Châu Á trở thành 'xương sống' của chiến lược 'Nước Anh toàn cầu'

Ngọc Hà
Học giả Carlo Bonura* đã có bài viết trên East Asia Forum về vai trò của châu Á trong chiến lược "Nước Anh toàn cầu" của London.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Châu Á trở thành 'xương sống' của chiến lược 'Nước Anh toàn cầu'
Châu Á trở thành 'xương sống' của chiến lược 'Nước Anh toàn cầu'. (Nguồn: Reuters)

Những bước tiến của "Nước Anh toàn cầu"

Kể từ tháng 5/2021, Anh đã gặt hái được thành công đáng kể trong các hoạt động ngoại giao tại châu Á và Thái Bình Dương.

Cụ thể, quốc gia này đã được Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) chấp thuận đơn xin trở thành đối tác đối thoại của khối hồi tháng 5, ký kết Hiệp định thương mại tự do với Australia và khởi động nỗ lực trở thành thành viên của Hiệp định Đối tác Tiến bộ và Toàn diện xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Những thành công “chớp nhoáng” này chính là "điểm sáng" của nỗ lực thúc đẩy ngoại giao châu Á do Thủ tướng Anh Boris Johnson xúc tiến thời gian gần đây.

Thành tựu trên cho thấy chính sách ngoại giao hậu Brexit của Anh đang được triển khai với hai nhịp độ khác nhau.

Tại châu Á - nơi chính quyền London đặt cược cao cho những tham vọng của mình, các thỏa thuận ngoại giao cấp cao về những cam kết địa chính trị và thương mại khu vực lâu dài được cho là đều gặp rất ít trở ngại và diễn ra khá nhanh chóng.

Ngược lại, tại châu Âu, xứ sở sương mù đang phải vật lộn với cuộc khủng hoảng thương mại và chính trị tại Bắc Ireland cùng mối quan hệ ngày càng tồi tệ hơn với "lục địa già".

Những bước tiến ngoại giao "thuận buồm xuôi gió" ở châu Á đối lập hoàn toàn với thách thức “không có hồi kết” về mặt chính trị và thể chế mà Anh phải đối mặt hiện nay tại châu Âu.

Nguyên nhân là bởi Anh vẫn giữ Bắc Ireland nằm trong Liên minh thuế quan của Liên minh châu Âu (EU) theo quy định của Nghị định thư Bắc Ireland, vốn có hiệu lực đầu năm 2021.

Nước Mỹ tuyên bố đã trở lại, nhưng G7 có thể thực sự

Nước Mỹ tuyên bố đã trở lại, nhưng G7 có thể thực sự 'xây dựng lại thế giới tốt đẹp hơn'?

Hai tiến trình ngoại giao đối lập nói trên thực chất có mối liên hệ chính trị với nhau.

Sự suy giảm trong quan hệ Anh-EU đòi hỏi London phải thúc đẩy ngoại giao tại những khu vực ngoài châu lục, nhất là tại châu Á.

Thành công ngoại giao tại châu Á đóng vai trò quyết định đối với cam kết “Nước Anh toàn cầu” của chính quyền Thủ tướng Boris Johnson, một khái niệm dùng để “che đậy" tương lai bất định của quốc gia này giai đoạn hậu Brexit.

Không phải tất cả thành tựu ngoại giao đạt được tại châu Á đều có ý nghĩa tương đương nhau.

Thỏa thuận thương mại Anh-Australia và khả năng trở thành thành viên của CPTPP đều là minh chứng rõ ràng của thành tựu ngoại giao, tạo nên "xương sống" cho khái niệm “Nước Anh toàn cầu”.

Trong khi đó, những hiệp định thương mại tự do mà Anh ký với Singapore và Việt Nam đều vào tháng 12/2020 chỉ đơn thuần là sự khôi phục những thỏa thuận này do chúng đã tồn tại và được triển khai trong thời kỳ tiền Brexit theo những thỏa thuận với EU.

Việc Anh trở thành Đối tác Đối thoại ASEAN lại phức tạp hơn, bởi London vẫn phải chờ tới tháng 8/2021, thời điểm quy trình kết nạp chính thức bắt đầu.

Nếu quy trình này thành công, Anh sẽ được tiếp cận ASEAN và các đối tác đối thoại ASEAN khác một cách trực tiếp hơn so với các quốc gia thành viên EU, đặc biệt thông qua các kênh về an ninh như Hội nghị Cấp cao Đông Á và Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN và các đối tác.

Tháng 12/2020, ASEAN và EU đã cùng nhất trí nâng cấp quan hệ Đối tác đối thoại thành Đối tác chiến lược sau một thời gian dài trì hoãn.

Động thái này là một phương pháp tinh tế, cho thấy các nhà lãnh đạo ASEAN ý thức được sự ganh đua địa chính trị mới nổi lên giữa Anh và EU.

Việc ASEAN nhanh chóng chấp thuận Anh là đối tác của tổ chức này có thể cho thấy, khối này không muốn phá hỏng tham vọng phát triển của London thời kỳ hậu Brexit, đồng thời công nhận EU là đối tác được ưu tiên trong khu vực.

Còn nhiều thách thức chờ đợi nước Anh

Bất chấp sự cạnh tranh ngoại giao mới nảy sinh này, những thách thức thực sự đối với vai trò của Anh tại Đông Nam Á sẽ xuất phát từ những thay đổi trong tương lai về thương mại, viện trợ phát triển và chính sách ngoại giao địa chính trị.

Thế nhưng, những thay đổi này sẽ diễn ra phức tạp.

Nếu Anh “ngả” về phía ASEAN nhằm chuẩn bị cho một thỏa thuận thương mại “toàn ASEAN”, London sẽ khó có thể thực hiện tham vọng này.

Mặc dù giới lãnh đạo chính trị tại Đông Nam Á vẫn ủng hộ mạnh mẽ chủ nghĩa thương mại đa phương, song áp lực chính trị trong nước cùng những lo ngại về khả năng cạnh tranh, đặc biệt tại Indonesia và Philippines, sẽ đặt ra thách thức đối với nỗ lực của London nhằm ký kết các thỏa thuận thương mại tự do mới.

Ví dụ, một số chính phủ trong khu vực như Thái Lan và Malaysia đã thể hiện mong muốn triển khai các sáng kiến thương mại mới nhằm đẩy nhanh tốc độ phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19.

Tuy nhiên, các luồng tư tưởng chống thương mại tự do vẫn tồn tại ngầm ẩn trong lòng công luận tại nhiều quốc gia Đông Nam Á.

Tin liên quan
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ thăm Đông Nam Á: Chính trị, an ninh là trọng tâm chiến lược Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ thăm Đông Nam Á: Chính trị, an ninh là trọng tâm chiến lược

Viện trợ phát triển của Anh sẽ thay đổi trong ngắn hạn bởi Bộ Ngoại giao Anh đã cắt giảm viện trợ phát triển nước ngoài xuống dưới mức 0,7% tổng thu nhập quốc dân, tức dưới mức cam kết theo yêu cầu pháp lý.

Các chính phủ bảo thủ của Anh gần đây cũng đã điều chỉnh lại viện trợ phát triển, từ hỗ trợ phát triển con người chuyển sang hỗ trợ quốc phòng và thương mại.

Trong suốt thập kỷ qua, Anh đã viện trợ 3,5 tỷ USD cho các quốc gia Đông Nam Á dưới dạng hỗ trợ phát triển chính thức (ODA).

Hiện vẫn chưa rõ những thay đổi kể trên sẽ ảnh hưởng thế nào tới tính hiệu quả dài hạn của các khoản viện trợ phát triển của Anh trong khu vực, song các dấu hiệu đầu tiên đã cho thấy ODA tại Đông Nam Á sẽ bị cắt giảm mạnh tay.

Cuối cùng, việc triển khai nhóm tàu sân bay HMS Queen Elizabeth tới Biển Đông hồi tháng 5 đã thể hiện rằng khái niệm “Nước Anh toàn cầu” không chỉ liên quan tới hình ảnh và những hiệp định thương mại.

Việc triển khai này còn cho thấy tầm nhìn địa chính trị mới của Anh tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Tầm nhìn này xuất hiện trong bối cảnh London vừa có được sự tự tin mới trong giai đoạn hậu Brexit mà như Bộ trưởng Thương mại Quốc tế Anh Liz Truss gọi là “chủ nghĩa toàn cầu ái quốc”.

Tuy nhiên, trải nghiệm Brexit cũng gợi lại nỗi luyến tiếc ở Anh về cái kết của vị thế đế quốc.

Trong một bài phát biểu năm 2016, ông Boris Johnson khi đó là Ngoại trưởng Anh đã coi việc bãi bỏ sự hiện diện quân sự của Anh tại khắp các vùng lãnh thổ thuộc Đế quốc Anh trước đây là một sai lầm, được ví như hành động “rút lui khỏi phía Đông Suez”.

Ngày nay, với tư cách là Thủ tướng Anh, ông Johnson đang “ngả” về phía ASEAN nhằm đảo ngược sai lầm này.

Châu Á chính là nơi mà tiềm năng của Anh có thể được phát huy vô hạn và cũng là nơi những khó khăn mà Anh có thể phải đối mặt thời kỳ hậu Brexit sẽ dần biến mất.


*Carlo Bonura là Giảng viên cao cấp về Chính trị Đông Nam Á tại Trường Nghiên cứu phương Đông và châu Phi (SOAS), Đại học London, Anh.

Nhóm tác chiến tàu sân bay của London tập trận tại Ấn Độ Dương, thực hiện tầm nhìn 'Nước Anh toàn cầu'

Nhóm tác chiến tàu sân bay của London tập trận tại Ấn Độ Dương, thực hiện tầm nhìn 'Nước Anh toàn cầu'

Ngày 16/7, Bộ Quốc phòng Anh thông báo, nhóm tác chiến tàu sân bay do tàu HMS Queen Elizabeth dẫn đầu đã tiến vào Ấn ...

​Đông Nam Á là thử nghiệm ưu tiên trong chiến lược “Nước Anh Toàn cầu”

​Đông Nam Á là thử nghiệm ưu tiên trong chiến lược “Nước Anh Toàn cầu”

Chính phủ Anh đang thể hiện sự quan tâm tới việc thúc đẩy hợp tác thương mại và đầu tư với các nước Đông Nam ...

(theo East Asia Forum)

Xem nhiều

Đọc thêm

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Công dân Hàn Quốc và Slovakia đã được thêm vào danh sách những người không cần thị thực để đến thăm trong tối đa 15 ngày
Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 140.000 – 141.200 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024, giá vàng chao đảo trước một cuộc bầu cử Mỹ nhiều biến số. Thị trường trong nước biến động cùng chiều thế giới.
Cùng hòa mình vào văn hóa các dân tộc Việt Nam tháng 11 này

Cùng hòa mình vào văn hóa các dân tộc Việt Nam tháng 11 này

Tháng 11, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ tổ chức các hoạt động với chủ đề “Về miền ...
Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernández

Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernández

Chiều 2/11, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp đồng chí Esteban Lazo Hernández, Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, Chủ ...
Ninh Thuận đưa vào hoạt động tiểu dự án 2.253 tỷ đồng vì môi trường bền vững

Ninh Thuận đưa vào hoạt động tiểu dự án 2.253 tỷ đồng vì môi trường bền vững

Ninh Thuận chính thức khánh thành dự án “Môi trường bền vững các thành phố duyên hải - Tiểu dự án tại thành phố Phan Rang - Tháp Chàm".
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu thức.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Có thể khẳng định rằng AI không còn là một công nghệ của tương lai mà đã và đang định hình lại cục diện địa chính trị.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Nga nhiều lần cảnh báo ‘lằn ranh đỏ’. Có người lo sợ về một thảm họa hạt nhân, nhưng cũng có ý kiến cho đó là ‘đe dọa bằng lời nói’!
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Chuyến thăm Trung Quốc ngày 28 - 31/10 của Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb phản ánh nỗ lực nâng tầm khuôn khổ hợp tác giữa một thế giới đầy biến động.
Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Cuộc tổng tuyển cử sắp tới tại Nhật Bản sẽ là bài kiểm tra khó dành cho liên minh cầm quyền của đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Công minh (Komeito).
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Nobel, giải thưởng danh giá bậc nhất thế giới được trao cho các cá nhân và tổ chức đạt những thành tựu lớn lao cho nhân loại theo ý nguyện của Alfred Nobel.
Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

La Francophonie là tên gọi của cộng đồng các quốc gia và vùng lãnh thổ có sử dụng tiếng Pháp, ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ năm trên thế giới...
Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Những biểu hiện của biến đổi khí hậu, sự tác động của El Nino và La Nina khiến 2024 là năm ghi nhận nhiều kỷ lục thiên tai đáng buồn...
Phiên bản di động