Biến thể mới của virus SARS-CoV-2 và kỳ nghỉ lễ ‘đen tối’ tại Anh

Một biến thể của virus SARS-CoV-2 gây ra đại dịch Covid-19 hiện đang thu hút sự chú ý và gây hoang mang vì tốc độ lây nhiễm cao. Biến thể này được ghi nhận tại khu vực Đông Nam của nước Anh với hơn 1.000 trường hợp nhiễm bệnh, khiến xứ sở sương mù phải hủy bỏ kế hoạch nới lỏng lệnh giãn cách xã hội trong dịp Giáng sinh năm nay.

Hôm 19/12, Thủ tướng Anh Boris Johnson đã ban bố lệnh phong tỏa nghiêm ngặt nhất kể từ tháng 3 do sự lây lan nhanh chóng của virus biến thể mới ở thủ đô London và các khu vực xung quanh.

Lệnh phong tỏa bổ sung này có khả năng sẽ khiến hàng nghìn người phải thực hiện giãn cách trong vài tháng cho đến khi chương trình tiêm chủng vaccine được thực hiện trên toàn quốc.

Nhiều khác biệt so với chủng cũ

Trên thực tế, tất cả các loại virus luôn đột biến theo thời gian và SARS-CoV-2 cũng không phải ngoại lệ. Chính vì vậy, việc xuất hiện một biến thể mới của chủng virus này đã được nhiều nhà khoa học dự đoán trước.

TS. Muge Cevik, thành viên của nhóm Cố vấn về mối đe dọa virus của Anh (NERVTAG) cho biết, cho đến nay nhóm đã quan sát hơn 4.000 đột biến của SARS-CoV-2, từ đó rút ra được một số đặc điểm của biến thể này.

Cố vấn trưởng về Khoa học của Chính phủ Anh Patrick Vallance, và Cố vấn trưởng về Y tế của Anh, ông Chris Whitty cho biết, biến thể mới được cho là xuất hiện lần đầu tiên vào giữa tháng 9 tại London hoặc Kent, phía Đông Nam nước Anh. Phân tích cho thấy, nó có khả năng lây nhiễm cao hơn tới 70% so với biến thể cũ, gia tăng tỷ lệ “R” (mức độ truyền nhiễm) lên 0,4.

Theo các nhà khoa học, biến thể mới có 23 khác biệt so với virus SARS-CoV-2 ban đầu. Trong đó có nhiều thay đổi liên quan đến cơ chế virus liên kết và xâm nhập tế bào.

“Các nhà khoa học chắc hẳn đã nghiên cứu kỹ biến thể này, tìm kiếm phần xảy ra đột biến và dự đoán hình dạng protein đã bị thay đổi như thế nào. Và có vẻ như họ đã phát hiện ra, thực tế là nó đã không thay đổi quá nhiều. Vì vậy, vaccine có chứa các kháng thể đối với protein S vẫn có thể ngăn chặn virus và các loại vaccine hiện tại vẫn có thể bảo vệ bạn khỏi virus”, ông Julian Tang, nhà virus học tại Đại học Leicester (Anh) cho biết.

Trong khi đó, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng cho rằng không nên quá hoang mang về biến thể virus mới ở Anh, đồng thời cho rằng công cụ mới để theo dõi virus đang phát huy hiệu quả.

“Điều rất quan trọng là phải minh bạch thông tin, thông báo với người dân và coi quá trình tiến hóa của virus là điều bình thường”, ông Mike Ryan, Giám đốc Chương trình Y tế khẩn cấp của WHO cho hay.

Theo các quan chức của WHO, chưa có bằng chứng nào về việc biến thể mới có thể khiến người bệnh trầm trọng hơn hay có nguy cơ dễ tử vong hơn dù khả năng lây lan cao hơn. Ông Ryan nhận định, một số nước quá thận trọng khi giới hạn đi lại với Anh, dù cho rằng “điều quan trọng là mọi người biết rằng biến thể của SARS-CoV-2 đã xuất hiện”.

Các chuyên gia y tế nhận định, các vaccine đã được phát triển vẫn có hiệu quả trong phòng ngừa biến thể mới, dù giới chuyên môn đang kiểm tra để đảm bảo chắc chắn về điều này. WHO cho biết, sẽ nhận được những nghiên cứu chi tiết hơn về khả năng tác động của biến thể mới trong vài ngày hoặc vài tuần tới.

Anh 'cô lập' giữa trời Âu

Lây lan nhanh chóng ở London, Đông Nam và Đông của nước Anh, biến thể mới này đã nhanh chóng trở nên phổ biến ở những khu vực này. Tại London, 62% trường hợp mắc Covid-19 trong một tuần gần đây là do biến thể mới và con số này tăng hơn 2 lần so với 28% trường hợp mắc bệnh được ghi nhận của 3 tuần trước đó.

Ở những khu vực mà biến thể mới chiếm ưu thế, tỷ lệ nhập viện đang tăng nhanh chóng và các hạn chế xã hội để phòng dịch trước đây như đeo khẩu trang, rửa tay sát khuẩn, giữ khoảng cách…đã không thể khống chế đà lây lan của virus.

Ngay sau khi giới chức y tế "bật cảnh báo", Thủ tướng Anh đã quyết định sẽ hủy bỏ kế hoạch nới lỏng hạn chế vào dịp Giáng sinh. Điều này đồng nghĩa với việc người dân tại những vùng bị phong tỏa sẽ áp dụng các biện pháp hạn chế bậc 4 và không được gặp hộ gia đình khác.

Trong khi đó, người dân sống ở những khu vực khác sẽ chỉ được gặp người thân trong 1 ngày, thay vì 5 ngày trong dịp nghỉ lễ Giáng sinh như kế hoạch ban đầu. Cũng theo quy tắc cấp 4 này, người dân ở London và khu vực Đông Nam nước Anh sẽ đón một Giáng sinh và đêm Giao thừa "trong im lặng".

Trước tình hình đó, ngày càng có nhiều quốc gia ở châu Âu, trong đó có Pháp, Đức, Ireland thông báo hạn chế đi lại với Anh do lo ngại biến thể mới. Hôm 21/12, giới chức Đan Mạch đã tạm dừng các chuyến bay từ Anh trong 48 tiếng.

Tuần vừa qua, Hà Lan cũng xác nhận một trong những ca Covid-19 do biến thể mới gây ra đã xuất hiện ở nước này. Vì vậy, toàn bộ chuyến bay chở khách từ Anh sẽ bị cấm đến ngày 1/1/2021. Chính phủ Italy hôm 20/12 cũng thông báo lệnh cấm mọi chuyến bay từ Anh.

Danh sách các nước châu Âu tạm thời nói không hoặc hạn chế các chuyến bay từ Anh còn có Áo, Bulgaria…Ngay cả các quốc gia ngoài châu Âu như Israel và Canada cũng có động thái tương tự.