Có Tổng thống mới, kinh tế Sri Lanka có tìm được lối ra?

Khoản vay của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) có thể khiến tình hình kinh tế ở nước này trở nên tồi tệ hơn, dẫn đến những cuộc biểu tình phản đối mới của người dân.

Ông Alexei Kupriyanov, chuyên gia tại Câu lạc bộ thảo luận Valdai nhận định: “Việc bầu Tổng thống mới không giải quyết được cuộc khủng hoảng Sri Lanka. Mọi thứ ít nhiều sẽ trở lại bình thường nếu chính phủ đoàn kết dân tộc kiếm được tiền và ít nhất là đảm bảo lượng nhiên liệu sẵn có tại các trạm xăng.

Tuy nhiên, điều này chỉ có thể được thực hiện với các khoản vay bên ngoài, có nghĩa là Sri Lanka sẽ nợ nhiều hơn. Và không rõ là chính phủ sẽ làm gì với tình huống tiếp theo này. Có khả năng sau một thời gian chúng ta sẽ lại thấy tình trạng chống đối từ người dân nếu chính phủ không ổn định được tình hình”.

IMF hy vọng, tình trạng bất ổn ở Sri Lanka sẽ được giải quyết trong tương lai gần, giúp nối lại các cuộc đàm phán bị gián đoạn về chương trình cho vay. Điều này được đại diện IMF Jerry Rice tuyên bố ngày 14/7 tại một cuộc họp với các nhà báo ở Washington.

Theo quan chức này, các cuộc đàm phán mang tính xây dựng nhưng đã bị gián đoạn do tình hình chính trị và xã hội khẩn cấp.

"Thuốc đắng" từ IMF

Tuy nhiên, vấn đề không chỉ nằm ở tình hình chính trị, chuyên gia Alexei Kupriyanov khẳng định.

Ông Alexey Kupriyanov phân tích, “Khác với Trung Quốc, IMF thường cấp tiền với một số điều kiện nhất định. Thông thường, tổ chức này sẽ đưa ra những khuyến nghị cải cách. Vì vậy, có khả năng lần này ‘thuốc đặc trị’ của IMF sẽ nặng hơn căn bệnh của Sri Lanka.

Tức là IMF sẽ cấp tiền để tái cơ cấu nền kinh tế và giới chức Sri Lanka rất có thể sẽ phải thực hiện các biện pháp thắt lưng buộc bụng. Tôi không chắc, xã hội Sri Lanka hiện đã sẵn sàng cho việc này. Kết quả là, điều này sẽ dẫn đến thực tế là chúng ta sẽ lại chứng kiến các cuộc biểu tình của công chúng, nhưng ở một phiên bản khác”.

Thuốc của IMF quả thực sẽ rất đắng, nhưng Sri Lanka lại không thể thiếu nó, đây là quan điểm của Gleb Makarevich, chuyên gia về Nam Á và khu vực Ấn Độ Dương thuộc Viện Kinh tế thế giới và Quan hệ quốc tế (IMEMO).

Phần lớn nợ nước ngoài của Sri Lanka do IMF, Ngân hàng Thế giới (WB) và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) nắm giữ. Trong tình hình hiện tại, đất nước sẽ tìm kiếm sự trợ giúp từ IMF, chứ không phải từ Ấn Độ.

Theo truyền thống, giới tinh hoa Sri Lanka đang cố gắng bảo vệ mình khỏi vòng ảnh hưởng quá mức của Ấn Độ. Họ không muốn trở nên phụ thuộc vào bất kỳ quốc gia nào, đặc biệt là Ấn Độ. Không một gia tộc chính trị nào cho phép điều này, cho dù đó là gia tộc mới hay gia tộc Rajapaksa.

Với Trung Quốc, có lẽ hiện nước này vẫn chưa sẵn sàng cung cấp các khoản tín dụng cho Sri Lanka. Do đó, chính phủ mới sẽ không còn cách nào ngoài việc ngậm “liều thuốc đắng” của IMF.

Tất cả các nhà lãnh đạo chính trị của Sri Lanka sẽ thuyết phục người dân về điều này. Trong mọi trường hợp, kịch bản tiếp sau sẽ là những cải cách khá cứng rắn liên quan đến cắt giảm chi tiêu chính phủ, nếu không việc thoát khỏi khủng hoảng sẽ là không thể.

Tuy nhiên, sẽ rất khó để thuyết phục người dân về điều này.

Trung Quốc sẽ là "phao cứu sinh"?

Thiệt hại từ cuộc khủng hoảng kinh tế ở Sri Lanka đối với lợi ích của Trung Quốc sẽ không quá lớn, chuyên gia Alexei Kupriyanov dự đoán.

Ông nói: “Tôi không nghĩ rằng, Trung Quốc sẽ chịu thiệt hại lớn. Trong bất kỳ trường hợp nào, chính phủ mới sẽ phải tìm nguồn tiền từ đâu đó, rất có thể sẽ tìm vay Trung Quốc. Tuy nhiên, giờ đây Sri Lanka có khả năng xem xét lại nhiều dự án cơ sở hạ tầng được bắt đầu trước đó do thiếu tiền.

Về vấn đề này thì Trung Quốc có thể bị thiệt hại khi một số dự án đã đầu tư có thể bị đóng băng hoặc hủy bỏ. Điều này chủ yếu do thực tế là trong điều kiện khủng hoảng tài chính, Sri Lanka cần phải thực hiện các biện pháp thắt lưng buộc bụng.

Dự đoán về những bước đi tiếp theo của Trung Quốc, chuyên gia Gleb Makarevich lưu ý, trong những tháng gần đây, Trung Quốc không tìm cách cấp thêm tiền cho Sri Lanka, vì không chắc về chất lượng quản lý cũng như về việc nguồn tiền này có thể chảy về đâu.

Chuyên gia này nói: “Hiện nay rủi ro đối với đầu tư của Trung Quốc vào Sri Lanka là khá cao, bởi vì kết cục của cuộc khủng hoảng chưa rõ ràng, trong khi các khoản nợ bên ngoài rất khó xử lý. Có thể giả định rằng trong năm tới, Trung Quốc sẽ thận trọng hơn về triển vọng đầu tư vào Sri Lanka. Đồng thời, Bắc Kinh có thể thực hiện các hành động hỗ trợ nhân đạo riêng lẻ".

Tuy nhiên, chuyên gia Gleb Makarevich cũng khẳng định, sẽ không thể có chuyện Trung Quốc tham gia vào việc giải quyết cuộc khủng hoảng Sri Lanka”.

Đồng thời, cũng theo chuyên gia này, lòng tin chính trị giữa hai nước sẽ không bị lung lay, bởi cho dù là giới tinh hoa chính trị nào lên nắm quyền ở Sri Lanka, họ vẫn sẽ duy trì quan hệ đối tác chiến lược với Trung Quốc.

Số “vốn liếng” này đã được tích lũy trong nhiều năm, và sẽ không ai từ chối nó.