Những phương án thay thế
Ảnh hưởng của việc Mỹ định rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) của Tổng thống đắc cử Donald Trump đối với Australia có thể tương đối nhỏ, nếu chỉ tập trung vào khía cạnh thương mại hàng hóa và dịch vụ bởi vốn dĩ, Australia và Mỹ đã có Hiệp định tự do thương mại (FTA) song phương ký năm 2004.
Mặt khác, với Australia, Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) cũng là một lựa chọn không tồi thay thế cho TPP, dù thỏa thuận này có tham vọng kém xa TPP. Bên cạnh đó, Bộ trưởng Thương mại Australia Steve Ciobo cũng nêu khả năng thương lượng lại TPP với sự tham gia của Trung Quốc hoặc Indonesia và không có Mỹ.
| Năm 2015, Mỹ là đối tác thương mại hai chiều lớn thứ hai của Australia. (Nguồn: Economy Watch) |
Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng, sức mạnh tăng trưởng của Mỹ có thể giúp giải quyết nhiều vấn đề liên quan đến các thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Australia. Chi tiêu cho cơ sở hạ tầng theo dự định của chính quyền mới ở Mỹ cũng có thể đem lại nhiều cơ hội cho nhà cung cấp và dịch vụ của Australia.
Ảnh hưởng nghiêm trọng
Nhiều nhà chuyên gia kinh tế Australia đã chỉ ra rằng sự rút lui khỏi TPP của Mỹ (nhất là nếu điều này đi kèm theo sự áp đặt hạn chế thương mại) cũng sẽ có ảnh hưởng lớn đối với sự tự do hóa thương mại trong khu vực và nghiêm trọng hơn đối với Australia. Các báo cáo tổng kết thương mại và đầu tư được Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia đưa ra trong tháng 10 và tháng 11 vừa qua đã nhấn mạnh sự phụ thuộc liên tục của Australia với Mỹ, đặc biệt về các đối tác chủ chốt trong thương mại và đầu tư.
Năm 2015, Mỹ trở thành đối tác thương mại hai chiều lớn thứ hai của Australia, vượt Nhật Bản và chỉ sau Trung Quốc. Đồng thời, nền kinh tế số một thế giới cũng là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba, nhập khẩu lớn thứ hai của Australia. Quan hệ Australia - Mỹ thậm chí còn gần gũi hơn khi xét đến khía cạnh đầu tư. Đến nay, Mỹ là đối tác đầu tư hai chiều quan trọng nhất của Australia. Đến hết năm 2015, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Mỹ tại Australia là 860 tỷ USD, tương đương 28% tổng FDI ở Australia. Trong khi đó, Trung Quốc chỉ đứng thứ 7 với 75 tỷ USD và Anh (đứng thứ hai) cùng các nước Châu Âu khác có FDI tại Australia là 847 tỷ USD.
Trong khi đó, đến hết năm 2015, FDI của Australia tại Mỹ là 594 tỷ USD, tương đương 29% tổng đầu tư ra nước ngoài của Australia. Trong khi đó, Trung Quốc là điểm đến đầu tư đứng thứ 5 với 70 tỷ USD. Còn châu Âu là điểm đến thứ hai của Australia với 466 tỷ USD, trong đó đứng đầu là Anh. Đối với Australia, đầu tư hai chiều hiện nay quan trọng hơn thương mại và dịch vụ bởi lĩnh vực này hứa hẹn tiềm năng lớn nhất cho sự chuyển đổi kinh tế tăng trưởng xuất khẩu hơn nữa của quốc gia châu Đại dương này.
| Ảnh hưởng tiềm tàng của các chính sách kinh tế của ông Trump không chỉ dừng lại ở lập trường của Mỹ đối với TPP. (Nguồn: Getty) |
Tất nhiên, ảnh hưởng tiềm tàng của các chính sách kinh tế của ông Trump không chỉ dừng lại ở lập trường của Mỹ đối với TPP. Tổng thống đắc cử Trump đã từng đề nghị áp thuế 35% lên các sản phẩm của những công ty chuyển sản xuất từ Mỹ sang các nước khác. Báo cáo Đầu tư Quốc tế Australia 2015 chỉ ra một số dữ liệu 2013 đáng chú ý về sự hiện diện của các công ty Mỹ tại Australia. Có 842 công ty do Mỹ làm chủ tại Australia với tổng tài sản 639 tỷ USD, đóng góp 48 tỷ USD giá trị gia tăng cho nền kinh tế Australia. Những công ty này bán hàng và dịch vụ trên toàn cầu với giá trị 190 tỷ USD, thuê 310.000 nhân công và trả 28 tỷ USD tiền lương.
Việc Mỹ rút khỏi TPP và tồi tệ hơn là sự sụp đổ của TPP hoặc sự áp đặt các hạn chế thương mại, đầu tư có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến Australia và không chỉ trong khía cạnh chi phí cơ hội. Tất nhiên cũng có một số cơ hội thực tế khác trong mối quan hệ kinh tế gần gũi của Australia với Mỹ, cũng như trong nội bộ khu vực và với châu Âu, đối tác đầu tư lớn thứ hai của Australia.
Nhìn chung, những kịch bản này ảnh hưởng thế nào đối với Australia sẽ còn phụ thuộc vào mức độ nhanh nhạy của chính phủ và các doanh nghiệp tư nhân ở xứ sở chuột túi- nơi thị trường mang tính cạnh tranh rất lớn đối với thương mại và đầu tư quốc tế.