Có nên cấm trẻ dưới 16 tuổi dùng mạng xã hội?

Có nên cấm người dưới 16 tuổi dùng mạng xã hội đang gây nên nhiều ý kiến trái chiều. (Nguồn: Getty Images)

Từ dự luật gây tranh cãi ở Hoa Kỳ

Thống đốc bang Florida, Hoa Kỳ, ông Ron DeSantis đã ký ban hành luật HB3 cấm trẻ em dưới 14 tuổi sử dụng mạng xã hội, một biện pháp nhằm bảo vệ giới trẻ khỏi những rủi ro ảnh hưởng tới sức khoẻ tâm thần. Luật này dự kiến sẽ có hiệu lực vào tháng 1/2025, tuy nhiên đến nay vẫn gây tranh cãi.

Ông Ron DeSantis đã được một bộ phận công chúng khen ngợi vì có những hành động, bước tiến đáng kể để bảo vệ tâm trí, sức khỏe tinh thần của trẻ em trong thời đại bùng nổ thông tin của kỹ thuật số. Theo đó, các trẻ vị thành niên từ 14 hoặc 15 tuổi bắt buộc cần có sự đồng ý của cha mẹ trước khi tạo tài khoản trên bất kỳ nền tảng nào. Tuy nhiên, nhà nước vẫn cam kết đảm bảo sự an toàn và hạnh phúc của những công dân trẻ tuổi trong thế giới kỹ thuật số.

Không những vậy, các nền tảng truyền thông cũng đã được thông báo, chỉ đạo xóa các tài khoản hiện có của những người dưới 14 tuổi. Nếu họ không tuân thủ, họ có thể phải đối mặt với hành động pháp lý thay mặt cho đứa trẻ bị ảnh hưởng, với mức bồi thường tiềm ẩn lên tới 10.000 USD.

Mặc dù một số tiểu bang đã ban hành luật tương tự, động thái của Florida dự kiến sẽ phải đối mặt với những thách thức pháp lý trong một loạt nỗ lực nhằm quản lý phương tiện truyền thông xã hội hướng đến đối tượng trẻ vị thành niên.

Những người phản đối thì cho rằng, luật này của Florida có thể xâm phạm quyền trong Tu chính án thứ nhất.

... Ủng hộ cấm trẻ em dưới 16 tuổi dùng mạng xã hội ở Australia

Cuộc tranh luận về vấn đề trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội đang nóng lên trên chính trường và báo chí Australia. Truyền thông Australia đưa thông tin Thủ tướng nước này Anthony Albanese ủng hộ chiến dịch cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội trên trang nhất.

Lãnh đạo phe đối lập của Thủ tướng Albanese là ông Peter Dutton đã cam kết sẽ ban hành lệnh cấm truy cập mạng xã hội đối với những người dưới 16 tuổi trong vòng 100 ngày đầu tiên tại nhiệm, nếu Liên minh giành chiến thắng trong cuộc bầu cử liên bang tiếp theo. Thủ tướng Anthony Albanese - người gọi mạng xã hội là "tai họa", đã bày tỏ ủng hộ lệnh cấm nếu thấy lệnh này có hiệu quả. Cả hai đều cho rằng, các phụ huynh đều kỳ vọng mạng xã hội cần được quản lý chặt chẽ và cần tốt hơn nữa, nhưng ai sẽ là người “dám” hành động trước?

Trong khi công chúng Australia vẫn còn đang băn khoăn không rõ chính phủ sẽ định nghĩa ứng dụng mạng xã hội như thế nào, theo quy định nào. Có bao gồm việc trao đổi thông tin qua các nhóm như WhatsApp, Discord, hay các trò chơi trực tuyến cũng như các ứng dụng video?

Nhưng hầu hết đều có chung nhận định rằng, điều quan trọng nhất là người lớn cần sớm nhận thấy rõ giới trẻ hiện nay rất dễ bị tổn thương và đang chịu nhiều vấn đề sức khỏe tinh thần gây ra bởi mạng xã hội.

Các chuyên gia nói gì?

Rõ ràng, những hệ lụy từ chủ đề mạng xã hội ở bất kỳ quốc gia nào cũng cần sự can thiệp của nhà nước, cơ quan chức năng.

Mặc dù phương tiện truyền thông xã hội đã dân chủ hóa việc sản xuất thông tin, nhưng thế giới trực tuyến của chúng ta rất nguy hiểm. Chúng thường được quản lý kém (nếu có), thậm chí đã trở thành phương tiện truyền bá những thông tin gây chia rẽ sâu sắc. Theo quan điểm này, việc thiết lập các ranh giới hạn chế quyền truy cập của những người trẻ tuổi là điều hợp lý.

Một số chia sẻ đồng thuận việc thừa nhận có một thực tế rõ ràng, hiện hữu là những người trẻ ở Australia đang phải đối mặt với một “đại dịch sức khỏe tinh thần”. Nguyên nhân chủ yếu bắt nguồn từ sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, khiến người ta lo lắng về sức khỏe tâm thần của những người trẻ tuổi.

Trái ngược với cuộc tranh luận đang phổ biến, hiện chưa có bằng chứng kết luận rõ ràng nào cho thấy mạng xã hội gây ra bệnh tâm thần. Sức khỏe tâm thần rất phức tạp và không thể quy cho một nguyên nhân.

Một số nghiên cứu cho thấy mối tương quan giữa sức khỏe tâm thần kém của những người trẻ tuổi và làm giảm sự tập trung có liên quan đến thói quen sử dụng các thiết bị công nghệ. Vì vậy, nhà nước phải can thiệp là điều cần thiết và hiển nhiên. Nhưng việc cấm đoán, gia tăng độ tuổi liệu có mang lại hiệu quả và làm cho tình hình tốt hơn lên?

Để tiếp cận phương tiện truyền thông xã hội, tất cả những người trẻ tuổi đều cần có kỹ năng tư duy phản biện các kỹ năng và khuynh hướng nhằm tạo ra mối quan hệ chung sống hòa giải. Biết những mối nguy hiểm tiềm ẩn từ việc tin giả, khiêu dâm và trở thành nạn nhân của bắt nạt trực tuyến.

Mặc dù có bằng chứng cho thấy mạng xã hội có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần, đặc biệt là ở thanh thiếu niên,vị thành niên, nhưng thật khó để hình dung một lệnh cấm từ cơ quan công quyền sẽ có hiệu quả như thế nào. Tuổi tác thực sự quan trọng ở đây vì những người 17 tuổi không nên được đối xử giống như những người 13 tuổi. Họ có mức độ trưởng thành về mặt cảm xúc và sự tò mò khác nhau. Cấm bất kỳ ai sử dụng mạng xã hội cho đến khi họ trưởng thành có thể mang lại một số lợi ích, nhưng cũng có một số hậu quả tiêu cực.

Một số chuyên gia truyền thông ủng hộ khái niệm “ cấm”, tuy nhiên, thanh thiếu niên còn cần được giáo dục về mạng xã hội để họ ít bị ảnh hưởng bởi những tác động tiêu cực, cũng như biết cách sử dụng làm sao để thu được lợi cho mình nhất.