| Vạn tuế là loài cây chứa nhiều độc chất nguy hiểm với con người. (Nguồn: J Select Magazine) |
Cây vạn tuế còn gọi là cây thiên tuế, xuất xứ từ miền Nam Nhật Bản. Loại thực vật này vốn phân bố phổ biến ở nhiều quốc gia, từ Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ cho tới Việt Nam, được trồng để làm cảnh.
Không chỉ có hình dáng đẹp, trang trọng, vạn tuế còn mang ý nghĩa về sự bền vững trong sự nghiệp và may mắn cho gia chủ, giúp cân bằng khí âm dương trong phong thủy.
Tuy nhiên, theo những cảnh báo đăng trên National Tropical Botanical Garden lưu ý mọi người không tiếp xúc gần, hay dùng tay trần để bứt lá, vỏ, hạt vạn tuế vì có thể gây ngộ độc.
Cụ thể, một số độc chất trong thân câu có thể gây ung thư hay nguyên nhân làm rối loạn thần kinh mãn tính.Thế nhưng tại một hòn đảo xa xôi ở Nhật Bản, người dân bản địa lại coi đây là thực phẩm quý và sử dụng nó hàng ngày.
| Trên đảo Amami, một hòn đảo xa xôi của Nhật, vạn tuế từng là loài cây “cứu đói”. (Nguồn: Great Big Story) |
Ở Amami Ōshima, một hòn đảo xa xôi của Nhật Bản, cây vạn tuế (cycad) được trồng rất nhiều. Đây cũng là quê hương của hàng trăm loại vạn tuế. Chúng được phủ xanh khắp nơi, bao trùm cả hòn đảo.
Dù chứa độc tố, nhưng người dân ở Amami Ōshima vẫn coi đây là nguyên liệu để nấu ăn hàng ngày, tạo thành những món đặc sản. Ăn sống cây vạn tuế chắc chắn sẽ tử vong, nhưng dân đảo lại ưa chuộng nó đặc biệt, vì biết cách chế biến để tránh độc.
Nguồn gốc của việc ăn cây vạn tuế trên đảo Amami Ōshima xuất phát từ câu chuyện của thời chiến.
Sau thế chiến thứ 2, khi Nhật Bản bị chiếm đóng, cả đất nước rơi vào khó khăn, người dân đảo Amami không được tiếp cận với đất liền, trong khi tài nguyên cạn kiệt dẫn tới nạn đói tấn công. Thứ chủ lực trên đảo khi đó là cây vạn tuế. Bởi vậy, dân đảo buộc phải tìm cách loại bỏ chất độc khi chế biến để ăn cứu đói.
| Người dân đảo chế biến vạn tuế làm thực phẩm. |
Cũng nhờ vậy, loài cây này đã cứu sống người dân đảo, trở thành “cứu tinh” của họ. Người dân Amami biết ơn cây vạn tuế và xem đó là loài cây quý. Trải qua nhiều lần thử nghiệm, cũng có những sai lầm và đau thương, cuối cùng tổ tiên của dân đảo biết cách xử lý chất độc trong cây để yên tâm thưởng thức hàng ngày. Cũng từ đó, họ cứ thế truyền dạy cho con cháu đời sau.
Khi chọn được cây vạn tuế tốt, họ sẽ tách lấy hạt. Phần thân bị gọt vỏ, tách thành từng mảnh, phơi dưới nắng mặt trời trước khi đem lên men. Toàn bộ quá trình từ thu hoạch tới sơ chế, người làm phải đeo đồ bảo hộ, đảm bảo không bị dính độc. Sau 3 tuần, nguyên liệu từ vạn tuế sẽ chế biến thành nhiều món, từ đồ chiên ăn vặt, bánh mochi cho tới nấu cháo.
| Những món ăn từ cây vạn tuế trở thành đặc sản trên đảo. (Nguồn: Great Big Story) |
Theo thực khách từng thưởng thức món ăn từ cây vạn tuế, vị của chúng rất nhạt, gần như không nổi mùi vị, nên thích hợp để ăn kèm cùng món khác.
Ngày nay, việc chế biến cây vạn tuế được người Amami lưu giữ và tiếp tục như một truyền thống quý báu, cũng là cách để họ không quên lịch sử khó khăn và tôn vinh thế hệ cha ông trước đó.