Công tác biên giới lãnh thổ: Khó khăn nhiều, thành tựu không ít

Nguyên Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao, Trưởng Ban Biên giới, Trưởng đoàn đàm phán cấp Chính phủ về biên giới lãnh thổ, ông Lê Công Phụng cho rằng, để làm tốt công tác biên giới-lãnh thổ phải quan tâm công tác giáo dục, tuyên truyền và chăm lo đời sống cho người dân vùng biên…
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Lễ khánh thành Mốc 1369 tại cửa khẩu Móng Cái - Quảng Ninh, tháng 12/2011.


Xin ông đánh giá về đóng góp của ngành Ngoại giao vào công tác biên giới lãnh thổ của Đảng và Nhà nước ta trong thời gian qua?

Có thể nói Bộ Ngoại giao đã có những đóng góp rất lớn vào sự nghiệp của đất nước cũng như trong công tác biên giới, lãnh thổ, được các kỳ Đại hội Đảng đánh giá cao. Hơn 40 năm làm trong ngành Ngoại giao, tôi cảm thấy rất tự hào vì Bộ Ngoại giao đã không có sai lầm nào đáng kể trong quá trình phục vụ, cống hiến cho Tổ quốc. Bộ Ngoại giao đã đóng vai trò chính trong công tác bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ. Những gì chúng ta làm đã được Đảng, Nhà nước ghi nhận và tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Sao vàng, danh hiệu Anh hùng lao động...

Đến nay, chúng ta ký Hiệp định biên giới với Lào, Hiệp định biên giới với Campuchia, Hiệp định phân định vùng chồng lấn với Thái Lan, Hiệp định vùng chồng lấn và khai thác chung với Thái Lan và Malaysia và Hiệp định chồng lấn với Indonesia. Quan trọng hơn, chúng ta ký Hiệp ước trên đất liền, Hiệp định phân định Vịnh Bắc Bộ với Trung Quốc.

Nhìn lại, có thể thấy các thế hệ làm công tác biên giới đã cống hiến hết mình, hy sinh cả xương máu để làm rõ quốc giới Việt Nam, cương vực Tổ quốc; tạo môi trường an ninh, hữu nghị, hợp tác với các nước láng giềng; có điều kiện hòa bình, ổn định để bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước.

Hiện những vấn đề nào còn tồn tại trong công tác biên giới lãnh thổ giữa Việt Nam và các nước láng giềng?

Chúng ta có biên giới chồng lấn lãnh thổ với nhiều nước, như Trung Quốc, Lào, Campuchia, Indonesia, Malaysia, Thái Lan và vấn đề Hoàng Sa, Trường Sa ở Biển Đông. Với Thái Lan, sau khi ký xong Hiệp định về chồng lấn giữa những năm 1990, hai bên không có xung đột, tranh chấp và đã tiến hành tuần tra chung. Với Malaysia, ta đã ký thỏa thuận khai thác chung vùng chồng lấn Việt Nam-Thái Lan-Malaysia. Với Indonesia, ta ký xong Hiệp định vùng chồng lấn trên biển và hiện đang đàm phán phân định ranh giới thềm lục địa. Với Lào, sau khi ký Hiệp định về biên giới, hai bên đang tiến hành sửa sang, chỉnh sửa một số điểm mốc còn kênh về kỹ thuật chứ không phải về nguyên tắc và thúc đẩy quá trình tăng dầy, tôn tạo các cột mốc.

Với Campuchia, Hiệp định biên giới hai bên được ký năm 1985 và hiện hai bên đang đẩy nhanh tiến trình phân giới cắm mốc (đã đạt 70-80%). Hiện vấn đề này còn ba cái "vướng". Thứ nhất, lực lượng chống phá Việt Nam đang tìm mọi cách gây phức tạp quan hệ hai nước, họ lật lại lịch sử của 200-300 năm trước đây dưới thời thực dân Pháp và về mặt tâm lý cũng tác động đến người dân Campuchia, gây khó khăn trong việc hoàn thiện đường biên giới rõ ràng, hòa bình, hữu nghị Việt Nam-Camphuchia. Thứ hai, hiện vẫn có những phức tạp trong phân giới cắm mốc ở một số đoạn nhất định. Do trước đây dùng bản đồ của Pháp, Mỹ nhưng vì là bản đồ quản lý hành chính và bản đồ quân sự nên nhiều nơi để trống, không có đường biên, việc cắm mốc gặp khó khăn. Hai bên đang tiếp tục thương lượng để cắm mốc một cách thích hợp. Thứ ba, tồn tại lớn nhất trong phân chia đường biên giới giữa Việt Nam và Campuchia là vùng nội thủy từ đất liền của tỉnh Kiên Giang ra đảo Phú Quốc. Vùng nội thủy là một đặc thù giữa Việt Nam và Campuchia, hiện chưa có khái niệm đường biên giới ở đây, chỉ có một đường ngày xưa do Toàn quyền Pháp vẽ nhưng không thể chấp nhận được theo thông lệ quốc tế.

Với Trung Quốc, chúng ta đã hoàn thành đường biên giới trên bộ và trên biển. Dư luận thế giới đánh giá đường biên giới trên bộ giữa Việt Nam và Trung Quốc là đường biên giới quốc gia được phân định và cắm mốc dày nhất và rõ ràng nhất. Đường này có chiều dài trên đất liền khoảng 1.450 km, trong đó gần 400 km đường sông suối và hiện đã cắm được 1.970 mốc, kể cả mốc chính và mốc phụ. Từ khi cắm mốc thì đây là đường biên giới rất hòa bình, không còn có tranh chấp, lấn chiếm như trước. Còn ở Vịnh Bắc Bộ, trên đà ký Hiệp ước trên bộ, chúng ta đã đẩy được đàm phán trong một năm và đến năm 2000 đã hoàn thành phân định Vịnh Bắc Bộ. Như vậy, từ Đông sang Tây và từ Tây sang Đông đã có đường biên giới hoàn thiện với Trung Quốc.

Thứ trưởng Lê Công Phụng (thứ ba từ trái) khảo sát tuyến biên giới Việt Nam - Trung Quốc tại tỉnh Lào Cai.


Tuy nhiên, với Trung Quốc, đàm phán về cửa Vịnh Bắc Bộ vẫn chưa xong dù đàm phán nhiều lần. Hơn nữa, tranh chấp tại quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa ở Biển Đông cộng thêm hoạt động bồi lấp của Trung Quốc khiến tình hình trở nên phức tạp và có thể nói đây là vấn đề nan giải nhất, do đòi hỏi không phù hợp với luật pháp quốc tế mà Trung Quốc nêu ra, gây căng thẳng, mất ổn định khu vực, đe dọa hòa bình, đụng đến các vấn đề quốc tế khác như tự do hàng hải, hàng không… Đây cũng là vấn đề lâu dài và đòi hỏi sự kiên trì trong việc đấu tranh nhưng vẫn giữ hòa khí hai bên, không làm tổn hại quan hệ, vì gây xung đột các mối quan hệ, tổn hại quan hệ Việt-Trung sẽ không ai có lợi.

Để làm tốt công tác biên giới - lãnh thổ cần phải có những điều kiện gì? Làm thế nào để đạt mục tiêu xây dựng các đường biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển?

Hiện nay, mục tiêu đối ngoại cao nhất của Việt Nam là hòa bình, ổn định. Nếu không thì không thể tập trung để hợp tác và phát triển, không thể hội nhập và mở rộng quan hệ đối ngoại. Trong đó, yêu cầu quan trọng hàng đầu là làm sao có đường biên giới hòa bình, hữu nghị, rõ ràng với các nước láng giềng.

Để làm được việc này, điều kiện tiên quyết là toàn dân, các Bộ, ngành phải tuyệt đối trung thành và đề cao lợi ích dân tộc, đặc biệt là lực lượng trực tiếp làm công tác biên giới lãnh thổ phải tuân thủ và thực hiện nghiêm túc chủ trương, đường lối, phương châm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước.

Thứ hai, cần có sự chỉ đạo tập trung, thống nhất và xuyên suốt tránh trường hợp mỗi Bộ, ngành, địa phương hiểu một khác, dễ gây hiểu lầm, phức tạp. Đồng thời phải hiểu rằng biên giới lãnh thổ là vấn đề thuộc lợi ích quốc gia, phải do Trung ương chỉ đạo.

Thứ ba, phải thấm nhuần nguyên tắc "lấy dân làm gốc". Những người đi khảo sát, phân giới cắm mốc ở biên giới có thể đến thực địa một tuần, mười ngày, một tháng nhưng sau đó người ở lại lâu dài là người dân, là lực lượng biên phòng. Do đó, muốn làm tốt thì phải quan tâm công tác giáo dục, tuyên truyền và chăm lo đời sống nhân dân.

Tôi biết những người làm công tác biên giới lãnh thổ thường gặp rất nhiều khó khăn...

Đúng thế. Một là về chuyên môn, các cán bộ làm công tác này phải học, nghiền ngẫm, nghiên cứu, phải biết cương vực Tổ quốc nằm ở đâu thì mới có cơ sở để đàm phán, đấu tranh thương lượng, làm sao giữ được lợi ích của mình. Thứ hai, các cán bộ này cũng phải nghiên cứu kỹ luật pháp và thông lệ quốc tế, ví như trong phân chia vùng biển, vùng nội thủy, hay xác định đường biên giới trên một ngọn núi như thế nào... Thứ ba, các cán bộ làm công tác biên giới phải kiên trì, tận tâm và có trách nhiệm khi triển khai nhiệm vụ. Ngoài ra, cũng phải nghiên cứu kỹ những bài học, kinh nghiệm từ công tác biên giới, lãnh thổ của Việt Nam...

Tiếp nữa là phải có sức khỏe, nhiệt tình và bản lĩnh. Phân giới, cắm mốc đòi hỏi phải đến thực địa, có khi đi bộ bảy, tám ngày trong rừng mới đến điểm cần khảo sát. Trong suốt quá trình phân giới cắm mốc với Trung Quốc, ta đã hy sinh ba chiến sĩ, 30 người bị thương do vướng mìn, sét đánh…

Một điều nữa phải quan tâm là chế độ cho lực lượng biên phòng, biên giới - những người trực tiếp hàng ngày hàng giờ bảo vệ đường biên. Trên biển, ta phải tính tăng cường trang bị cho ngư dân…

Theo ông, sắp tới, công tác biên giới lãnh thổ gặp những thách thức gì?

Hiện còn hai thách thức trong vấn đề Biển Đông và biên giới với Campuchia. Về Campuchia, cần tiếp tục đàm phán và tìm cách hoàn thiện đường biên giới. Đây là vấn đề có thể giải quyết dù cần thời gian.

Về Biển Đông, nhìn tổng thể quan hệ Việt-Trung, ta phải kiên trì mối quan hệ hữu nghị và tìm cách đẩy mạnh hợp tác hơn nữa, tạo điều kiện cho hai bên xử lý các vấn đề còn tồn tại. Ta cần kiên trì đàm phán, cả song phương, đa phương, trong ASEAN và với các nước có liên quan. Đấu tranh với Trung Quốc về Biển Đông quan trọng nhất là phải dựa vào luật pháp quốc tế. Việt Nam cần tăng cường tuyên truyền vận động tập hợp dư luận, cả quốc tế và trong nước, để từ người dân đến lãnh đạo các ngành, cấp hiểu rõ chủ trương, không kích động nhưng cũng không lơi lỏng cảnh giác.

Thêm nữa, các bộ phận chức năng liên quan phải suy tính mọi khả năng có thể xảy ra, chuẩn bị kỹ các phương án, kể cả đưa ra tòa án quốc tế khi cần.

Cuối cùng, tôi cho rằng phải thấy rõ việc bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ là của mình, do mình nên luôn cần có sự chuẩn bị thực lực một cách thỏa đáng, phù hợp với năng lực kinh tế, tài chính.

Kim Chung (thực hiện)



 

Xem nhiều

Đọc thêm

'Người thầy dạy học sinh bằng nhân cách của chính mình'

'Người thầy dạy học sinh bằng nhân cách của chính mình'

Người thầy phải trở nên tự tin, tự chủ và tự cập nhật bản thân, để AI chỉ là một trợ lý thông thái...
Kết quả bóng đá hôm nay 22/11 (mới nhất)

Kết quả bóng đá hôm nay 22/11 (mới nhất)

Xem kết quả bóng đá đêm qua và hôm nay 22/11, Cup C1, Ngoại hạng Anh, La Liga, Serie A, Tây Ban Nha, Anh, Pháp, Đức, Italy... đều được cập ...
Diễn viên Midu nền nã, thanh lịch trong tà áo dài

Diễn viên Midu nền nã, thanh lịch trong tà áo dài

Diễn viên Midu, Hoa hậu Đỗ Thị Hà xinh đẹp, ngọt ngào trong tà áo dài, người đẹp Lý Nhã Kỳ ngày càng gợi cảm.
Đại sứ Đỗ Hoàng Long chỉ ra 5 ý nghĩa lớn từ chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Bulgaria Rumen Radev

Đại sứ Đỗ Hoàng Long chỉ ra 5 ý nghĩa lớn từ chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Bulgaria Rumen Radev

Theo Đại sứ Đỗ Hoàng Long, chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Bulgaria Rumen Radev diễn ra khi Việt Nam-Bulgaria có nhiều bước phát triển quan trọng
Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Ukraine kêu gọi cộng đồng quốc tế đưa ra những kết luận đúng đắn và chấm dứt xung đột ở giữa nước này và Nga trong gần 3 năm qua.
Gặp gỡ hữu nghị kỷ niệm 70 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Mông Cổ

Gặp gỡ hữu nghị kỷ niệm 70 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Mông Cổ

Quan hệ giao lưu nhân dân Việt Nam-Mông Cổ đã phát triển qua nhiều thập kỷ, trở thành nền tảng vững chắc cho tình hữu nghị giữa hai nước.
Kiến tạo lòng tin, thúc đẩy đối thoại

Kiến tạo lòng tin, thúc đẩy đối thoại

ADMM+ ngày càng thể hiện vai trò là nền tảng cho hợp tác trên thực tế và có ý nghĩa giữa ASEAN với các nước bên ngoài khu vực trong lĩnh vực an ninh.
Bước đi lịch sử tại Hội nghị thượng đỉnh G20

Bước đi lịch sử tại Hội nghị thượng đỉnh G20

Đánh thuế giới siêu giàu là một trong những chủ đề quan trọng tại Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới.
Thế giới sẽ thế nào khi ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Thế giới sẽ thế nào khi ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Trở lại Nhà Trắng một cách mạnh mẽ, áp đảo, Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ 'đối đãi' với thế giới như thế nào trong nhiệm kỳ 2.0 vẫn là câu hỏi bỏ ngỏ.
Tuần lễ cấp cao APEC 2024: Thúc đẩy nguyên tắc đa phương

Tuần lễ cấp cao APEC 2024: Thúc đẩy nguyên tắc đa phương

Không chỉ thúc đẩy hợp tác khu vực, Tuần lễ cấp cao APEC từ 10 đến 16/11 tại Peru còn là cơ hội để thúc đẩy các nguyên tắc đa phương.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Phần Lan-Trung Quốc: Van giảm áp

Phần Lan-Trung Quốc: Van giảm áp

Không chỉ thúc đẩy quan hệ song phương, chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Phần Lan còn góp phần ổn định quan hệ Trung Quốc EU...
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Nhằm tiếp cận trữ lượng khoáng sản khổng lồ của châu Phi, Mỹ và Trung Quốc đã bỏ vốn đầu tư cơ sở hạ tầng, bao gồm ngoại giao đường sắt tại đây.
Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử

Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử

Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử của “kỷ nguyên vươn mình".
Phiên bản di động