Cây bút trẻ Cao Việt Quỳnh: Học điều mới từ những trang giấy

Sinh năm 2008 tại Hà Nội, nhà văn Cao Việt Quỳnh hiện đang sinh sống và học lớp 11 tại TP. Hồ Chí Minh, nổi tiếng với bộ tiểu thuyết mang tên “Người Sao Chổi” phát hành tập đầu tiên từ năm 2020.

Không chỉ được trưng bày, giới thiệu tại Hội sách bản quyền quốc tế Bangkok lần thứ 20, Hội sách quốc gia Thái Lan lần thứ 50, Hội sách quốc tế Bắc Kinh lần thứ 30…, tác phẩm gồm ba tập đã giúp cậu nhận Giải thưởng Sách quốc gia Việt Nam năm 2022 và trở thành tác giả trẻ tuổi nhất của Việt Nam giành giải thưởng danh giá này.

Sức mạnh tưởng tượng

Tiểu thuyết khoa học viễn tưởng là thể loại khá hiếm ở Việt Nam, nhưng khi viết về lĩnh vực này, Cao Việt Quỳnh không thấy phức tạp hay gì đó quá cao siêu.

Cậu chia sẻ: “Ai cũng có khả năng sáng tạo một thế giới của riêng mình, khác hẳn thực tại. Cháu lấy cảm hứng từ tất cả mọi nguồn mà mình có, phim ảnh hành động nước ngoài, huyền thoại đất Việt, hay từ khoa học, lịch sử, xã hội… kết hợp chúng với nhau, để ra một câu chuyện mới lạ”.

Trong thế giới “Người Sao Chổi” của Cao Việt Quỳnh có người ngoài hành tinh, siêu anh hùng, vị thần, phù thủy sở hữu phép thuật… Với sự tự do của một đứa trẻ, cậu không cố gắng rập khuôn trong bất cứ nhân vật nào mà thoải mái tưởng tượng.

Đôi lúc, cậu tập trung vào vùng đất kỳ diệu với phép thuật, những mối nguy đe dọa cả thế giới, nhưng lúc khác, cậu lại chú trọng vào nội tâm của nhân vật, về nhiều xích mích, bóng tối mà họ phải phải vượt qua. Sau mỗi trang giấy, cậu học thêm một điều mới về nghề viết, thêm kỹ thuật mới để tiếp tục phát triển.

Khẳng định trí tưởng tượng là một thuộc tính tự nhiên của con người, Cao Việt Quỳnh cho rằng: “Không ai có thể ép bộ não đưa ra một ý tưởng, sáng tạo một câu chuyện. Điều đó sẽ tự xuất hiện từ sâu bên trong tác giả vào những khoảnh khắc bất ngờ nhất. Ai cũng có sẵn khả năng sáng tạo bên trong mình. Quan trọng là học được cách sử dụng nó”.

Theo cậu, để có những ý tưởng mới lạ, chúng ta thường xây dựng nhân vật từ những gì diễn ra ở cuộc sống bên ngoài. Nguồn cảm hứng đến từ sự quan sát, tạo ra những liên tưởng không ai có. Điều này đặc biệt nổi bật trong thơ ca của người Việt: Cùng một con suối, dòng sông, ngọn núi, mỗi tác giả miêu tả theo một cách độc đáo, để người đọc nhìn thấy cảnh vật qua vô vàn lăng kính khác nhau.

Cây bút trẻ chia sẻ: “Người Việt Nam, từ những ngày đầu dựng nước, đã có một trí tưởng tượng mạnh mẽ. Từ đó, tạo nên một hệ thống thần thoại cực kỳ chi tiết, tỉ mỉ, với vô vàn nhân vật sở hữu sức mạnh thần thông. Mỗi vùng miền, lại có một câu chuyện, một phiên bản mới”.

Cậu quan niệm rằng: “Đã theo nghề viết, mỗi người nên tự đặt ra một thời khóa biểu nghiêm ngặt, đơn giản từ việc mỗi ngày viết bao nhiêu chữ, vào thời gian nào. Như vậy mới kịp tiến độ, để bản thân không thể trì hoãn bởi những thành quả đã có. Tuy vậy, chúng ta phải hiểu rằng không thể ép con chữ lên giấy được, nó phải đến từ trái tim”.

Sáng tác không ngừng

Với tinh thần nghiêm túc ấy, sau thành công của “Người Sao Chổi”, Cao Việt Quỳnh bắt tay viết năm tập của bộ tiểu thuyết “Lục địa rồng” và hoàn thiện vào năm 2023, khi cậu 15 tuổi.

Vẫn giữ lối viết kết hợp giữa hai yếu tố kì ảo - siêu nhiên (fantasy) và khoa học viễn tưởng (sci-fi), cây bút trẻ mang không khí hiện đại, tinh thần thanh xuân vào bộ tiểu thuyết mới.

Lật mở từng chương tiểu thuyết, người đọc có thể gặp những nhân vật của thần thoại Hy Lạp, La Mã, Bắc Âu, Ai Cập… cùng những nhân vật rất quen thuộc của truyền thuyết, huyền thoại dân gian Việt Nam như Sơn Tinh, Thủy Tinh, người Âu Lạc… nhưng thần thái hiện đại, tình cảm, thậm chí hồn hậu của em.

Với hàng trăm nhân vật, chủ yếu miêu tả cảnh hành động và đối thoại, Cao Việt Quỳnh cho thấy kỹ thuật viết và tư duy nghệ thuật chín chắn trước tuổi.

Không dễ dàng xây dựng cốt truyện, kết cấu, triển khai, tạo dựng hình hài, nét đặc sắc, cá tính cho từng nhân vật nhưng tác giả đã xử lý một cách nhẹ nhàng và thổi vào những khuôn mẫu có sẵn hồn phách mới lạ, pha trộn phép thuật với khoa học, công nghệ, kỹ thuật.

Với tiết tấu nhanh, nhiều tình tiết bất ngờ, “Lục địa rồng” thể hiện bước trưởng thành trong sáng tác của Cao Việt Quỳnh và cũng cho thấy thêm tín hiệu đáng mừng dòng truyện fantasy thuần chất Việt.

Không chỉ dừng lại ở lứa tuổi thiếu nhi, tiểu thuyết còn hướng tới những người đọc quan tâm, ủng hộ, khích lệ những xu hướng sáng tác mới, tạo điều kiện tiếp cận với văn học đương đại của thế giới, đáp ứng kỳ vọng đi xa, vươn cao của văn học Việt Nam.

Tín hiệu mừng

Nói về tác phẩm mới của mình, Cao Việt Quỳnh cho biết, bộ tiểu thuyết có hệ thống hơn, câu chuyện được kể mạch lạc với diễn biến hợp lý hơn, nhưng cậu không đánh mất sự sáng tạo, phá cách của thời gian sáng tác trước.

Nhà văn Hà Thanh Vân cho rằng, “Lục địa rồng” đi xa hơn bộ tiểu thuyết “Người Sao Chổi” trên cả hai phương diện nội dung và nghệ thuật, đặc sắc hơn về ý nghĩa và tư duy sáng tạo văn chương.

Chị nhấn mạnh, thế hệ những nhà văn lớn tuổi đã thành danh rất khó viết khác đi phong cách quen thuộc của họ.

Do vậy, để cho văn học Việt Nam phong phú hơn, đa dạng hơn, đáp ứng được nhu cầu đọc của nhiều độc giả thuộc nhiều lứa tuổi, nhiều tầng lớp, nhiều thành phần và có điều kiện tiếp cận được với văn chương đương đại của thế giới, sự kỳ vọng được dành phần nhiều cho những tác giả trẻ tuổi. Tác giả Cao Việt Quỳnh cùng với vũ trụ văn chương fantasy/sci-fi của mình đã bước đầu đáp ứng được phần nào những kỳ vọng đó.

“Những tác phẩm của cậu cho thấy mặt mạnh của yếu tố hư cấu và tưởng tượng, điều vốn ít thấy trong văn học Việt Nam. Tất nhiên, thời gian gần đây có nhiều tác giả trẻ cũng viết theo khuynh hướng fantasy và đó là tín hiệu đáng mừng cho văn học Việt”, nhà văn Hà Thanh Vân nhấn mạnh.

Có ý thức từ rất sớm về chủ đề sáng tác mà mình theo đuổi, cùng với sự cần cù, chăm chỉ sáng tạo, Cao Việt Quỳnh vẫn bảo đảm chu toàn việc học hành mỗi ngày của quãng đời học sinh.

Vừa ra mắt bộ tiểu thuyết mới, cậu đã ấp ủ và đang trong quá trình viết bộ tiểu thuyết tạm đặt tên là “Tài xế taxi của Merlin”.

Ở độ tuổi 16, cây bút trẻ khẳng định bản thân vẫn đang trong giai đoạn học hỏi, rút kinh nghiệm và cố gắng tiến bộ theo từng cuốn sách.

Cậu bộc bạch: “Mỗi cuốn sách đều được viết với tất cả nỗ lực và sự tận tình, để tạo ra một tác phẩm hay nhất trong khả năng. Mỗi cuốn tiểu thuyết là những trải nghiệm khác nhau. Mỗi câu chuyện, cháu đều thử nghiệm những thể loại, giọng văn, tình tiết và cốt truyện khác nhau, nhằm học cách tạo những nút thắt bất ngờ, phát triển nhân vật, xây dựng thế giới…”.