Các trường đại học là kênh chủ yếu để đào tạo nguồn nhân lực thương mại điện tử chất lượng cao

Lễ công bố Báo cáo Chỉ số Thương mại điện tử năm 2022, ngày 24/8 tại Hà Nội. (Nguồn: VECOM)

Báo cáo Chỉ số Thương mại điện tử năm 2020 và 2022 đã nhấn mạnh nguồn nhân lực chất lượng cao về thương mại điện tử tại hàng triệu doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như các hộ kinh doanh trên cả nước là một trong các yếu tố quyết định tới sự phát triển nhanh và bền vững của thương mại điện tử nước ta trong giai đoạn tới.

Kênh chủ yếu để đào tạo nguồn nhân lực thương mại điện tử chuyên nghiệp, chất lượng cao là các trường đại học.

Quyết định số 645/QĐ-TTg ngày 15/5/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021 – 2025 đã đặt ra hai mục tiêu về đào tạo nguồn nhân lực.

Mục tiêu thứ nhất là 50% cơ sở giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp triển khai đào tạo thương mại điện tử. Mục tiêu thứ hai là một triệu lượt doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cán bộ quản lý nhà nước, sinh viên được tham gia các khoá đào tạo về kỹ năng ứng dụng thương mại điện tử.

Báo cáo Đào tạo Thương mại điện tử tại các trường đại học 2022 cho thấy những bước tiến rất lớn của lĩnh vực này trong những năm gần đây: Số trường đào tạo ngành thương mại điện tử trình độ đại học (mã ngành 7340122) liên tục tăng nhanh và tới nay đã lên tới 36 trường, phân bố chủ yếu ở khu vực Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng; có tới 53 trường đã giảng dạy học phần thương mại điện tử tại nhiều ngành liên quan như quản trị kinh doanh, hệ thống thông tin quản lý, công nghệ thông tin, tiếp thị số, tài chính – ngân hàng, logistics và quản lý chuỗi cung ứng, kinh doanh thương mại hay du lịch; phần lớn các trường được khảo sát đã giảng dạy các học phần liên quan trực tiếp tới thương mại điện tử như tiếp thị số (digital marketing), công nghệ tài chính (fintech), logistics và quản lý chuỗi cung ứng...

Chương trình đào tạo thương mại điện tử càng ngày càng có xu hướng ưu tiên hơn đối với kinh doanh dựa trên công nghệ thông tin và truyền thông (Infomation Technology and Telecomunication – ICT). Điều này dẫn tới càng ngày càng nhiều trường giao cho các khoa kinh tế - thương mại giảng dạy ngành này. Đội ngũ giảng viên thương mại điện tử đông đảo và chất lượng cao hơn nhiều so với một thập kỷ trước.

Nhiều bước tiến lớn khác được thể hiện rõ ràng qua cuộc khảo sát liên quan tới chương trình đào tạo, học liệu, nghiên cứu khoa học, thực tập - kiến tập và hoạt động của các câu lạc bộ sinh viên, hợp tác với các doanh nghiệp trong đào tạo thương mại điện tử.

Việt Nam vẫn đang "khát" nhân lực cho ngành thương mại điện tử. (Nguồn: ICT News)

Tuy có những bước tiến lớn nhưng theo Báo cáo, các trường đại học còn nhiều thử thách cần vượt qua để có thể đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực rất cao của lĩnh vực thương mại điện tử giai đoạn đến năm 2025 và xa hơn nữa.

Thứ nhất, Đội ngũ giảng viên thương mại điện tử chưa đáp ứng nhu cầu đào tạo cả về số lượng và chất lượng. Trong khi số trường đại học mở ngành thương mại điện tử hay chuyên ngành thương mại điện tử tăng nhanh, số lượng giảng viên chỉ đáp ứng quy định ở mức tối thiểu.

Thứ hai, học liệu phục vụ đào tạo thương mại điện tử chưa đáp ứng đòi hỏi giảng dạy và học tập. Với lĩnh vực thay đổi nhanh và liên tục như thương mại điện tử, bên cạnh các giáo trình và tài liệu tham khảo dạng in cần có các phiên bản điện tử để có thể cập nhật kịp thời sự tiến bộ về công nghệ cũng như thực tiễn kinh doanh.

Thứ ba, hợp tác trong đào tạo thương mại điện tử còn mờ nhạt ở mọi hình thức, dù là hợp tác giữa các trường đại học, giữa các trường với các cơ quan quản lý nhà nước, đơn vị nghiên cứu khoa học, các tổ chức xã hội nghề nghiệp hay giữa nhà trường với doanh nghiệp.

Thứ tư, các hoạt động hỗ trợ đào tạo, bao gồm hoạt động của các trung tâm khởi nghiệp hay các câu lạc bộ sinh viên chưa thường xuyên và hấp dẫn.

Thứ năm, cần có dự báo khách quan về nhu cầu học thương mại điện tử với chỉ tiêu tuyển sinh trong những năm tới, đảm bảo số lượng chỉ tiêu đáp ứng nhu cầu xã hội.

Thứ sáu, hoạt động định hướng nghề nghiệp, phổ biến, tuyên truyền về học thương mại điện tử chưa mạnh mẽ. Một mặt, đây là nhiệm vụ của mỗi trường, nhưng mặt khác đây cũng là nhiệm vụ chung của tất cả các trường, các cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp liên quan tới lĩnh vực này.

Thứ bảy, số lượng các trường đại học đào tạo ngành thương mại điện tử tăng nhanh chưa tương xứng với chất lượng của chương trình đào tạo. Tỷ lệ các trường có chương trình đào tạo chính quy trình độ đại học ngành thương mại điện tử đã được kiểm định chất lượng và đạt yêu cầu còn rất thấp

Căn cứ vào kết quả khảo sát, kiến nghị của các trường, tình hình hiện tại và xu hướng phát triển thương mại điện tử giai đoạn tới năm 2025 và trung hạn tới năm 2030, VECOM đề xuất cần triển khai ngay 10 hoạt động: Khảo sát định kỳ tình hình đào tạo thương mại điện tử tại các cơ sở giáo dục đại học và cơ sở giáo dục nghề nghiệp; Xây dựng Mạng lưới các cơ sở đào tạo thương mại điện tử; Bồi dưỡng giảng viên thương mại điện tử; Tổ chức định kỳ các hội thảo khoa học về đào tạo thương mại điện tử.

Đào tạo và cấp chứng nhận một số học phần thương mại điện tử; Tiếp tục thành lập và nâng cao hiệu quả hoạt động của các câu lạc bộ sinh viên thương mại điện tử; Tổ chức cuộc thi toàn quốc về thương mại điện tử; Nhanh chóng nâng cao chất lượng học liệu thương mại điện tử; Đẩy mạnh hoạt động định hướng nghề nghiệp, phổ biến tuyên truyền về ngành thương mại điện tử; Chú trọng hơn tới kiểm định chất lượng chương trình đào tạo ngành thương mại điện tử.

Mua sắm online thúc đẩy thị trường logistics thương mại điện tử Lượng người mua sắm trực tuyến (online) khổng lồ, cùng số lượng người dùng internet và điện thoại thông minh ngày càng tăng đang góp ...

Kỳ lân công nghệ Indonesia 'góp lửa' giúp các MSME số hóa thành công Tokopedia, một bộ phận của GoTo Group - Tập đoàn công nghệ lớn nhất của Indonesia đang tiếp tục đẩy mạnh hợp tác để giúp ...

Hơn 300 doanh nghiệp tham gia ASEAN Online Sale Day 2022 Nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 55 năm thành lập Hiệp hội Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Chương trình Ngày mua sắm trực ...

Trung Quốc: Giao dịch thương mại điện tử tăng đột biến Ngày 23/7, Trung Quốc phát động chiến dịch nhằm cải thiện kỹ năng và hiểu biết của công chúng về kỹ thuật số và thương ...

Thương mại điện tử - mảnh đất màu mỡ kinh doanh hàng giả, hàng nhái và lừa đảo Thương mại điện tử đang là mảnh đất màu mỡ, khiến nhiều đối tượng lợi dụng để kinh doanh hàng giả, hàng nhái, không rõ ...