Châu Á trở thành 'xương sống' của chiến lược 'Nước Anh toàn cầu'

Ngọc Hà
Học giả Carlo Bonura* đã có bài viết trên East Asia Forum về vai trò của châu Á trong chiến lược "Nước Anh toàn cầu" của London.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Châu Á trở thành 'xương sống' của chiến lược 'Nước Anh toàn cầu'
Châu Á trở thành 'xương sống' của chiến lược 'Nước Anh toàn cầu'. (Nguồn: Reuters)

Những bước tiến của "Nước Anh toàn cầu"

Kể từ tháng 5/2021, Anh đã gặt hái được thành công đáng kể trong các hoạt động ngoại giao tại châu Á và Thái Bình Dương.

Cụ thể, quốc gia này đã được Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) chấp thuận đơn xin trở thành đối tác đối thoại của khối hồi tháng 5, ký kết Hiệp định thương mại tự do với Australia và khởi động nỗ lực trở thành thành viên của Hiệp định Đối tác Tiến bộ và Toàn diện xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Những thành công “chớp nhoáng” này chính là "điểm sáng" của nỗ lực thúc đẩy ngoại giao châu Á do Thủ tướng Anh Boris Johnson xúc tiến thời gian gần đây.

Thành tựu trên cho thấy chính sách ngoại giao hậu Brexit của Anh đang được triển khai với hai nhịp độ khác nhau.

Tại châu Á - nơi chính quyền London đặt cược cao cho những tham vọng của mình, các thỏa thuận ngoại giao cấp cao về những cam kết địa chính trị và thương mại khu vực lâu dài được cho là đều gặp rất ít trở ngại và diễn ra khá nhanh chóng.

Ngược lại, tại châu Âu, xứ sở sương mù đang phải vật lộn với cuộc khủng hoảng thương mại và chính trị tại Bắc Ireland cùng mối quan hệ ngày càng tồi tệ hơn với "lục địa già".

Những bước tiến ngoại giao "thuận buồm xuôi gió" ở châu Á đối lập hoàn toàn với thách thức “không có hồi kết” về mặt chính trị và thể chế mà Anh phải đối mặt hiện nay tại châu Âu.

Nguyên nhân là bởi Anh vẫn giữ Bắc Ireland nằm trong Liên minh thuế quan của Liên minh châu Âu (EU) theo quy định của Nghị định thư Bắc Ireland, vốn có hiệu lực đầu năm 2021.

Nước Mỹ tuyên bố đã trở lại, nhưng G7 có thể thực sự

Nước Mỹ tuyên bố đã trở lại, nhưng G7 có thể thực sự 'xây dựng lại thế giới tốt đẹp hơn'?

Hai tiến trình ngoại giao đối lập nói trên thực chất có mối liên hệ chính trị với nhau.

Sự suy giảm trong quan hệ Anh-EU đòi hỏi London phải thúc đẩy ngoại giao tại những khu vực ngoài châu lục, nhất là tại châu Á.

Thành công ngoại giao tại châu Á đóng vai trò quyết định đối với cam kết “Nước Anh toàn cầu” của chính quyền Thủ tướng Boris Johnson, một khái niệm dùng để “che đậy" tương lai bất định của quốc gia này giai đoạn hậu Brexit.

Không phải tất cả thành tựu ngoại giao đạt được tại châu Á đều có ý nghĩa tương đương nhau.

Thỏa thuận thương mại Anh-Australia và khả năng trở thành thành viên của CPTPP đều là minh chứng rõ ràng của thành tựu ngoại giao, tạo nên "xương sống" cho khái niệm “Nước Anh toàn cầu”.

Trong khi đó, những hiệp định thương mại tự do mà Anh ký với Singapore và Việt Nam đều vào tháng 12/2020 chỉ đơn thuần là sự khôi phục những thỏa thuận này do chúng đã tồn tại và được triển khai trong thời kỳ tiền Brexit theo những thỏa thuận với EU.

Việc Anh trở thành Đối tác Đối thoại ASEAN lại phức tạp hơn, bởi London vẫn phải chờ tới tháng 8/2021, thời điểm quy trình kết nạp chính thức bắt đầu.

Nếu quy trình này thành công, Anh sẽ được tiếp cận ASEAN và các đối tác đối thoại ASEAN khác một cách trực tiếp hơn so với các quốc gia thành viên EU, đặc biệt thông qua các kênh về an ninh như Hội nghị Cấp cao Đông Á và Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN và các đối tác.

Tháng 12/2020, ASEAN và EU đã cùng nhất trí nâng cấp quan hệ Đối tác đối thoại thành Đối tác chiến lược sau một thời gian dài trì hoãn.

Động thái này là một phương pháp tinh tế, cho thấy các nhà lãnh đạo ASEAN ý thức được sự ganh đua địa chính trị mới nổi lên giữa Anh và EU.

Việc ASEAN nhanh chóng chấp thuận Anh là đối tác của tổ chức này có thể cho thấy, khối này không muốn phá hỏng tham vọng phát triển của London thời kỳ hậu Brexit, đồng thời công nhận EU là đối tác được ưu tiên trong khu vực.

Còn nhiều thách thức chờ đợi nước Anh

Bất chấp sự cạnh tranh ngoại giao mới nảy sinh này, những thách thức thực sự đối với vai trò của Anh tại Đông Nam Á sẽ xuất phát từ những thay đổi trong tương lai về thương mại, viện trợ phát triển và chính sách ngoại giao địa chính trị.

Thế nhưng, những thay đổi này sẽ diễn ra phức tạp.

Nếu Anh “ngả” về phía ASEAN nhằm chuẩn bị cho một thỏa thuận thương mại “toàn ASEAN”, London sẽ khó có thể thực hiện tham vọng này.

Mặc dù giới lãnh đạo chính trị tại Đông Nam Á vẫn ủng hộ mạnh mẽ chủ nghĩa thương mại đa phương, song áp lực chính trị trong nước cùng những lo ngại về khả năng cạnh tranh, đặc biệt tại Indonesia và Philippines, sẽ đặt ra thách thức đối với nỗ lực của London nhằm ký kết các thỏa thuận thương mại tự do mới.

Ví dụ, một số chính phủ trong khu vực như Thái Lan và Malaysia đã thể hiện mong muốn triển khai các sáng kiến thương mại mới nhằm đẩy nhanh tốc độ phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19.

Tuy nhiên, các luồng tư tưởng chống thương mại tự do vẫn tồn tại ngầm ẩn trong lòng công luận tại nhiều quốc gia Đông Nam Á.

Tin liên quan
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ thăm Đông Nam Á: Chính trị, an ninh là trọng tâm chiến lược Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ thăm Đông Nam Á: Chính trị, an ninh là trọng tâm chiến lược

Viện trợ phát triển của Anh sẽ thay đổi trong ngắn hạn bởi Bộ Ngoại giao Anh đã cắt giảm viện trợ phát triển nước ngoài xuống dưới mức 0,7% tổng thu nhập quốc dân, tức dưới mức cam kết theo yêu cầu pháp lý.

Các chính phủ bảo thủ của Anh gần đây cũng đã điều chỉnh lại viện trợ phát triển, từ hỗ trợ phát triển con người chuyển sang hỗ trợ quốc phòng và thương mại.

Trong suốt thập kỷ qua, Anh đã viện trợ 3,5 tỷ USD cho các quốc gia Đông Nam Á dưới dạng hỗ trợ phát triển chính thức (ODA).

Hiện vẫn chưa rõ những thay đổi kể trên sẽ ảnh hưởng thế nào tới tính hiệu quả dài hạn của các khoản viện trợ phát triển của Anh trong khu vực, song các dấu hiệu đầu tiên đã cho thấy ODA tại Đông Nam Á sẽ bị cắt giảm mạnh tay.

Cuối cùng, việc triển khai nhóm tàu sân bay HMS Queen Elizabeth tới Biển Đông hồi tháng 5 đã thể hiện rằng khái niệm “Nước Anh toàn cầu” không chỉ liên quan tới hình ảnh và những hiệp định thương mại.

Việc triển khai này còn cho thấy tầm nhìn địa chính trị mới của Anh tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Tầm nhìn này xuất hiện trong bối cảnh London vừa có được sự tự tin mới trong giai đoạn hậu Brexit mà như Bộ trưởng Thương mại Quốc tế Anh Liz Truss gọi là “chủ nghĩa toàn cầu ái quốc”.

Tuy nhiên, trải nghiệm Brexit cũng gợi lại nỗi luyến tiếc ở Anh về cái kết của vị thế đế quốc.

Trong một bài phát biểu năm 2016, ông Boris Johnson khi đó là Ngoại trưởng Anh đã coi việc bãi bỏ sự hiện diện quân sự của Anh tại khắp các vùng lãnh thổ thuộc Đế quốc Anh trước đây là một sai lầm, được ví như hành động “rút lui khỏi phía Đông Suez”.

Ngày nay, với tư cách là Thủ tướng Anh, ông Johnson đang “ngả” về phía ASEAN nhằm đảo ngược sai lầm này.

Châu Á chính là nơi mà tiềm năng của Anh có thể được phát huy vô hạn và cũng là nơi những khó khăn mà Anh có thể phải đối mặt thời kỳ hậu Brexit sẽ dần biến mất.


*Carlo Bonura là Giảng viên cao cấp về Chính trị Đông Nam Á tại Trường Nghiên cứu phương Đông và châu Phi (SOAS), Đại học London, Anh.

Nhóm tác chiến tàu sân bay của London tập trận tại Ấn Độ Dương, thực hiện tầm nhìn 'Nước Anh toàn cầu'

Nhóm tác chiến tàu sân bay của London tập trận tại Ấn Độ Dương, thực hiện tầm nhìn 'Nước Anh toàn cầu'

Ngày 16/7, Bộ Quốc phòng Anh thông báo, nhóm tác chiến tàu sân bay do tàu HMS Queen Elizabeth dẫn đầu đã tiến vào Ấn ...

​Đông Nam Á là thử nghiệm ưu tiên trong chiến lược “Nước Anh Toàn cầu”

​Đông Nam Á là thử nghiệm ưu tiên trong chiến lược “Nước Anh Toàn cầu”

Chính phủ Anh đang thể hiện sự quan tâm tới việc thúc đẩy hợp tác thương mại và đầu tư với các nước Đông Nam ...

(theo East Asia Forum)

Xem nhiều

Đọc thêm

Hai người phụ nữ cao và thấp nhất thế giới gặp nhau lần đầu

Hai người phụ nữ cao và thấp nhất thế giới gặp nhau lần đầu

Người phụ nữ thấp nhất thế giới Jyoti Amge lần đầu gặp gỡ và thưởng thức bữa trà chiều với Rumeysa Gelgi - cô gái giữ kỷ lục cao nhất ...
Đề nghị tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam thực hiện các công trình dân dụng, công nghiệp và năng lượng tại Dominica

Đề nghị tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam thực hiện các công trình dân dụng, công nghiệp và năng lượng tại Dominica

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị đề nghị tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam thực hiện các công trình dân dụng, công nghiệp và năng lượng tại Dominica.
Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Hai sự cố đứt cáp viễn thông ngầm ở Biển Baltic hồi cuối tuần trước đã dấy lên những đồn đoán về hành vi phá hoại cũng như chủ mưu ...
Giá xăng dầu hôm nay 22/11: Xung đột Nga-Ukraine leo thang căng thẳng, giá dầu tăng vọt

Giá xăng dầu hôm nay 22/11: Xung đột Nga-Ukraine leo thang căng thẳng, giá dầu tăng vọt

Giá xăng dầu hôm nay 22/11, tăng gần 2% khi xung đột Nga -Ukraine gia tăng nhanh chóng khiến thị trường lo ngại về nguồn cung dầu thô.
Siêu cảng Chancay hiện thực hóa con đường Inca

Siêu cảng Chancay hiện thực hóa con đường Inca

Sau tám năm thi công, giai đoạn đầu tiên của khu phức hợp siêu cảng Chancay trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và con đường khánh thành tại Peru.
Tiểu sử Tổng thống Bulgaria Rumen Radev - Nguyên thủ quốc gia đầu tiên được Chủ tịch nước Lương Cường tiếp đón chính thức tại Việt Nam

Tiểu sử Tổng thống Bulgaria Rumen Radev - Nguyên thủ quốc gia đầu tiên được Chủ tịch nước Lương Cường tiếp đón chính thức tại Việt Nam

Từ ngày 24-28/11, Tổng thống Bulgaria Rumen Radev và Phu nhân sẽ thăm chính thức Việt Nam theo lời mời của Chủ tịch nước Lương Cường.
Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Hai sự cố đứt cáp viễn thông ngầm ở Biển Baltic hồi cuối tuần trước đã dấy lên những đồn đoán về hành vi phá hoại cũng như chủ mưu phía sau.
Haiti: Bạo lực leo thang nguy hiểm, Tổng thống Pháp dính 'vạ miệng' khiến Port-au-Prince nổi giận

Haiti: Bạo lực leo thang nguy hiểm, Tổng thống Pháp dính 'vạ miệng' khiến Port-au-Prince nổi giận

Tình trạng bạo lực gia tăng tại thủ đô Port-au-Prince của Haiti đã cướp đi sinh mạng của hơn 4.500 người từ đầu năm tới nay.
ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) đã ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng của Israel cũng như thủ lĩnh Hamas.
Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Ukraine kêu gọi cộng đồng quốc tế đưa ra những kết luận đúng đắn và chấm dứt xung đột ở giữa nước này và Nga trong gần 3 năm qua.
Nga tuyên bố tấn công Ukraine bằng vũ khí chưa từng có, không nước NATO nào có thể đánh chặn, Mỹ đã phạm sai lầm lớn

Nga tuyên bố tấn công Ukraine bằng vũ khí chưa từng có, không nước NATO nào có thể đánh chặn, Mỹ đã phạm sai lầm lớn

Quân đội Nga sử dụng tên lửa đạn đạo tầm trung Oreshnik để tấn công mục tiêu quân sự ở Dnipro của Ukraine.
Điểm tin thế giới sáng 22/11: Iran hạn chế kho uranium, Anh tái quốc hữu hóa ngành đường sắt, Ford cắt giảm 4.000 việc làm

Điểm tin thế giới sáng 22/11: Iran hạn chế kho uranium, Anh tái quốc hữu hóa ngành đường sắt, Ford cắt giảm 4.000 việc làm

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 22/11.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Không cần phải chờ đợi thêm, ứng cử viên Donald Trump đã giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Phiên bản di động