Câu chuyện ngoại giao 40 năm trước (Kỳ 1)

Ngày 27/1/1973, Hiệp định Paris chấm dứt chiến tranh lập lại hòa bình ở Việt Nam đã được ký kết. Đây là thắng lợi vĩ đại của tinh thần “không có gì quý hơn độc lập tự do”, của sức mạnh đoàn kết dân tộc trong cả nước, là thắng lợi của đường lối chính trị, quân sự ngoại giao đúng đắn, sáng tạo của Đảng ta. Nhân kỷ niệm 35 năm ngày ký Hiệp định Paris, nhà ngoại giao lão thành Võ Văn Sung, thành viên đoàn Việt Nam trong cuộc đàm phán Lê Đức Thọ-Kissinger, đã có bài viết riêng cho TG&VN.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Cục diện mới

Ngày 31/03/1968, Tổng thống Mỹ Johnson tuyên bố ngừng ném bom Bắc Việt Nam từ vĩ tuyến 20 trở ra và đề nghị cùng Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nói chuyện. Ngày 03/04/1968, Chính phủ ta tuyên bố đồng ý cử đại diện tiếp xúc với phía Mỹ nhằm xác định việc Mỹ chấm dứt hoàn toàn và không điều kiện để hai bên có thể nói chuyện về các giải pháp có thực chất. Tuy vậy, suốt thời gian từ ngày 13/5/1968 cho đến cuối năm 1968, các cuộc đàm phán hai bên chỉ tập trung giải quyết vấn đề chấm dứt hoàn toàn ném bom. Tiếp đó một thời gian, Hội nghị bốn bên chỉ bàn các vấn đề thủ tục, chưa đi vào thực chất. Sang năm 1969 đến cuối năm 1970, cuộc đàm phán hai bên vẫn tiến hành song song với Hội nghị bốn bên.

Trong hai năm ấy phía Mỹ vẫn còn ảo tưởng đạt kết quả “Việt Nam hóa chiến tranh”; chỉ sau thất bại của cuộc hành quân Lam Sơn 719 tại đường 9, Nam Lào mà lực lượng tham chiến chỉ có quân ngụy thì họ mới nhận ra là Chính sách “Việt Nam hóa chiến tranh” có thể phá sản hoàn toàn nên họ bắt đầu đi vào thảo luận giải quyết có thực chất. Tuy nhiên cuộc thăm dò, mặc cả thực chất này vẫn căng thẳng kéo dài từ đầu năm 1971 đến cuối hè 1972.

 Ngày nay chúng ta ai cũng biết rằng, mặc dù có Hội nghị bốn bên công khai, song cuộc đàm phán thực chất là của hai lực lượng, hai phía đối đầu Bên cạnh Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, thực tế chính trị đòi hỏi phải đề cao vị thế của Mặt trận Dân tộc giải phóng Miền Nam Việt Nam, về sau là Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam để đối lại với chính quyền Sài Gòn do Mỹ dựng lên. Đương nhiên đối với chúng ta đây là quan hệ “tuy hai mà một”. Cả hai đoàn Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam chỉ là hai danh nghĩa để cùng nhau phối hợp thực hiện các cuộc “tấn công ngoại giao”, dưới sự lãnh đạo thống nhất và trực tiếp của Bộ Chính trị Trung ương Đảng Lao động Việt Nam. Đó cũng là thể hiện thực chất của ý chí và tinh thần Việt Nam thống nhất: “Nước Việt nam là một, dân tộc Việt Nam là một. Sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý đó không bao giờ thay đổi”.

Trên cơ sở nghị quyết của Bộ Chính trị Trung ương Đảng tháng 12/1967 về tổng tiến công, tổng khởi nghĩa ở miền Nam, Hội nghị Trung ương lần thứ 14 (1/1968) đã nhất trí “chuyển chiến tranh cách mạng ở miền Nam sang thời kỳ giành thắng lợi quyết định”. Về ngoại giao, nghị quyết nêu: “Ngoại giao trở thành một mặt trận phối hợp với các mặt trận chính trị và quân sự, mở ra cục diện vừa đánh vừa đàm”. Nghị quyết mới khẳng định những phân tích của Nghị quyết 13 ngày 26/01/1967: “Thắng lợi trên chiến trường miền Nam là cơ sở cho thắng lợi trên mặt trận ngoại giao. Chúng ta chỉ có thể giành được trên bàn đàm phán những cái mà chúng ta đã giành được trên chiến trường. Tuy nhiên, đấu tranh ngoại giao không chỉ đơn thuần phản ánh cuộc đấu tranh trên chiến trường mà trong tình hình quốc tế hiện nay với tính chất cuộc đấu tranh giữu ta và địch, đấu tranh ngoại giao giữ một vai trò quan trọng, tích cực và chủ động’. Nghị quyết 13 cũng nêu ta “cần có phương pháp và hình thức thích hợp để tiến công địch và phải mở đường buộc địch đi vào thương lượng theo hướng có lợi nhất cho ta”.

Sau nghị quyết 14, tình hình chuyển biến dồn dập: Ngày 31/1/1968 quân dân ta ở miền Nam mở cuộc tổng tiến công, thì ngày 31/3/1968, Tổng thống Mỹ đề nghị đàm phán. Phải nói ngay rằng ta chấp nhận đàm phán với Mỹ và có chiến lược về mặt trận ngoại giao, nhưng về mặt “phương pháp và hình thức cũng như làm cách nào “buộc địch đi vào thương lượng theo hướng có lợi nhất cho ta” thì  tại thời điểm đó, ta chưa nghiên cứu sâu và cụ thể được.

Sứ mệnh trọng đại

Trên thế giới và trong lịch sử Việt Nam, chưa có tiền lệ “đánh, đàm” như ta lần này. Lịch sử thế giới chỉ có đàm khi nước mạnh về quân sự đã đánh thắng; đàm để buộc nước thua nhận điều kiện đầu hàng; hoặc hai nước đánh không phân thắng bại phải đàm để hoãn binh, ngưng chiến. Trường hợp ở Việt Nam thì ta “yếu” hơn về quân sự thuần tuý, ta không thể chỉ dùng quân sự mà thắng, nhưng ta vẫn đủ trình độ để “không thua” về quân sự, do đó ta phải kết hợp đấu tranh cả về chính trị, ngoại giao. Mỹ cũng thấy họ không thua nhưng cũng không thể thắng bằng quân sự thuần tuý do đó họ cũng cần đàm phán. Yêu cầu của Mỹ là đàm phán trên thế mạnh buộc ta vào một giải pháp có thể cho Mỹ rút quân ra khỏi Việt Nam nhưng vẫn tiếp tục giữ được lợi ích của Mỹ ở miền Nam, tiếp tục xâm lược miền Nam Việt Nam bằng chính sách “phi Mỹ hoá chiến tranh” hoặc “Việt Nam hóa chiến tranh”. Yêu cầu của ta trong đàm phán là trên cơ sở phát huy thắng lợi về quân sự và chính trị trên chiến trường, “tích cực, chủ động”,  tìm ra phương pháp và hình thức “mở đường buộc địch đi vào thương lượng theo hướng nhất cho ta”. Ta chưa có tiền lệ quốc tế và trong lịch sử Việt Nam cho “bài toán đánh đàm” như vậy.

Mặt khác, phải nói rằng trong đội ngũ các cán bộ của ta lúc đó, chưa ai được trải qua những cuộc đàm phán tầm cỡ như đàm phán giữa ta với Mỹ. Do đó, anh em chúng tôi chỉ còn lấy nhiệt tình cách mạng, gian khổ nghiên cứu tìm tòi và cố làm “ba người thợ giày”, cộng lại may ra thành “Gia Cát Lượng”. Cho nên, có những vấn đề khi đã tìm ra và sau này áp dụng có kết quả tốt thì thấy “bình thường”, nhưng với những người đang mò mẫm, tìm tòi, mà như chúng tôi hay nói là đang “đi cày”, thì thấy đúng là quá khó với trình độ chúng tôi lúc ấy.

Đối với bản thân tôi, thời gian từ 1968 đến cuối 1970 là một thời kỳ công tác vô cùng đáng nhớ, hết sức đặc biệt vì phải gánh vác một công việc rất mới, đòi hỏi tầm nhìn, óc sáng tạo trên hẳn trình độ vốn có của bản thân, đòi hỏi một phương pháp được đem ra vận dụng trong một thực tế không khớp với lý luận đã tích luỹ, và quá trình làm việc...

(Còn nữa)

Võ Văn Sung, TP. Hồ Chí Minh, 01/2008

Xem tiếp kỳ cuối



 

 


Xem nhiều

Đọc thêm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Ba ngày 5/11/2024: Cự Giải sự nghiệp vượng khí

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Ba ngày 5/11/2024: Cự Giải sự nghiệp vượng khí

Tử vi hôm nay 5/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 5/11/2024, Lịch vạn niên ngày 5 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 5/11/2024, Lịch vạn niên ngày 5 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 5/11. Lịch âm hôm nay 5/11/2024? Âm lịch hôm nay 5/11. Lịch vạn niên 5/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 5/11/2024: Tuổi Tuất làm việc cần cù

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 5/11/2024: Tuổi Tuất làm việc cần cù

Xem tử vi 5/11 - tử vi 12 con giáp hôm nay 5/11/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Đối ngoại trong tuần: Thủ tướng kết thúc tốt đẹp chuyến công tác Trung Đông; công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam

Đối ngoại trong tuần: Thủ tướng kết thúc tốt đẹp chuyến công tác Trung Đông; công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam

Báo TG&VN điểm lại một số hoạt động nổi bật của đối ngoại Việt Nam trong tuần từ 28/10-4/11.
Núi lửa một nước Đông Nam Á phun trào, 10 người thiệt mạng

Núi lửa một nước Đông Nam Á phun trào, 10 người thiệt mạng

Ít nhất 10 người đã thiệt mạng sau khi núi lửa Lewotobi Laki-laki ở miền Đông Indonesia phun trào.
Philippines tạo đà thúc đẩy ngành công nghiệp Halal với Saudi Arabia

Philippines tạo đà thúc đẩy ngành công nghiệp Halal với Saudi Arabia

Philippines đang tìm kiếm quan hệ đối tác mới với Saudi Arabia trong các lĩnh vực phát triển bền vững và Halal.
Núi lửa một nước Đông Nam Á phun trào, 10 người thiệt mạng

Núi lửa một nước Đông Nam Á phun trào, 10 người thiệt mạng

Ít nhất 10 người đã thiệt mạng sau khi núi lửa Lewotobi Laki-laki ở miền Đông Indonesia phun trào.
Tin thế giới 4/11: Nga tuyên bố giúp Iran một việc, Israel 'đoạn tuyệt' với một cơ quan LHQ, các ứng viên 'trắng đêm' trước ngày bầu cử tổng thống Mỹ

Tin thế giới 4/11: Nga tuyên bố giúp Iran một việc, Israel 'đoạn tuyệt' với một cơ quan LHQ, các ứng viên 'trắng đêm' trước ngày bầu cử tổng thống Mỹ

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong 24h.
Nga vừa thể hiện thành ý vun đắp cho quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Syria, Ankara báo tin không vui

Nga vừa thể hiện thành ý vun đắp cho quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Syria, Ankara báo tin không vui

Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng, Syria chưa sẵn sàng bình thường hóa quan hệ với phe đối lập ở nước này và theo nghĩa rộng hơn là với Ankara.
Tin Triều Tiên đưa quân đến Nga: Tổng thống Ukraine trách móc việc 'khoanh tay đứng nhìn', Tổng thư ký LHQ lên tiếng, Hàn Quốc tính sẵn kịch bản

Tin Triều Tiên đưa quân đến Nga: Tổng thống Ukraine trách móc việc 'khoanh tay đứng nhìn', Tổng thư ký LHQ lên tiếng, Hàn Quốc tính sẵn kịch bản

Tổng thư ký LHQ quan ngại trước thông tin binh sĩ Triều Tiên được đưa tới Nga và khả năng lực lượng này tiến về khu vực xung đột ở Ukraine.
Bầu cử tổng thống Mỹ 2024: Cuộc bám đuổi nghẹt thở đến 'giờ G', ứng cử viên Kamala Harris đã bỏ phiếu?

Bầu cử tổng thống Mỹ 2024: Cuộc bám đuổi nghẹt thở đến 'giờ G', ứng cử viên Kamala Harris đã bỏ phiếu?

Ngày 5/11, nước Mỹ bước vào cuộc bầu cử tổng thống tốn giấy mực nhất mỗi 4 năm. Cho đến giờ phút ấy, không ai có thể khẳng định chắc chắn điều gì.
Chảo lửa Trung Đông: Iran thề chống ách áp bức đến cùng, tiết lộ điều sẽ ảnh hưởng đến đòn đáp Israel

Chảo lửa Trung Đông: Iran thề chống ách áp bức đến cùng, tiết lộ điều sẽ ảnh hưởng đến đòn đáp Israel

Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian tuyên bố, Tehran sẽ đáp trả mọi hành động quân sự nhằm vào lãnh thổ và an ninh của nước Cộng hòa Hồi giáo này.
Đại sứ Phạm Quang Vinh: 'Độc lạ', gay cấn bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 và câu chuyện với Việt Nam

Đại sứ Phạm Quang Vinh: 'Độc lạ', gay cấn bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 và câu chuyện với Việt Nam

Theo Đại sứ Phạm Quang Vinh, cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay rất sít sao, nhưng dù là ai thì quan hệ Việt Nam-Mỹ vẫn tiếp đà phát triển tích cực.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Ý nghĩa và tác động

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Ý nghĩa và tác động

Bầu cử Tổng thống Mỹ luôn có ý nghĩa quan trọng không chỉ trong nội bộ nước Mỹ mà còn với cộng đồng quốc tế.
Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Có thể khẳng định rằng AI không còn là một công nghệ của tương lai mà đã và đang định hình lại cục diện địa chính trị.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Chuyến thăm Trung Quốc ngày 28 - 31/10 của Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb phản ánh nỗ lực nâng tầm khuôn khổ hợp tác giữa một thế giới đầy biến động.
Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Cả ông Trump và bà Harris đều đang tìm cách mô tả bên kia là 'yếu thế trước Trung Quốc' trong nỗ lực vượt qua phe đối lập.
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Phiên bản di động