Chuyến thăm của Tổng thống Mỹ tới Kiev: Vì sao phải bí mật đến phút cuối, Nga đã biết được những gì?

Đằng sau chuyến thăm bất ngờ của Tổng thống Joe Biden tới Kiev

Tổng thống Mỹ Joe Biden gặp Tổng thống Ukraine Zelensky. (Nguồn: AP)

Ngày 20/2, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có chuyến thăm bất ngờ tới Kiev - chuyến đi đầu tiên tới Ukraine kể từ khi nổ ra cuộc xung đột ngày 24/2/2022.

Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine sắp bước sang năm thứ hai và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Giới chức phương Tây cùng Ukraine lo ngại Nga sắp mở đợt tiến công lớn để phá thế bế tắc trên chiến trường và Kiev cần phương Tây hỗ trợ lượng lớn vũ khí để đối phó với chiến dịch của Moscow.

Bí mật đến phút chót

Nhà Trắng không công bố trước hoạt động thăm Kiev trong lịch trình chính thức của Tổng thống Biden. Giới chức Mỹ tuần qua phủ nhận Kiev nằm trong danh sách các điểm đến của Tổng thống Biden tại châu Âu. Nếu đúng theo kế hoạch được công khai, ông Biden sẽ khởi đầu chuyến công du châu Âu với điểm đến là Ba Lan, quốc gia láng giềng của Ukraine.

Đoàn tháp tùng ông Biden trong chuyến thăm lần này có quy mô hạn chế, bao gồm Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan, Phó chánh văn phòng Nhà Trắng Jen O'Malley Dillon và trợ lý riêng Annie Tomasini. Phụ tá quân sự của Tổng thống Biden mang theo cái gọi là "cặp hạt nhân" (chiếc cặp ông Biden có thể sử dụng để cho phép một cuộc tấn công hạt nhân), một đội y tế nhỏ và nhiếp ảnh gia chính thức của Nhà Trắng.

The New York Times đưa tin chuyến đi bí mật của ông Biden đến Ukraine được thực hiện bằng tàu hỏa từ biên giới Ba Lan. Chuyến thăm Kiev được giữ bí mật vì những lo ngại về an ninh. Các nguồn tin nói rằng ông Biden rời Washington mà không báo trước sau khi ông và vợ dùng bữa tối hiếm hoi ở nhà hàng vào tối ngày 18/2.

Tờ The New York Times cho biết: “Trên thực tế, Nhà Trắng vào tối ngày 19/2 đã công bố lịch trình công khai ngày 20/2 cho thấy Tổng thống vẫn ở Washington và rời đi vào buổi tối để tới Warsaw, trong khi thực ra là ông đã ở cách xa nửa vòng Trái Đất”.

Ông Biden từ lâu đã muốn đến Ukraine nhưng phương án này đã bị Nhà Trắng nhiều lần bác bỏ vì Ukraine được xem là vùng chiến sự và quân đội Mỹ không đủ khả năng kiểm soát các rủi ro an ninh.

Các cố vấn đã tìm cách thuyết phục ông Biden từ bỏ ý định sang Ukraine, xoáy vào hàng loạt nguy cơ khó lường và giới hạn nguồn lực bảo vệ.

Tuy nhiên, ông Biden muốn đến Ukraine vào dịp một năm nổ ra xung đột để thể hiện sự ủng hộ của Washington với Kiev. Các kịch bản cho buổi gặp Tổng thống Zelensky đã được giao cho một nhóm nhỏ trợ lý thân tín của ông Biden nghiên cứu suốt nhiều tháng.

Theo Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan, Washington đã báo cho Moscow về chuyến thăm của ông Biden đến Kiev nhằm tránh nguy cơ xung đột.

Ông Sullivan nói: "Chúng tôi đã thông báo cho phía Nga rằng Tổng thống Joe Biden sẽ đến thăm Kiev, vài giờ trước khi ông ấy xuất phát. Tôi không tiết lộ nội dung chính xác trong thông báo và cách họ hồi đáp, nhưng có thể xác nhận rằng chúng tôi đã báo tin từ trước".

Quan chức Nhà Trắng nói rằng đây là biện pháp nhằm tránh những tính toán sai lầm có thể đẩy hai cường quốc hạt nhân vào xung đột trực tiếp.

Cam kết tiếp tục ủng hộ Ukraine

Trong cuộc gặp tại Kiev, hai nhà lãnh đạo Ukraine và Mỹ đã thảo luận về cuộc xung đột, cũng như các vấn đề về năng lượng, cơ sở hạ tầng, kinh tế và hỗ trợ nhân đạo…

Trong bài phát biểu của mình tại cuộc họp báo chung cùng với Tổng thống Zelensky, Tổng thống Biden đã ca ngợi Ukraine trong cuộc xung đột, đồng thời lưu ý rằng ông đã từng đến thăm Kiev 6 lần, khi còn giữ chức phó Tổng thống. Trước đó, ông Biden cho biết Washington sẽ cung cấp cho Kiev gói viện trợ quân sự mới trị giá 500 triệu USD.

Trước chuyến thăm kéo dài khoảng 5 giờ, ông Biden cũng đưa ra một tuyên bố nói rằng các biện pháp trừng phạt khác đối với Nga nhắm vào giới tinh hoa và các công ty của nước này sẽ được công bố vào cuối tuần.

Phát biểu trước truyền thông cùng với ông Biden, ông Zelensky cảm ơn Tổng thống Mỹ đã đến thăm Ukraine trong "thời điểm khó khăn nhất" và bày tỏ hy vọng Mỹ và phương Tây tiếp tục cung cấp vũ khí hặng nặng cho Ukraine.

Tổng thống Zelensky cho hay ông và ông Biden đã thảo luận về "các vũ khí tầm xa cũng như những khí tài chưa từng được cung cấp trước đây". Ông ca ngợi chuyến thăm của Tổng thống Mỹ, coi đây là dấu hiệu quan trọng thể hiện sự ủng hộ từ Washington với Kiev.

Các quan chức Nhà Trắng cho biết chuyến đi rất phức tạp về mặt hậu cần vì thiếu sự hiện diện của quân đội Mỹ trên mặt đất và khác với các chuyến đi mà các tổng thống Mỹ từng thực hiện trước đây tới các vùng chiến sự như Iraq và Afghanistan.

Kể từ đầu cuộc xung đột, Mỹ đã chi hơn 24 tỷ USD hỗ trợ an ninh để giúp Kiev. Vào tháng 1 vừa qua, Mỹ cho biết sẽ cung cấp cho Ukraine 31 xe tăng tối tân M1 Abrams. Theo các chuyên gia chính sách đối ngoại, cung cấp sự hỗ trợ tương tự và giữ cho cuộc xung đột không leo thang thành một cuộc xung đột rộng lớn hơn với NATO sẽ là một trong những phép thử chính sách đối ngoại quan trọng của Tổng thống Biden trong những tháng tới.

Truyền hình nhà nước Nga đưa tin rộng rãi về chuyến thăm của Tổng thống Biden. Theo tường thuật của Hãng tin AP, những người dẫn chương trình Nga nói rằng ông Biden "điều hành mọi việc" ở Ukraine.