Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư

Chúng ta đang đứng trước thềm một cuộc cách mạng công nghệ sẽ làm thay đổi cơ bản cách thức sống, làm việc và liên hệ với nhau – cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Quy mô, phạm vi và tính phức tạp của nó sẽ đưa đến sự thay đổi không giống như bất cứ những gì nhân loại đã trải qua. Còn nhiều điều mà chúng ta cần tìm hiểu nhưng có một điều rõ ràng: cần phải ứng phó với cuộc cách mạng này một cách đồng bộ và toàn diện, có sự tham gia của tất cả các chủ thể của nền chính trị toàn cầu, từ các khu vực công và tư cho đến giới học thuật và các tổ chức xã hội. Klaus Schwab, người sáng lập và Chủ tịch điều hành của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) đã có bài viết phân tích về các khía cạnh này trên tạp chí Foreign Affairs.

cuoc cach mang cong nghiep lan thu tu 28391
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát triển với tốc độ hàm số mũ.

Từ cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên

Cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên sử dụng năng lượng hơi nước để cơ giới hóa các ngành sản xuất. Cuộc cách mạng lần thứ hai sử dụng điện năng để tạo ra sản xuất quy mô lớn. Đến lần thứ ba, các thiết bị điện tử và công nghệ thông tin được sử dụng để tự động hóa sản xuất. Giờ đây, một cuộc cách mạng công nghiệp thứ tư được tiếp nối, đặc trưng bởi sự hợp nhất, không có ranh giới giữa các lĩnh vực công nghệ vật lý, kỹ thuật số, sinh học.

Có ba lý do tại sao những thay đổi này không phải là sự kéo dài của cuộc cách mạng công nghiệp thứ ba mà là sự xuất hiện của một cuộc cách mạng mới, khác biệt. Đó là: tốc độ, phạm vi và các tác động. Tốc độ của bước đột phá hiện tại là không có tiền lệ lịch sử. Khi so sánh với các cuộc cách mạng công nghiệp trước đây, cuộc cách mạng lần thứ tư được phát triển với tốc độ của một hàm số mũ chứ không phải là tốc độ tuyến tính. Cuộc cách mạng này cũng sẽ tác động sâu sắc đến các doanh nghiệp, các chính phủ và người dân. Bề rộng và chiều sâu của những thay đổi này báo trước sự chuyển đổi của toàn bộ hệ thống sản xuất, quản lý và quản trị của xã hội loài người.

Cơ hội và thách thức

Giống như các cuộc cách mạng trước đó, cuộc cách mạng công nghiệp thứ tư có khả năng nâng cao mức thu nhập và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân trên toàn thế giới. Những lợi ích cơ bản mà nó mang lại bao gồm việc đơn giản hoá việc thực hiện các nhu cầu của cuộc sống. Gọi một chiếc taxi, đặt chỗ một chuyến bay, mua một sản phẩm, thực hiện thanh toán, nghe nhạc, xem một bộ phim hoặc chơi một trò chơi bất kỳ… đều có thể được thực hiện từ xa.

Trong tương lai, đổi mới công nghệ cũng sẽ dẫn đến những lợi ích lâu dài trong hiệu quả và năng suất lao động. Chi phí giao thông vận tải và thông tin liên lạc sẽ giảm xuống. Hậu cần và chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ trở nên hiệu quả hơn và các chi phí thương mại sẽ giảm bớt. Tất cả sẽ giúp mở rộng thị trường và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Đồng thời, như các nhà kinh tế Erik Brynjolfsson và Andrew McAfee đã chỉ ra, cách mạng có thể mang lại tình trạng bất bình đẳng lớn hơn, đặc biệt là nguy cơ phá vỡ thị trường lao động. Trong tương lai, tài năng, tri thức sẽ đại diện cho yếu tố quan trọng của sản xuất, hơn là yếu tố vốn. Điều này sẽ làm phát sinh một thị trường việc làm ngày càng tách biệt, phân đoạn thành "kỹ năng thấp/lương thấp" và "kỹ năng cao/lương cao", do đó sẽ dẫn đến gia tăng căng thẳng về việc làm và thu nhập trong xã hội, nhất là ở các xã hội không chuẩn bị tốt.

Nguy cơ cũng có thể gây ra do công nghệ kỹ thuật số thâm nhập vào việc chia sẻ thông tin của truyền thông xã hội. Hơn 30% dân số thế giới hiện nay sử dụng các nền tảng truyền thông xã hội như Facebook, Twitter… để kết nối, học hỏi và chia sẻ thông tin. Trong một thế giới lý tưởng, những tương tác này sẽ là cơ hội cho sự hiểu biết liên văn hóa và liên kết toàn cầu. Tuy nhiên, nó cũng có thể tạo ra và tuyên truyền cho những kỳ vọng không thực tế, cũng như tạo cơ hội cho những ý tưởng cực đoan và tội lỗi lây lan.

Tác động nhiều mặt

Đối với các doanh nghiệp, cuộc cách mạng công nghiệp thứ tư cũng đang có những tác động lớn đến họ. Về phía cung, nhiều ngành công nghiệp nhìn thấy công nghệ mới ra đời tạo ra những cách hoàn toàn mới giúp phục vụ nhu cầu hiện tại của con người và phá vỡ đáng kể các chuỗi giá trị ngành công nghiệp hiện có. Nhờ tiếp cận với các nền tảng kỹ thuật số cho nghiên cứu, phát triển, tiếp thị, bán hàng và phân phối… nhà sản xuất sẽ tạo ra những thay đổi cơ bản trong cách thức sản xuất và bán hàng. Cùng với đó, thay đổi lớn về phía cầu cũng đang xảy ra, như yêu cầu minh bạch của khách hàng ngày càng tăng, người tiêu dùng tham gia vào quá trình sản xuất, cung cấp các sản phẩm và dịch vụ ngày càng tích cực và chủ động.

Đối với các nhà nước và chính phủ, công nghệ mới ngày càng tạo điều kiện cho người dân tham gia cùng chính phủ, nói lên ý kiến của mình, phối hợp các nỗ lực của họ và thậm chí phá vỡ sự giám sát của cơ quan công quyền. Ngược lại, chính phủ sẽ có được sức mạnh công nghệ mới để tăng quyền kiểm soát công chúng, cải tiến hệ thống quản lý xã hội. Tuy nhiên, nhìn chung, các chính phủ sẽ ngày càng phải đối mặt với áp lực phải thay đổi cách tiếp cận hiện tại của mình để hoạch định và thực hiện chính sách, trong đó quan trọng nhất là phải nâng cao vai trò của người dân trong quá trình này. Tốc độ ra quyết định, phản ứng với các sự kiện cũng cần phải nhanh chóng hơn.

Với tốc độ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư cùng những thay đổi và tác động rộng khắp, các nhà lập pháp và các nhà quản lý đang bị thách thức ở mức độ chưa từng có về yêu cầu nâng cao trình độ quản lý và tốc độ ra quyết định. Trong nhiều trường hợp, đã xảy ra sự chậm trễ, điều đó cho thấy đối phó với những thách thức của thời đại mới không hề dễ dàng.

Cuộc cách mạng công nghiệp thứ tư cũng sẽ ảnh hưởng sâu sắc đến bản chất của an ninh quốc gia và quốc tế, ảnh hưởng đến cả bản chất của các cuộc xung đột. Lịch sử của chiến tranh và an ninh quốc tế là lịch sử của đổi mới công nghệ và ngày nay cũng không phải là ngoại lệ. Những tiến bộ trong công nghệ sẽ tạo ra khả năng giảm quy mô hoặc tác động của chiến tranh, thông qua việc giới hạn phạm vi chiến tranh hoặc độ chính xác cao hơn trong tấn công mục tiêu. Tuy nhiên, khi quá trình này diễn ra và các công nghệ mới như vũ khí điều khiển từ xa, tội phạm mạng hoặc vũ khí sinh học trở nên dễ dàng hơn để sử dụng, cá nhân và các nhóm nhỏ sẽ ngày càng có cơ hội tham gia vào các hoạt động chiến tranh và có khả năng gây tổn thất hàng loạt. Lỗ hổng mới này sẽ dẫn đến những lo ngại mới, thực sự là một nguy cơ đối với nhân loại.

“Chúng ta mới ở giai đoạn đầu. Tôi luôn giữ thái độ lạc quan về tương lai. cuộc cách mạng công nghệ sắp tới đây sẽ làm thay đổi triệt để đời sống, hoạt động của chúng ta”.

Klaus schwab (Chủ tịch điều hành WEF).

Khi thời gian bị đánh cắp

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, xét cho cùng, sẽ thay đổi không chỉ những gì chúng ta làm, mà còn đặt ra câu hỏi: Chúng ta là ai? Nó sẽ ảnh hưởng đến bản chất của chúng ta và tất cả các vấn đề liên kết với nó: ý thức của chúng ta về sự riêng tư; ý niệm của chúng ta về quyền sở hữu; thời gian chúng ta dành để làm việc và giải trí; làm thế nào chúng ta phát triển sự nghiệp, trau dồi kỹ năng của mình, gặp gỡ mọi người, và nuôi dưỡng các mối quan hệ,… và nhiều thứ khác nữa theo trí tưởng tượng phong phú của mỗi người.

Đôi khi chúng ta, những người yêu công nghệ cũng cần phải tự hỏi liệu sự tham gia của công nghệ trong cuộc sống có phải đã làm suy giảm một số năng lực của chúng ta hay không, chẳng hạn như lòng từ bi và mong muốn hợp tác của con người. Mối quan hệ của chúng ta với điện thoại thông minh là một trường hợp điển hình. Kết nối liên tục có thể tước đi một trong những tài sản quan trọng nhất của cuộc sống của chúng ta: thời gian để dừng lại, suy nghĩ, và tham gia vào các cuộc đối thoại có ý nghĩa. Cuộc tranh luận về các vấn đề cơ bản như tác động của công nghệ vào đời sống nội tâm của chúng ta, về việc mất kiểm soát dữ liệu của chúng ta chắc chắn sẽ gia tăng trong những năm tới. Tương tự như vậy, những thay đổi trong công nghệ sinh học và trí tuệ nhân tạo sẽ buộc chúng ta phải xác định lại ranh giới giữa đạo đức và tiến bộ công nghệ.

Định hình tương lai

Đôi khi, con người không thể kiểm soát công nghệ và những thứ đi kèm với nó. Tất cả chúng ta đều có trách nhiệm định hướng sự phát triển của nó. Chúng ta cần phải nắm bắt cơ hội và sức mạnh của công nghệ, hướng nó tới một tương lai phản ánh các mục tiêu và các giá trị chung của chúng ta. Để làm điều này, chúng ta phải phát triển một cái nhìn toàn diện và chia sẻ trên toàn cầu về cách công nghệ đang ảnh hưởng đến cuộc sống và định hình lại môi trường kinh tế, xã hội, văn hóa và con người.

Cuối cùng, tất cả đều cần quy tụ về con người và các giá trị của nó. Trong kịch bản xấu nhất, trong hình thức phi nhân tính của nó, cách mạng công nghiệp lần thứ tư có tiềm năng “robot hoá” nhân loại, có khả năng tước đi trái tim và linh hồn của chúng ta. Nhưng như một bổ sung cho các phần tốt nhất của bản chất con người như sức sáng tạo, sự cảm thông, nó cũng có thể đưa nhân loại vào một ý thức tập thể và đạo đức mới tốt đẹp dựa trên cảm giác chung về số phận. Bổn phận của tất cả chúng ta là đảm bảo cho ý thức này sẽ ngày càng chiếm ưu thế.

Đình Hùng (lược dịch)

Xem nhiều

Đọc thêm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Chủ Nhật 3/11/2024: Bọ Cạp đừng quá tự mãn

Tử vi 12 cung hoàng đạo Chủ Nhật 3/11/2024: Bọ Cạp đừng quá tự mãn

Tử vi hôm nay 3/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 3/11/2024, Lịch vạn niên ngày 3 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 3/11/2024, Lịch vạn niên ngày 3 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 3/11. Lịch âm hôm nay 3/11/2024? Âm lịch hôm nay 3/11. Lịch vạn niên 3/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 3/11/2024: Tuổi Dậu nhân duyên tốt lành

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 3/11/2024: Tuổi Dậu nhân duyên tốt lành

Xem tử vi 3/11 - tử vi 12 con giáp hôm nay 3/11/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Công dân Hàn Quốc và Slovakia đã được thêm vào danh sách những người không cần thị thực để đến thăm trong tối đa 15 ngày
Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 140.000 – 141.200 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024, giá vàng chao đảo trước một cuộc bầu cử Mỹ nhiều biến số. Thị trường trong nước biến động cùng chiều thế giới.
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu thức.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Có thể khẳng định rằng AI không còn là một công nghệ của tương lai mà đã và đang định hình lại cục diện địa chính trị.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Nga nhiều lần cảnh báo ‘lằn ranh đỏ’. Có người lo sợ về một thảm họa hạt nhân, nhưng cũng có ý kiến cho đó là ‘đe dọa bằng lời nói’!
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Chuyến thăm Trung Quốc ngày 28 - 31/10 của Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb phản ánh nỗ lực nâng tầm khuôn khổ hợp tác giữa một thế giới đầy biến động.
Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Cuộc tổng tuyển cử sắp tới tại Nhật Bản sẽ là bài kiểm tra khó dành cho liên minh cầm quyền của đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Công minh (Komeito).
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Theo Will Fee - nhà nghiên cứu của Tập đoàn Yuri có trụ sở tại Tokyo và là tác giả bài viết trên tờ Nikkei Asia có tiêu đề 'các nhà tuyển dụng Nhật Bản ...
Phiên bản di động