| Vũ khí săn bắn làm từ xương cá voi xám tại Pháp, niên đại từ 18.000 đến 17.500 năm trước. (Ảnh: Alexandre Lefebvre) |
Ngày 27/5, các nhà nghiên cứu báo cáo trên tạp chí Nature Communications rằng, người Tây Âu đã chế tạo vũ khí săn bắn từ xương của những con cá voi mắc cạn trên bờ biển Đại Tây Dương trong khoảng thời gian từ 20.000 đến 14.000 năm trước.
Nhà khảo cổ học Jean-Marc Pétillon thuộc Đại học Toulouse Jean Jaurès, Pháp và các đồng nghiệp cho biết, những phát hiện được khai quật trước đây tại các địa điểm hang động và mái đá thời Đồ đá, trải dài từ Tây Bắc Tây Ban Nha đến Tây Nam nước Pháp, một số nằm sâu trong đất liền tới khoảng 300km, đại diện cho những ví dụ cổ xưa nhất được biết đến về công cụ bằng xương cá voi.
Các công cụ làm từ xương cá voi ở những nơi khác trên thế giới, chẳng hạn như các đảo Nam Thái Bình Dương, có niên đại không quá vài nghìn năm.
Các nhà khoa học cho biết, những người nhặt xác ven biển ở Tây Âu thu thập xương từ xác của ít nhất 5 loài cá voi dạt vào bờ. Các công cụ bằng xương cá voi tại những địa điểm mà nhóm nghiên cứu chủ yếu bao gồm các mũi giáo và cán giáo.
Ngoài những công cụ đó, một hang động gần bờ biển phía Bắc Tây Ban Nha còn chứa xương cá voi đã bị đập vỡ một cách có chủ ý để lấy dầu béo, một nguồn dinh dưỡng bổ sung cho chế độ ăn thời Đồ đá.
Theo ông Pétillon, các mảnh xương tại địa điểm đó đến từ ít nhất hai con cá voi, một con có niên đại khoảng 15.500 năm trước và con còn lại khoảng 15.000 năm trước.
Mặc dù mực nước biển dâng cao nhấn chìm các địa điểm ven biển cổ đại, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy người Homo sapiens ở châu Phi và người Neanderthal ở châu Âu đã ăn nhiều loại hải sản.
Nghiên cứu mới về việc nhặt xác cá voi giúp cho thấy rằng "con người thời Đồ đá cũ (Late Paleolithic) thường xuyên lui tới bờ biển và sử dụng các nguồn tài nguyên ở đó".
Nhóm của ông Pétillon phân tích các chuỗi protein đặc trưng của loài được chiết xuất từ 83 công cụ bằng xương, thu hồi tại 26 địa điểm và 90 mảnh xương được tìm thấy tại một hang động ven biển. Kết quả xác định 71 công cụ và 60 mảnh vỡ có nguồn gốc từ các loài sinh vật biển như cá nhà táng, cá voi vây, cá voi xanh…
Trong số 37 hiện vật bằng xương cá voi được xác định niên đại bằng carbon phóng xạ, nhiều hiện vật có niên đại từ 17.500 đến 16.000 năm tuổi, một giai đoạn mà các nhà nghiên cứu nghi ngờ việc buôn bán những công cụ này trong khu vực đạt đến đỉnh điểm. Rất ít công cụ bằng xương cá voi trong mẫu của họ có niên đại sớm hơn 16.000 năm trước.
Ông Pétillon suy đoán rằng, việc cá voi mắc cạn ven bờ có khả năng không diễn ra thường xuyên, nhưng ngay cả những nhóm nhỏ người săn bắt hái lượm cũng có thể nhanh chóng tổ chức các cuộc thám hiểm thu lượm xác cá voi.