Cơ hội cho các nhà đầu tư nông nghiệp Việt Nam tại Bulgaria

Trước thực trạng sản xuất nông nghiệp ngày càng giảm, phần lớn nông sản bán trên thị trường của Bulgaria đều được nhập khẩu từ nước khác, đây là thị trường tiềm năng cho các nhà đầu tư ở nước ngoài xuất khẩu sản phẩm tươi tại thị trường này. Bên cạnh đó, việc phát triển nông nghiệp trở thành một trong những ưu tiên chính của Chính phủ Bulgaria, với nhiều chính sách ưu đãi, điều kiện thuận lợi, là cơ hội tốt để doanh nghiệp Việt đầu tư sản xuất nông nghiệp tại đây.

Chính sách ưu tiên phát triển nông nghiệp

Trước thực trạng sản xuất nông nghiệp giảm gần 19% trong giai đoạn 2000 - 2012, tỷ trọng nông nghiệp trong GDP giảm gần một nửa (từ 9,6 % xuống 5,1%), năm 2014, Bulgaria thực hiện "Chiến lược quốc gia phát triển nông nghiệp giai đoạn 2014 - 2020" kích thích phục hồi mạnh ngành nông nghiệp.

Cuối tháng 1/2019 vừa qua, Chính phủ Bulgaria đã quyết định khoản ngân sách gần 1,5 tỷ Eur hỗ trợ nông nghiệp (trong đó 1,35 tỷ Eur lấy từ nguồn EU và 150 triệu Eur từ ngân sách nhà nước, 463 triệu Eur dành cho phát triển nông thôn). Ngoài ra Chính phủ cấp hơn 140 triệu Eur cho chương trình phát triển nông thôn trong lĩnh vực “môi trường nông nghiệp”, “khí hậu”, “trồng cây organic” và “Chương trình cơ sở hạ tầng xanh Natura 2000”.

Ngành nông nghiệp ở Bulgaria hiện nay không phát triển tốt, khoảng 90% rau và trái cây bán trên thị trường Bulgaria nhập khẩu từ các quốc gia khác. Trong các cửa hàng chỉ một lượng nhỏ trứng, trái cây, rau, thịt và các sản phẩm từ sữa được bán bởi các nhà sản xuất Bulgaria, phần còn lại hơn 80% đến từ Thổ Nhĩ Kỳ, Hy Lạp, Ba Lan, Serbia và Bắc Macedonia.

Các loại rau, củ, quả xuất khẩu chiếm ưu thế chủ yếu là các sản phẩm chế biến, trong khi tỷ lệ sản phẩm tiêu thụ tươi (có giá trị gia tăng cao hơn) thì chiếm tỷ lệ nhỏ. Đây chính là yếu tố cơ hội tốt cho các nhà đầu tư ở nước ngoài mở đường cho việc xuất khẩu sản phẩm tươi tại thị trường các nước châu Âu và khu vực.

Phát triển nông nghiệp trở thành một trong những ưu tiên chính của Chính phủ Bulgaria, nhưng cũng là ưu tiên chúng của EU. Các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp có thể đăng ký xin cấp vốn theo các chương trình hỗ trợ nông nghiệp từ EU với mức đầu tư lên đến 50% tổng giá trị của dự án và mức trợ cấp tối đa lên đến 2 triệu EUR. Năm 2018, EU chi 164 triệu EUR cho các chương trình hỗ trợ nói trên tại Bulgaria.

Chính phủ Bulgaria cũng đã thiết lập một hệ thống thuế quan thuận lợi và giảm chi phí thành lập công ty để thu hút các nhà đầu tư. Trong số các biện pháp hấp dẫn nhất được đưa ra là áp dụng thuế “flat-tax” với thuế suất cố định doanh nghiệp 10%, thuế thu nhập cá nhân 10%.

Bên cạnh đó nhà đầu tư được miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, được hỗ trợ xây dựng hạ tầng cơ sở sản xuất, mua sắm máy móc, được hoàn lại các khoản bảo hiểm phải trả cho người lao động trong trường hợp đầu tư vào các khu vực chậm phát triển.

Ngoài ra, chi phí lao động tại Bulgaria thấp nhất trong các nước EU, với mức lương trung bình khoảng 400 - 600 USD/tháng.

Hệ thống phân phối phát triển

Mặc dù dân số của Bulgaria chỉ hơn 7 triệu dân, hệ thống siêu thị của doanh nghiệp Bulgaria và Đức khá phát triển: 120 siêu thị “Billa” (Germany’s REWE Group); 41 siêu thị “Fantatisco” (Bulgaria); 150 siêu thị “Lidl” và “Kaufland” (tập đoàn German Schwarz-Gruppe); 11 siêu thị “Metro” (Đức) …

Như vậy, nếu nông sản đưa vào các chuỗi siêu thị của Đức thì sẽ không chỉ phân phối thị trường nội địa Bulgaria mà còn có thể phân phối trong hệ thống tại các nước khác trong khu vực.

Về cơ sở hạ tầng, giao thông vận tải tại Bulgaria cũng là một điểm cộng, với nền tảng khá phát triển, giao thông đảm bảo nhu cầu hoạt động sản xuất kinh doanh, thuận tiện vận chuyển cung cấp hàng hóa thị trường nội địa cũng như vận chuyển sang các nước EU.

Bên cạnh đó, trước xu thế nông nghiệp Bulgaria đang phục hồi mạnh, giá đất canh tác nông nghiệp thấp so với các quốc gia trong khu vực. Giá đất tại khu vực Đông Bắc Bungari dao động từ 750 - 1000 EUR/ha, giá thấp nhất khoảng 153-204 EUR/ha.

Luật đất đai Bulgaria không cho phép người nước ngoài sở hữu đất nông nghiệp nhưng cho phép các doanh nghiệp nước ngoài liên doanh hoặc thuê đất để đầu tư nông nghiệp. Các doanh nghiệp nước ngoài đăng ký tại Bulgaria có quyền sở hữu đất nông nghiệp sau 5 năm hoạt động.

Hiện đang có một số nhà đầu tư Trung Quốc đã tới đây trồng nho, rau củ quả để cung cấp cho thị trường trong nước và xuất khẩu.

Cơ hội định cư tại Bulgaria khi đầu tư 511.292 Eur

Các nhà đầu tư nước ngoài và các thành viên trong gia đình của họ, là công dân của các quốc gia ngoài EU, EEA và Thụy Sỹ sẽ nhận được giấy phép thường trú tại Bulgaria sau khi đầu tư 511.292 Eur.

Sau 5 năm kể từ ngày nhận được giấy phép thường trú, các đối tượng này có quyền xin nhập quốc tịch Bulgaria. Thời gian nhập quốc tịch Bulgaria có thể rút ngắn xuống còn 2 năm nếu số vốn đầu tư lên đến 1.022.584 Eur.

Đầu tư nước ngoài trong nông nghiệp là một trong những lĩnh vực hấp dẫn tại Bulgaria hiện nay. Xuất khẩu nông sản năm 2018 của Bulgaria đạt 4,5-5 tỷ Eur (thặng dư thương mại gần 1 tỷ Eur).

Thị trường xuất khẩu chính tập trung các nước EU trong đó xuất khẩu hạt hướng dương có lợi nhuận cao nhất. Ngoài ra, xuất khẩu rượu nho sang thị trường Trung Quốc và Nhật Bản cũng rất hứa hẹn, do giá rượu nho đã tăng gấp 2 lần trong những năm gần đây, thuế nhập khẩu rượu nho vào Nhật Bản bằng 0% (Hiệp định tự do thương mại Nhật Bản - EU có hiệu lực từ 1/2/2019).

Bulgaria có truyền thống nông nghiệp phát triển, có kỹ thuật cao, khí hậu tự nhiên thuận lợi cho phát triển nông nghiệp với diện tích đất canh tác hơn 4 triệu ha, nhưng đóng góp GDP về nông nghiệp hiện chỉ chiếm 4,5% GDP. Thổ nhưỡng của Bulgaria thích hợp trồng các loại cây như khoai tây, hạt tiêu, nho, lúa mỳ, hướng dương, táo, anh đào, mâm xôi…

Thị trường tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp có tiềm năng rất lớn cả về tiêu thụ tại thị trường nội địa và xuất khẩu sang các nước trong khối EU khác do được hưởng ưu đãi Hiệp định thương mại tự do các nước EU, đồng thời xuất khẩu đi các nước ngoài EU như Nga, Thổ Nhĩ kỳ Ukraine…