'Chơi một mình một kiểu', virus corona sẽ 'gõ cửa' châu Phi?

Vấn đề "không của riêng ai"

Trong vài tuần qua, virus 2019-nCoV đã trở thành chủ đề được quan tâm nhất ở khắp toàn cầu. Tại châu Phi, Hội chữ thập đỏ Nigeria đã huy động tới 1 triệu tình nguyện viên, đặt ở trạng thái sẵn sàng ứng phó nhằm ngăn chặn sự lây lan của virus gây chết người này.

Trong khi đó, nhiều nước châu Âu đã sơ tán các công dân của mình ra khỏi thành phố Vũ Hán của Trung Quốc và cách ly những đối tượng này để phòng lây lan dịch bệnh. Một số nước ở khu vực Trung Đông đã ban hành lệnh cấm các công dân đi và đến từ Trung Quốc.

Virus corona còn được đề cập trong Thông điệp Liên bang của Tổng thống Mỹ Donald Trump, trong đó ông chủ Nhà Trắng nhấn mạnh: “Chính quyền của tôi sẽ thực hiện tất cả những biện pháp cần thiết để bảo vệ các công dân trước mối đe dọa này”.

Đây thực sự là một vấn đề toàn cầu. Những con số thống kê mới nhất liên quan đến virus corona đang khiến nhiều người thay đổi nhận thức khi có ngày càng có nhiều người tử vong và bị lây nhiễm. Những con số này thay đổi hàng giờ và ngày một tăng cao hơn. Trong khi nhiều người đang tập trung nhiều vào việc ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh nguy hiểm này hoặc tìm kiếm vaccine thì cũng có những vấn đề liên quan đến địa chính trị rộng lớn hơn cần được chú ý tới.

Ảnh hưởng toàn diện và động thái "khác người"

Đầu tiên phải kể đến là sự lan truyền của những thông tin giả về loại virus này. Trên nhiều nền tảng truyền thông xã hội có hàng chục video clip và hình ảnh đi kèm với những câu chuyện về việc chữa bệnh một cách huyền diệu, những con số không chính xác về con số người bị lây nhiễm hay việc công bố thông tin sai trái về sự xuất hiện của 2019-nCoV ở một số nơi.

Đã có 5 cơ quan truyền thông khác nhau ở vùng Baltic mới đây đăng tin sai trên trang mạng của họ với nội dung cho rằng các binh sĩ Mỹ đồn trú ở Litva thuộc lực lượng của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã được chẩn đoán là nhiễm virus corona chủng mới.

Sự hiện diện của các binh sĩ Mỹ ở vùng Baltic là chủ đề gây tranh cãi với Nga và Moscow đã lợi dụng chiến dịch tuyên truyền tin giả này ở Estonia, Latvia và Litva nhằm làm mất uy tín của Mỹ ở đó.

Điều thứ hai là cần chú ý hơn tới tác động tiềm tàng về kinh tế do virus corona gây ra. Những thiệt hại hiện nay cao hơn trước kia, nền kinh tế Trung Quốc hiện chiếm 17% kinh tế toàn cầu. Trong đại dịch SARS hồi năm 2003, nền kinh tế nước này chỉ chiếm 4,5% kinh tế toàn cầu.

Giá dầu thô đã giảm 20% kể từ đầu tháng 1/2020. Ước tính, có khoảng hơn 80% nhà máy, công xưởng thuộc ngành công nghiệp chế tạo của Trung Quốc bị đóng cửa.

Ngành hàng không chịu tác động mạnh, có ít nhất 60 hãng hàng không của 44 nước phải ngừng các chuyến bay trực tiếp tới Trung Quốc đại lục và con số này đang tăng lên từng tuần.

Điều đáng nói là hãng hàng không nhà nước Ethiopian Airlines đã “chơi một mình một kiểu” và vẫn tiếp tục các chuyến bay đến Trung Quốc. Thậm chí, sau khi hứng chịu nhiều chỉ trích trên truyền thông xã hội, hãng hàng không này đã từ chối thay đổi chính sách. Nhiều người di chuyển tới các địa điểm khác nhau ở châu Phi đầu tiên đều qua Addis Ababa, thủ đô của Ethiopia.

Có nhiều quan ngại rằng châu Phi sẽ “vô cớ” trở thành nơi dễ bị tổn thương bởi sự lây lan của virus corona do những chuyến bay kết nối giữa lục địa này với phía Trung Quốc vẫn tiếp tục được thực hiện.

Khi đánh giá về những rủi ro liên quan đến virus corona, điều quan trọng là không phóng đại vấn đề và cần đặt trong bối cảnh phù hợp. Diễn biến liên quan đến 2019-nCoV sẽ trở nên tồi tệ hơn trước khi có thể tiến triển khả quan hơn. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho rằng 2019-nCoV vẫn chưa lên tới đỉnh điểm.

Trong khi các chuyên gia y tế, các y bác sĩ đang nỗ lực để ngăn chặn sự lây lan của 2019-nCoV và điều trị cho những người bị lây nhiễm, những nhà hoạch định chính sách không thể phớt lờ tác động do loại virus này gây ra. Những vụ tấn công của tin giả hay sự suy thoái của kinh tế toàn cầu, những hậu quả liên quan đến vấn đề địa chính trị xuất phát từ virus 2019-nCoV là không thể xem nhẹ.