nang luc canh tranh cua quoc gia thanh canh tranh cua doanh nghiep
Tiến sĩ Nguyễn Kim Sơn. (Nguồn: Người đại biểu nhân dân)

Rào cản đối với doanh nghiệp nông nghiệp

Một điều rất thú vị là nếu so sánh giữa nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ thì bất ngờ là nông nghiệp hướng thẳng ra xuất khẩu. Từ câu chuyện thiếu ăn, lo ăn từng bữa, phải đi từ nhập khẩu, diện tích canh tác manh mún nhất trên thế giới (trung bình 0,5 ha cho một hộ, một hộ gia đình có đến 5 - 7 mảnh ruộng canh tác), cơ sở hạ tầng lạc hậu, khoa học công nghệ yếu kém, nhưng đi thẳng ra xuất khẩu. Là ngành xuất khẩu chủ lực, 36 - 37 tỷ USD/năm tiến đến là 40 tỷ USD/năm.

Đột phá đầu tiên là doanh nghiệp thủy sản chế biến, dám chấp nhận áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế về vệ sinh an toàn thực phẩm, thay đổi nhà máy, thu mua nguyên liệu hay thậm chí nhà nhập nguyên liệu. Theo gương đó, các doanh nghiệp chế biến tiêu, điều, lúa gạo, gỗ… cũng phát triển rất mạnh. 

TH True Milk là một trong những doanh nghiệp tiến thẳng ra nước ngoài mà có thị trường mở ổn định. Doanh nghiệp Việt Nam vươn ra thị trường, gắn với chuỗi giá trị toàn cầu, áp dụng công nghệ, dây chuyền bên ngoài, áp dụng các tiêu chuẩn khắt khe ở những thị trường khó tính, bước một xây dựng thương hiệu. Tuy nhiên, bên cạnh những thành công to lớn thì Việt Nam cũng phải đối mặt với một thực tế khác là “thua ngay trên sân nhà”.

Tại sao lại mâu thuẫn như thế?

Thứ nhất, khó khăn lớn nhất chính là đất đai. Các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp sợ nhất là không có đất để mở doanh nghiệp, không có đất để mở nhà máy, không thể liên kết được nhiều hộ nông dân có diện tích đất nhỏ lẻ.

Thứ hai, là về lao động. Việt Nam nói về năng lực người lao động, tác phong lao động, đa số các lao động làm trong nhà máy xí nghiệp, các doanh nghiệp là lao động thời vụ không được đăng ký, không có hợp đồng, không được đóng bảo hiểm. Họ không thể đầu tư để nâng cao trình độ, không có ý thức phấn đấu hết mình.

Thứ ba, doanh nghiệp vừa và nhỏ đang thiếu vốn nghiêm trọng, trong đó có vốn đầu tư trung hạn, đầu tư dài hạn ngay cả vốn ngắn hạn còn thiếu. Các doanh nghiệp nhỏ thường không có tài sản gì để thế chấp ngoài diện tích đất dự định đầu tư sản xuất. Tuy nhiên thế chấp tài sản như nhà màng, nhà lưới… lại không được ngân hàng chấp nhận.

Thứ tư, 90% công nghệ hiện nay vẫn do viện, trường quản lý, trong khi tất cả các ngành khoa học đã xã hội hóa rồi. Các công trình khoa học theo kiểu quản lý, lập kế hoạch, đánh giá đề tài đều cho Hội đồng khoa học chứ không phải cho doanh nhân, nông dân chưa quan hệ cung cầu, khách hàng.

Thứ năm, chính là thiếu thông tin. Tại sao nông dân chặt cây này, trồng cây kia chạy theo cung cầu ngắn hạn của thị trường, bởi vì không có cơ quan nghiên cứu thông tin dài hạn, không có thông tin dài hạn cho người nông dân. Thay vì việc phải đi giải cứu nông sản hàng năm, Việt Nam đầu tư phải vào thị trường, hệ thống chuỗi giá trị. 

Cuối cùng là các dịch vụ nhà nước, Việt Nam có rất nhiều dịch vụ công phục vụ đầu vào như khuyến nông thủy lợi, tăng sản xuất mở rộng sản xuất, thay vì phát triển thị trường mở rộng thị trường bảo vệ quyền lợi người nông dân trong thời kỳ cơ chế thị tường. Nếu làm được như thế, doanh nghiệp Việt Nam đủ sức cạnh tranh về nông nghiệp trên thị trường.

bien nang luc canh tranh cua quoc gia thanh canh tranh cua doanh nghiep Lâm Đồng: Nuôi ước mơ lớn từ việc làm nhỏ

Tam giác vàng cho phát triển của Lâm Đồng là Nông nghiệp sạch công nghệ cao; Công nghiệp chế biến sản phẩm nông nghiệp; Du ...

bien nang luc canh tranh cua quoc gia thanh canh tranh cua doanh nghiep Sơn La quảng bá nhãn và nông sản an toàn tới người tiêu dùng

Từ ngày 3-9/8, tại Trung tâm Xúc tiến thương mại Nông nghiệp (Hà Nội) diễn ra “Tuần lễ nhãn và nông sản an toàn tỉnh ...

bien nang luc canh tranh cua quoc gia thanh canh tranh cua doanh nghiep Kết nối doanh nghiệp Việt - Nhật trong nông nghiệp và thực phẩm

Nằm trong chuỗi chương trình chiến lược hỗ trợ xuất khẩu ra nước ngoài của Bộ Nông Lâm Thủy sản Nhật Bản, chiều 2/8, tại ...

bien nang luc canh tranh cua quoc gia thanh canh tranh cua doanh nghiep Doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp sẽ được ưu tiên tối đa về vốn

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia xuất khẩu nông sản lớn trên thế giới. Tuy nhiên, số lượng doanh nghiệp đầu tư ...

Tin/ảnh: Tuấn Anh

Đọc thêm

Luồng gió mới của chính trường Senegal

Luồng gió mới của chính trường Senegal

Tân Tổng thống Bassirou Diomaye Faye hứa hẹn định hình lại tương lai ổn định và phát triển của Senegal.
XSMB 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. dự đoán XSMB 30/3/2024

XSMB 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. dự đoán XSMB 30/3/2024

XSMB 30/3 - Trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 7. kết quả xổ số ngày ...
XSMT 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. SXMT 30/3/2024

XSMT 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. SXMT 30/3/2024

XSMT 30/3 - Kết quả xổ số ngày 30 tháng 3. SXMT 30/3. trực tiếp kết quả xổ số miền Trung 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3. xổ số miền ...
XSMN 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Bảy 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3

XSMN 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Bảy 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3

XSMN 30/3 - kết quả xổ số ngày 30 tháng 3. trực tiếp xổ số miền Nam 30/3/2024. xổ số miền Nam thứ 7. xo so mien nam. SXMN 30/3/2024. ...
Liệu Ukraine có thuyết phục được Ấn Độ trong quan hệ với Nga?

Liệu Ukraine có thuyết phục được Ấn Độ trong quan hệ với Nga?

Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmitry Kuleba đến thăm New Delhi trong bối cảnh Ukraine nỗ lực giành lấy sự ủng hộ của Ấn Độ.
Bạn có thể bị trầm cảm trong công việc nếu xuất hiện những thói quen sau

Bạn có thể bị trầm cảm trong công việc nếu xuất hiện những thói quen sau

Tờ HuffPost đã tham khảo các nhà trị liệu để tổng kết ra 5 thói quen làm việc thường được ngụy trang là dấu hiệu của trầm cảm. Xin giới ...
Bất chấp xung đột Nga-Ukraine, chiến sự Israel-Hamas hay Houthi tấn công tàu ở Biển Đỏ, báo Anh vẫn khẳng định giá dầu năm 2024 ổn định, vì sao?

Bất chấp xung đột Nga-Ukraine, chiến sự Israel-Hamas hay Houthi tấn công tàu ở Biển Đỏ, báo Anh vẫn khẳng định giá dầu năm 2024 ổn định, vì sao?

Tờ Economist (Anh) mới đây đã chỉ ra 3 nguyên nhân có thể giá dầu tiếp tục ổn định trong năm 2024.
Giá vàng hôm nay 29/3/2024: Giá vàng 'miệt mài' đi lên, cán mốc quan trọng, thế giới sẽ tăng đến mức nào?

Giá vàng hôm nay 29/3/2024: Giá vàng 'miệt mài' đi lên, cán mốc quan trọng, thế giới sẽ tăng đến mức nào?

Giá vàng hôm nay 29/3/2024 tại thị trường thế giới và trong nước đều giữ nhịp đi lên, cán mốc quan trọng.
Châu Âu đang có rất nhiều tiền mặt, vì đâu khoảng cách với Mỹ vẫn xa?

Châu Âu đang có rất nhiều tiền mặt, vì đâu khoảng cách với Mỹ vẫn xa?

Tiền tư nhân, đầu tư vào chứng khoán địa phương tại châu Âu liệu có thể giúp thu hẹp khoảng cách tăng trưởng, năng suất với Mỹ và Trung Quốc?
Lạm phát Australia ổn định trong hai tháng đầu năm

Lạm phát Australia ổn định trong hai tháng đầu năm

Dữ liệu từ Cục Thống kê Australia (ABS) công bố ngày 26/3 cho thấy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 2 chỉ tăng 3,4% so với cùng kỳ năm 2023, tương tự mức tăng ...
Kinh tế thế giới nổi bật (22-28/3): EU nỗ lực thoát dầu khí Nga, chứng khoán Mỹ cao kỷ lục, Trung Quốc dần phục hồi bất chấp ‘cơn gió ngược’

Kinh tế thế giới nổi bật (22-28/3): EU nỗ lực thoát dầu khí Nga, chứng khoán Mỹ cao kỷ lục, Trung Quốc dần phục hồi bất chấp ‘cơn gió ngược’

Châu Âu tiếp tục hành trình giảm phụ thuộc vào dầu khí của Nga, chứng khoán Mỹ đạt mức cao kỷ lục… là những tin kinh tế thế giới nổi bật.
Nền kinh tế ở 'ngã ba đường', Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói gì với lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ?

Nền kinh tế ở 'ngã ba đường', Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói gì với lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ?

Ngày 27/3, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cuộc gặp lãnh đạo các doanh nghiệp và học giả Mỹ.
Tháp cao tầng: Biểu tượng của các thành phố lớn trên thế giới

Tháp cao tầng: Biểu tượng của các thành phố lớn trên thế giới

Trong hội họa, bức tranh được coi là hoàn hảo khi có một điểm nhấn thu hút mọi ánh nhìn của người xem. Trong lĩnh vực kiến trúc đô thị hiện đại, các tòa tháp ...
Bất động sản mới nhất: Thị trường đặc biệt nhạy cảm với thông tin quy hoạch, các phân khúc hút vốn ngoại, chuyển mục đích sử dụng đất nhiều dự án

Bất động sản mới nhất: Thị trường đặc biệt nhạy cảm với thông tin quy hoạch, các phân khúc hút vốn ngoại, chuyển mục đích sử dụng đất nhiều dự án

Tránh rủi ro khi đầu tư 'đón sóng' quy hoạch hạ tầng, các phân khúc địa ốc thu hút nguồn vốn ngoại… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Bất động sản mới nhất: Giải mã hiện tượng giá chung cư Hà Nội tăng vù vù, cơn sốt ‘món khoái khẩu’ đất nền đang trở nên khác biệt

Bất động sản mới nhất: Giải mã hiện tượng giá chung cư Hà Nội tăng vù vù, cơn sốt ‘món khoái khẩu’ đất nền đang trở nên khác biệt

Giá chung cư Hà Nội liên tục tăng, đất nền vẫn được săn đón, Vinhomes rộng cửa đầu tư dự án tại Long An… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất
Bất động sản mới nhất: Chung tay phá ‘cục máu đông’, nhà giá rẻ đang ‘tuyệt chủng’, giá đất ven Hà Nội tăng theo dự án vành đai 4

Bất động sản mới nhất: Chung tay phá ‘cục máu đông’, nhà giá rẻ đang ‘tuyệt chủng’, giá đất ven Hà Nội tăng theo dự án vành đai 4

Nỗ lực lấy lại niềm tin vào thị trường; nguồn cung khan hiếm, giá nhà tăng cao… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Bất động sản mới nhất: Đề xuất điều kiện để Việt kiều sở hữu nhà ở trong nước, TPHCM thu hồi đất 31 dự án, mức phạt khi chậm sang tên sổ đỏ

Bất động sản mới nhất: Đề xuất điều kiện để Việt kiều sở hữu nhà ở trong nước, TPHCM thu hồi đất 31 dự án, mức phạt khi chậm sang tên sổ đỏ

Bộ Xây dựng đề xuất điều kiện để Việt kiều sở hữu nhà trong nước, TPCM thu hồi đất 31 dự án trong năm 2024… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Bất động sản mới nhất: Chính phủ yêu cầu giải quyết việc ‘thổi giá’, giải mã hiện tượng giá chung cư tăng vù vù, chuyên gia hiến kế

Bất động sản mới nhất: Chính phủ yêu cầu giải quyết việc ‘thổi giá’, giải mã hiện tượng giá chung cư tăng vù vù, chuyên gia hiến kế

Yêu cầu khắc phục nghịch lý thừa nhà cao cấp, giá nhà trung bình ở Việt Nam cao gấp gần 24 lần thu nhập… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 29/3: Đồng USD leo dốc trước dữ liệu lạm phát quan trọng của Mỹ; Yen Nhật giảm mạnh

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 29/3: Đồng USD leo dốc trước dữ liệu lạm phát quan trọng của Mỹ; Yen Nhật giảm mạnh

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 29/3 ghi nhận đồng USD tăng giá trước khi dữ liệu lạm phát quan trọng của Mỹ được công bố.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 28/3: Yen Nhật 'long đong', USD trên đà tăng trưởng vững chắc

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 28/3: Yen Nhật 'long đong', USD trên đà tăng trưởng vững chắc

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 28/3 ghi nhận đồng USD đang trên đà tăng trưởng hằng quý vững chắc.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 27/3: Đồng USD tăng nhẹ, Yen Nhật đón tin không vui

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 27/3: Đồng USD tăng nhẹ, Yen Nhật đón tin không vui

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 27/3 ghi nhận USD tăng nhẹ khi các nhà giao dịch chờ đợi các dữ liệu mới về chính sách tiền tệ của Fed.
Từ ngày 1/7/2024, chuyển khoản trên 10 triệu phải xác thực bằng khuôn mặt vân tay

Từ ngày 1/7/2024, chuyển khoản trên 10 triệu phải xác thực bằng khuôn mặt vân tay

Tôi đọc được thông tin tới đây nếu chuyển khoản trên 10 triệu thì phải xác thực bằng khuôn mặt, vân tay. Vậy thông tin này có đúng không? – Độc giả Hà Phương
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 26/3: Đồng Yen trượt dốc, giới chức Nhật Bản bàn về khả năng can thiệp chính thức

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 26/3: Đồng Yen trượt dốc, giới chức Nhật Bản bàn về khả năng can thiệp chính thức

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 26/3 ghi nhận đồng USD quay đầu giảm, trong khi đó, Yen Nhật cũng không giữ được mức tăng lâu dài.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 25/3: USD tăng cao kéo Euro lao dốc, trong nước liên trục đi lên

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 25/3: USD tăng cao kéo Euro lao dốc, trong nước liên trục đi lên

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 25/3 ghi nhận đồng USD tăng cao, phục hồi toàn bộ khoản lỗ và kéo đồng Euro xuống thấp hơn.
Phiên bản di động