Chính sách ngoại giao nước nhỏ nhìn từ thỏa thuận an ninh Mỹ-Philippines

TGVN. Trong một bài viết đăng trên trang mạng Diễn đàn Đông Á ngày 9/4, tác giả Mico Galang thuộc Trường Quốc phòng Philippines đã bàn về chính sách ngoại giao nước nhỏ nhìn từ thực tế bản chất và nội dung của thỏa thuận Các Lực lượng Thăm viếng (VFA) giữa Mỹ và Philippines.    
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
chinh sach ngoai giao nuoc nho nhin tu thoa thuan an ninh my philippines Philippines không tìm kiếm thỏa thuận quân sự mới với Mỹ
chinh sach ngoai giao nuoc nho nhin tu thoa thuan an ninh my philippines Tổng thống Philippines tán dương người đồng cấp Mỹ ‘xứng đáng tái đắc cử’
chinh sach ngoai giao nuoc nho nhin tu thoa thuan an ninh my philippines
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN ở thủ đô Manila, tháng 11/2017. (Nguồn: AFP)

Ngày 11/2, chính quyền Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte thông báo chấm dứt thỏa thuận Các Lực lượng Thăm viếng (VFA) mà nước này ký với Mỹ hồi năm 1998, một thỏa thuận quân sự quan trọng trong mối quan hệ liên minh Mỹ-Philippines. Việc chấm dứt sẽ chính thức có hiệu lực sau thời hạn 180 ngày, khoảng thời gian để hai bên đàm phán về một thỏa thuận mới.

Bước đi nhiều ẩn ý

Bước đi của Manila nhằm thu hẹp mối quan hệ liên minh với Washington mang những ẩn ý đáng quan tâm. Các nước nhỏ đang phải đối mặt với những hạn chế chiến lược khi theo đuổi những lợi ích an ninh quốc gia của mình không phải là những mô hình thu nhỏ của các nước lớn hơn.

Do đó, việc định hình những vấn đề xung quanh VFA liên quan bản chất và sắc thái của “chính sách đối ngoại nước nhỏ” ở Philippines là điều quan trọng.

Đối với các nước nhỏ, việc giảm thiểu những rủi ro địa chính trị là nhiệm vụ cấp bách mang tính chiến lược. Không giống như các cường quốc lớn, các nước nhỏ không thể chủ yếu dựa vào năng lực của mình để đảm bảo sự an ninh của họ.

Vì vậy, việc thúc đẩy mối quan hệ an ninh với các nước khác, theo nhiều cách khác nhau, là nhiệm vụ quan trọng hơn nhiều đối với các nước nhỏ. Chẳng hạn như đối với Philippines, nước này hồi năm 1951 ký với Mỹ Hiệp ước tương hỗ quốc phòng (MDT) và đây là một trụ cột chính trong dàn xếp an ninh của Manila trong hàng chục năm qua.

Các nước nhỏ cũng cần thực hiện công cuộc hiện đại hóa quốc phòng. Tuy nhiên, việc củng cố năng lực quân sự và duy trì mối quan hệ an ninh mạnh mẽ với các nước khác lại không phải là những mục tiêu loại trừ lẫn nhau.

Thí dụ, trong mối quan hệ an ninh Mỹ-Philippines, bằng việc cung cấp nền tảng pháp lý cho các cuộc tập trận và huấn luyện quân sự, VFA đã giúp củng cố các nỗ lực của Manila trong việc tăng cường năng lực cho Các lực lượng Vũ trang Philippines.

Theo tài liệu Chiến lược An ninh Quốc gia của Philippines, sự đối địch giữa các cường quốc lớn do sự trỗi dậy của Trung Quốc là một mối quan tâm chiến lược lâu dài hiện hữu ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Không có gì ngạc nhiên trước vai trò ngày càng tăng của Bắc Kinh trên chính trường quốc tế.

Bởi các cường quốc đang trỗi dậy thường tìm cách gắn sự thịnh vượng kinh tế của mình với tầm ảnh hưởng địa chính trị. Trong khi đó, các cường quốc đang nổi có thể quyết đoán hơn khi theo đuổi những lợi ích nhất định vốn có thể khác biệt so với những lợi ích của các nước khác.

Hai mục tiêu chiến lược

Mặc dù liên minh Mỹ-Philippines chưa đạt mức hoàn hảo song tình trạng quan hệ này được cho là có lợi hơn đối với Manila trong việc giảm thiểu những rủi ro địa chính trị.

Những điều chỉnh chiến lược, mà đa phần do các cường quốc chủ đạo quyết định, cần phản ánh những thực tế địa chính trị mới. Các nước nhỏ nhìn chung ủng hộ một trật tự quốc tế có lợi cho họ.

Trong bối cảnh quốc tế hiện nay, các nước nhỏ cần theo đuổi hai mục tiêu chiến lược vốn có thể không “ăn nhập” với nhau: Đó là thích nghi với môi trường địa chiến lược đang thay đổi, đồng thời bảo vệ những lợi ích cốt lõi của mình.

Môi trường chiến lược vốn được hình thành bởi cuộc cạnh tranh cường quốc lớn làm lộ rõ nhận thức của các nước nhỏ về nguy cơ họ dễ đối mặt với rủi ro và thách thức. Một số nhà quan sát lập luận rằng sự hiện diện của Mỹ ở Philippines đã khiến Manila phải đối mặt với cuộc cạnh tranh cường quốc lớn kể từ khi Bắc Kinh tiến hành các hành động đáp lại ý đồ của Washington nhằm cô lập Trung Quốc.

Tuy nhiên, ngay cả khi Philippines muốn né tránh sự đối địch chiến lược này thì thực tế về vị trí địa lý cho thấy quốc đảo Đông Nam Á này chắc chắn không thể tránh khỏi sự cạnh tranh nước lớn.

Hồi năm 1995, Trung Quốc đã lợi dụng khoảng trống quyền lực sau khi Thượng viện Philippines năm 1991 quyết định không cho phép mở rộng sự hiện diện các căn cứ quân sự của Mỹ ở nước này để chiếm đóng Đá Vành Khăn ở quần đảo Trường Sa thuộc Biển Hoa Nam (Biển Đông) mà Philippines kiểm soát trước đó.

Do không có lực lượng cân bằng, dường như nỗ lực tìm kiếm vị thế bá quyền ở khu vực của Trung Quốc đã không vấp phải rào cản nào, gây phương hại các nước nhỏ.

Cũng có những chỉ trích về hành động của Washington ở khu vực, đặc biệt liên quan vấn đề Biển Đông. Trung Quốc đã chiếm bãi cạn Scarborough và xây dựng các đảo đá nhân tạo. Tuy nhiên, sự hiện diện quân sự của Mỹ ở khu vực lại không ngăn cản hành động này của Bắc Kinh.

Khi Trung Quốc đã thiết lập được các tiền đồn quân sự ở Biển Đông thì Mỹ và các đồng minh khu vực có cùng chung lợi ích trong việc ngăn chặn cách hành xử của Bắc Kinh ở khu vực hàng hải tranh chấp này.

Do đó, với những nỗ lực được VFA bảo trợ, Washington lâu nay đã có thể ngăn chặn được nhiều hơn kế hoạch của Trung Quốc nhằm thiết lập một đảo nhân tạo ở bãi cạn Scarborough, “mắt xích” cuối cùng trong “tam giác chiến lược” của Bắc Kinh nhằm độc chiếm Biển Đông.

Mỹ có tiềm lực kinh tế và quân sự để đối trọng với một Trung Quốc ngày càng quyết đoán. Việc Mỹ tiếp tục hiện diện quân sự ở Philippines, dưới sự bảo trợ của VFA, và ở khu vực Đông Á, có ý nghĩa quan trọng trong việc duy trì cán cân quyền lực khu vực.

Mặc dù mối quan hệ liên minh Mỹ-Philippines chưa đạt mức hoàn hảo song tình trạng quan hệ này được cho là có lợi hơn đối với Manila trong việc giảm thiểu những rủi ro địa chính trị.

chinh sach ngoai giao nuoc nho nhin tu thoa thuan an ninh my philippines

Bộ Ngoại giao Philippines bày tỏ quan ngại sâu sắc về vụ đâm chìm tàu cá Việt Nam ở Biển Đông

Những lựa chọn địa chính trị

Các nước nhỏ có những lựa chọn địa chính trị hết sức hạn hẹp và điều này bất lợi đối với một số nước. Sự thận trọng và chủ nghĩa thực dụng, chứ không phải chủ nghĩa lý tưởng xa rời thực tế địa chính trị, cần trở thành “kim chỉ nam” định hướng cho chính sách đối ngoại của các nước nhỏ.

Một lựa chọn khác là “xóa sổ” hoàn toàn sự hiện diện quân sự của Mỹ ở Philippines, như những gì đã xảy ra trong những năm đầu 1990, sẽ dỡ bỏ những rào cản còn lại đối với kế hoạch bành trướng hàng hải của Trung Quốc.

Các nước nhỏ coi việc thiết lập các mối quan hệ an ninh với các nước khác là nền tảng quan trọng để thực hiện những lợi ích của mình, đặc biệt trong bối cảnh những thách thức an ninh chung hiện nay.

VFA thúc đẩy mục tiêu này trong việc mở rộng không gian hợp tác an ninh của Manila. Ví dụ, cuộc tập trận thường niên Balikatan giữa Mỹ và Philippines đã phát triển từ một hoạt động quân sự song phương thành một hoạt động đa phương, bao gồm sự tham gia của các nước khác nằm trong hệ thống đồng minh và đối tác do Mỹ dẫn đầu, trong đó có Australia, Nhật Bản và Việt Nam. Nếu không có VFA, tương lai của nền tảng hợp tác an ninh quan trọng này sẽ trở nên khó đoán định.

chinh sach ngoai giao nuoc nho nhin tu thoa thuan an ninh my philippines
Trong khuôn khổ VFA, tập trận thường niên Balikatan giữa Mỹ và Philippines phát triển từ một hoạt động quân sự song phương thành một hoạt động đa phương. Ảnh chụp lễ khai mạc tập trận Balikatan tại Trại Aguinaldo ở thành phố Quezon, tháng 4/2016. (Nguồn: Asia Times)

Mặc dù cấu trúc của hệ thống quốc tế phần lớn được định hình bởi cán cân quyền lực giữa hoặc trong số các cường quốc song các nước nhỏ không phải là không đóng vai trò gì. Nhiều nước nhỏ ở Đông Nam Á đã theo đuổi các chính sách “phòng bị nước đôi” trong môi trường địa chiến lược mới nơi mà sự liên minh và liên kết theo mô hình thời Chiến tranh Lạnh ngày càng trở nên khó khăn.

Rủi ro đối với các nước nhỏ nằm ở chỗ sai lầm trong bất kỳ lựa chọn nhị phân nào cũng sẽ làm bộc lộ nền tảng chiến lược tổng thể của mọi quyết định chính sách đối ngoại quan trọng của các nước đó.

chinh sach ngoai giao nuoc nho nhin tu thoa thuan an ninh my philippines

Tổng thống Philippines muốn chấm dứt hiệp định quân sự với Mỹ

TGVN. Ngày 7/2, ông Salvador Panelo - Người phát ngôn của Tổng thống Philippines cho biết, ông Rodrigo Duterte muốn Ngoại trưởng Teodoro Locsin thông ...

chinh sach ngoai giao nuoc nho nhin tu thoa thuan an ninh my philippines

Philippines tuyên bố 'không ngồi yên' nếu Mỹ tiếp tục can thiệp

TGVN. Ngày 27/12, Người phát ngôn của Tổng thống Philippines, ông Salvador Panelo tuyên bố, Philippines cấm 2 thượng nghị sĩ Mỹ nhập cảnh trong ...

chinh sach ngoai giao nuoc nho nhin tu thoa thuan an ninh my philippines

Mỹ và Philippines thảo luận việc triển khai hệ thống tên lửa ở Biển Đông

Tờ Business Insider trích nguồn South China Morning Post cho biết, Mỹ và Philippines đã thảo luận việc bố trí một hệ thống tên lửa ...

Hồng Phúc (theo Eastasia Forum)

Đọc thêm

XSMB 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. dự đoán XSMB 30/3/2024

XSMB 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. dự đoán XSMB 30/3/2024

XSMB 30/3 - Trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 7. kết quả xổ số ngày ...
XSMT 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. SXMT 30/3/2024

XSMT 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. SXMT 30/3/2024

XSMT 30/3 - Kết quả xổ số ngày 30 tháng 3. SXMT 30/3. trực tiếp kết quả xổ số miền Trung 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3. xổ số miền ...
XSMN 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Bảy 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3

XSMN 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Bảy 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3

XSMN 30/3 - kết quả xổ số ngày 30 tháng 3. trực tiếp xổ số miền Nam 30/3/2024. xổ số miền Nam thứ 7. xo so mien nam. SXMN 30/3/2024. ...
Liệu Ukraine có thuyết phục được Ấn Độ trong quan hệ với Nga?

Liệu Ukraine có thuyết phục được Ấn Độ trong quan hệ với Nga?

Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmitry Kuleba đến thăm New Delhi trong bối cảnh Ukraine nỗ lực giành lấy sự ủng hộ của Ấn Độ.
Bạn có thể bị trầm cảm trong công việc nếu xuất hiện những thói quen sau

Bạn có thể bị trầm cảm trong công việc nếu xuất hiện những thói quen sau

Tờ HuffPost đã tham khảo các nhà trị liệu để tổng kết ra 5 thói quen làm việc thường được ngụy trang là dấu hiệu của trầm cảm. Xin giới ...
Hoa hậu Thanh Hằng duyên dáng trong áo dài 4 tà của NTK Tiến Trần

Hoa hậu Thanh Hằng duyên dáng trong áo dài 4 tà của NTK Tiến Trần

Với vẻ đẹp nữ tính, cổ điển, Hoa hậu Thanh Hằng khoe trọn thân hình mềm mại qua bộ áo dài voan 2 lớp, rũ mềm theo vóc dáng.
Liệu Ukraine có thuyết phục được Ấn Độ trong quan hệ với Nga?

Liệu Ukraine có thuyết phục được Ấn Độ trong quan hệ với Nga?

Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmitry Kuleba đến thăm New Delhi trong bối cảnh Ukraine nỗ lực giành lấy sự ủng hộ của Ấn Độ.
Ngoại trưởng Pháp thăm Trung Quốc

Ngoại trưởng Pháp thăm Trung Quốc

Chuyến thăm của Ngoại trưởng Sejourne nhân dịp Pháp và Trung Quốc kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và đang nỗ lực tăng cường quan hệ.
Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Nếu lợi ích của Nga được tôn trọng, Moscow sẵn sàng bảo đảm lợi ích hợp pháp của các bên tham gia khác trong quá trình đàm phán về vấn đề Ukraine.
Olympic Paris 2024: Lo nguy cơ bị tấn công khủng bố, Pháp điều hàng chục nghìn quân, vẫn phải nhờ cậy thêm đồng minh

Olympic Paris 2024: Lo nguy cơ bị tấn công khủng bố, Pháp điều hàng chục nghìn quân, vẫn phải nhờ cậy thêm đồng minh

Pháp đã đề nghị các đồng minh quốc tế cử hàng nghìn nhân viên an ninh đến hỗ trợ bảo vệ Olympic Paris 2024 trước nguy cơ khủng bố.
Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga phủ quyết dự thảo nghị quyết do Mỹ đề xuất gia hạn nhiệm vụ của Nhóm chuyên gia giám sát trừng phạt Triều Tiên thêm một năm.
Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Chỉ tính riêng từ đầu năm đến ngày 22/3, số người thiệt mạng vì bạo lực ở Haiti đã là 1.554 và 826 người bị thương.
Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Seoul lần này cũng cho thấy quan hệ đồng minh tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa Mỹ và Hàn Quốc.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Việc 4 nghi phạm vụ tấn công nhà hát ở Nga hôm 22/3 đều mang quốc tịch Tajikistan khiến sự chú ý đổ dồn về quốc gia Trung Á này.
Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga ngày 22/3 do tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng thực hiện cho thấy sự thay đổi mục tiêu của tổ chức khủng bố này.
Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao được đánh giá là kênh hiệu quả để trao đổi ý kiến về các vấn đề kinh tế đáng quan tâm nhất trong suốt hai thập kỷ qua.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Phiên bản di động