Cựu Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel: Washington đã thay đổi cách tiếp cận với Bắc Kinh

Đỗ Hoàng
Nhân dịp kỷ niệm 50 năm chuyến đi “bí mật” tới Trung Quốc của Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger, tờ Nikkei Asia đăng bài phỏng vấn cựu Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ về Đông Á Daniel Russel*. Chia sẻ của ông Daniel cho thấy nhiều thay đổi trong cách tiếp cận mối quan hệ Mỹ-Trung của Washington.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Mỹ thay đổi cách tiếp cận với Trung Quốc
Ông Daniel Russel cho rằng, hành vi của Trung Quốc trở nên đáng lo ngại hơn nhiều sau khi Bắc Kinh bắt đầu tin Mỹ đang yếu đi. (Nguồn: Viện Hoà bình Mỹ)

Góc nhìn của ông Daniel Russel

So sánh cách nhìn nhận Trung Quốc bây giờ và 50 năm trước, cựu Trợ lý Daniel Russel đã đưa ra một số đánh giá.

Thứ nhất, Mỹ không nhằm mục tiêu và không nên tìm cách thay đổi chế độ tại Trung Quốc như đã từng làm với đối thủ thời Chiến tranh Lạnh.

Điều này vừa “không thực tế, không khôn ngoan”, vừa tiềm ẩn nhiều hệ lụy mang tính “thảm họa”.

Thứ hai, Mỹ cần giữ khoảng cách sức mạnh với Trung Quốc để đảm bảo quan hệ ổn định – điều đã được minh chứng trong lịch sử.

Tuy nhiên, ông Russel nhấn mạnh, Mỹ không duy trì khoảng cách với Trung Quốc không phải bằng cách làm suy yếu, cô lập hay kiềm chế nước này giống như cách tiếp cận của Mỹ thời Chiến tranh Lạnh với Liên Xô.

Thay vào đó, Washington nên tăng cường sức mạnh nội lực và thắt chặt quan hệ với hệ thống đồng minh - đối tác.

Ngoài ra, Mỹ phải củng cố vai trò lãnh đạo trong việc định hình quan hệ quốc tế, đặt ra luật lệ và không được từ bỏ chuẩn mực cao về giá trị vì giá trị giúp Mỹ phát huy sức mạnh mềm.

Mỹ vẫn nên “can dự” vào Trung Quốc, nhưng không nên tránh đối đầu hay ủng hộ Trung Quốc phát triển như xưa.

Vì hiện nay, Trung Quốc đã có sức mạnh đáng kể và hành xử ngày một mạnh mẽ, thách thức vị trí lãnh đạo của Mỹ, cũng như hệ thống chuẩn mực toàn cầu.

Mỹ tiến hành FONOP tại Biển Đông: Ba thông điệp lớn

Mỹ tiến hành FONOP tại Biển Đông: Ba thông điệp lớn

Thứ ba, tam giác quan hệ Mỹ-Nga-Trung hiện nay khác với tam giác Mỹ-Xô-Trung thời Chiến tranh Lạnh do nhiều yếu tố: sự phụ thuộc kinh tế Mỹ-Trung quá lớn, không tách biệt như Mỹ-Xô ngày trước; Nga và Trung Quốc hợp tác chặt chẽ hơn, chứ không ở thế đối đầu như thập niên 70; và Nga hiện nay tương đối yếu, trong khi Trung Quốc đã quá hội nhập với hệ thống phương Tây.

Do đó, Mỹ sẽ không có cách nào thay đổi “căn bản” được tam giác quan hệ Mỹ-Nga-Trung hiện nay như bộ đôi Tổng thống Richard Nixon và Ngoại trưởng Henry Kissinger đã làm 50 năm trước.

Thứ tư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình không giống các lãnh đạo trước, không theo đuổi kế “giấu mình chờ thời”, mà mang tính dân tộc hơn, tính ý thức hệ nhiều hơn.

Ông Russel cho rằng, ông Tập đại diện cho tầng lớp lãnh đạo Trung Quốc có niềm tin rằng, càng nhiều quyền kiểm soát càng có lợi và tự do hóa chính trị sẽ là thảm họa cho Trung Quốc.

Một số nhận xét

Từ những chia sẻ trên có thể thấy, dù tham gia vào chính sách “lôi kéo” Trung Quốc dưới thời Tổng thống Barack Obama, cựu Trợ lý Daniel Russel có vẻ như ngả về cách tiếp cận mang tính cạnh tranh chiến lược nhiều hơn.

Đây cũng là thay đổi rõ nét trong chính sách với Trung Quốc của Mỹ kể từ năm 2016.

Nếu như Mỹ giai đoạn đầu thời Obama tìm cách giúp Trung Quốc hội nhập với hy vọng Trung Quốc sẽ mở cửa cho tự do hóa chính trị, chính quyền của Tổng thống Donald Trump từ rất sớm đã coi Trung Quốc là “đối thủ” ngang bằng với Nga – điều được khẳng định trong bản Chiến lược An ninh Quốc gia Mỹ năm 2017.

Trong khi đó, từ những tháng đầu của chính quyền Tổng thống Joe Biden, Mỹ tiếp tục xu hướng này khi khẳng định Trung Quốc là “đối thủ cạnh tranh nghiêm trọng nhất”.

Nhận định của ông Russel cũng mang màu sắc chủ nghĩa hiện thực nhiều hơn trước.

Tin liên quan
Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương dưới thời Tổng thống Biden: Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương dưới thời Tổng thống Biden: 'Vòng kim cô' siết chặt Trung Quốc?

Niềm tin Trung Quốc sẽ phải tự do hóa do phụ thuộc kinh tế lẫn nhau thời ông Russel còn làm Trợ lý Ngoại trưởng cho ông Obama được cho là thiên về chủ nghĩa tự do trong quan hệ quốc tế hơn.

Kiến nghị Mỹ giữ khoảng cách về sức mạnh đủ lớn để Trung Quốc phải tự điều chỉnh mình của ông Russel dựa trên lập luận về “cân bằng quyền lực” và “ổn định bá quyền” của chủ nghĩa hiện thực.

Có lẽ, chính nhà nghiên cứ 67 tuổi cũng nhận thấy rõ những điểm yếu của cách tiếp cận trước đây.

Ngoài ra, quan điểm rằng Mỹ không nên cạnh tranh bằng cách cô lập hay làm suy yếu Trung Quốc phần nào có nét tương tự chính sách “vừa hợp tác vừa cạnh tranh” của chính quyền Tổng thống Biden.

Chính Mỹ cũng nhận thấy vai trò của Trung Quốc trong việc giải quyết các thách thức mang tính toàn cầu như biến đổi khí hậu, chống dịch bệnh, chống phổ biến hạt nhân… nên phương án cô lập Trung Quốc không hề khả thi.

Tuy nhiên, ông Russel không nhắc đến thực tế rằng: Trung Quốc hiện đã vượt Mỹ trong một vài chỉ số kinh tế và quân sự, khiến việc cô lập hay làm suy yếu Bắc Kinh khó khăn hơn trước.

Cụ thể, về kinh tế, nếu so sánh GDP bằng sức mua tương đương (PPP), Mỹ đã mất vị trí số một từ năm 2013. Các dự báo uy tín đều cho rằng, Trung Quốc sẽ vượt Mỹ về GDP vào giai đoạn 2028-2030.

Về quân sự, Trung Quốc năm 2020 đã có lực lượng bộ binh lớn nhất thế giới với 915.000 quân sĩ chưa tính dự bị và lực lượng hải quân lớn nhất thế giới, với khoảng 350 tàu chiến và tàu ngầm. Dữ liệu này lớn hơn rất nhiều so với con số 293 của Mỹ…

Về quan hệ Mỹ-Trung-Nga, ông Russel có lý khi nhận định Mỹ khó lòng tác động vào “tam giác” này như thời Chiến tranh Lạnh.

Tuy nhiên, cựu Trợ lý không nhắc đến khả năng Trung và Nga vẫn có thể gây sức ép lên Mỹ cùng một lúc dù Nga có suy yếu, tại hai địa bàn khác nhau là Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và châu Âu.

Quan hệ Trung-Nga, dù không phải đối tác “tự nhiên” như nhiều ý kiến, vẫn ngày một khăng khít. Trong chuyến thăm Nga của nhà ngoại giao hàng đầu Trung Quốc Dương Khiết Trì hồi tháng 5/2021, Tổng thống Putin đã nhấn mạnh quan hệ song phương đang đạt mức “tốt nhất trong lịch sử”.


*Daniel Russel hiện là Chủ tịch Viện nghiên cứu Asia Society. Ông là một nhà ngoại giao người Mỹ, từng là Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương từ năm 2013 đến năm 2017.

Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ công du Hàn Quốc: ‘Nặng đầu’ vấn đề Trung Quốc?

Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ công du Hàn Quốc: ‘Nặng đầu’ vấn đề Trung Quốc?

Trong chuyến công du đến các quốc gia đồng minh của Mỹ, vấn đề Trung Quốc sẽ được đề cao trong chương trình nghị sự.

Vaccine Covid-19: Bắc Kinh chỉ trích Mỹ lãng phí, Washington cáo buộc Nga, Trung Quốc hạ thấp phương Tây

Vaccine Covid-19: Bắc Kinh chỉ trích Mỹ lãng phí, Washington cáo buộc Nga, Trung Quốc hạ thấp phương Tây

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên ngày 17/7 đã chỉ trích hành động của Mỹ với việc tích trữ và ...

(tổng hợp)

Bài viết cùng chủ đề

Cạnh tranh Mỹ-Trung Quốc

Xem nhiều

Đọc thêm

Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Iran tuyên bố sẽ khởi động một loạt máy ly tâm mới và tiên tiến để đáp trả việc IAEA ra nghị quyết yêu cầu Tehran cải thiện hợp tác.
Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chính sách tại trường Đại học quốc gia Malaya

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chính sách tại trường Đại học quốc gia Malaya

Tổng Bí thư Tô Lâm tin tưởng khuôn khổ Đối tác chiến lược toàn diện vừa thiết lập sẽ mở ra một kỷ nguyên phát triển mới trong quan hệ ...
Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho 2 phi công vụ tai nạn máy bay ở Bình Định

Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho 2 phi công vụ tai nạn máy bay ở Bình Định

Ngày 22/11, Chủ tịch nước vừa có Quyết định về việc tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11 và sáng 24/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Man City vs Tottenham; La Liga - Celta Vigo vs Barcelona

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11 và sáng 24/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Man City vs Tottenham; La Liga - Celta Vigo vs Barcelona

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11 và sáng 24/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Arsenal vs Nottingham Forest; La Liga - Celta Vigo vs Barcelona.
Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt trao quyết định điều động và bổ nhiệm cán bộ cấp Vụ

Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt trao quyết định điều động và bổ nhiệm cán bộ cấp Vụ

Ngày 22/11, tại Trụ sở Bộ, Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt đã trao quyết định điều động và bổ nhiệm cán bộ cấp Vụ của Bộ Ngoại giao.
Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Iran tuyên bố sẽ khởi động một loạt máy ly tâm mới và tiên tiến để đáp trả việc IAEA ra nghị quyết yêu cầu Tehran cải thiện hợp tác.
Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Phó đặc phái viên LHQ Najat Rochdi cho biết 2024 'sẽ là năm đẫm máu nhất' tại Syria trong vòng 4 năm qua.
Burkina Faso liệt cựu Tổng thống và tướng tình báo vào 'danh sách đen' khủng bố

Burkina Faso liệt cựu Tổng thống và tướng tình báo vào 'danh sách đen' khủng bố

Burkina Faso ngày 21/11 đã phong tỏa 'tài sản và nguồn lực' của hơn 100 người, trong đó có cựu Tổng thống Paul-Henri Sandaogo Damiba.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz tiếp tục nhận được tín nhiệm của đảng SPD

Thủ tướng Đức Olaf Scholz tiếp tục nhận được tín nhiệm của đảng SPD

Ông Olaf Scholz một lần nữa là ứng cử viên của SPD cho chức Thủ tướng Đức trong cuộc bầu cử sớm dự kiến diễn ra vào ngày 23/2/2025.
Dính bê bối tình dục, ứng viên Bộ trưởng Tư pháp Mỹ xin rút lui

Dính bê bối tình dục, ứng viên Bộ trưởng Tư pháp Mỹ xin rút lui

Hơn 1 tuần sau khi được đề cử làm Bộ trưởng Tư pháp Mỹ, cựu hạ nghị sĩ Matt Gaetz - đồng minh thân cận của Tổng thống đắc cử Donald Trump.
Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Hai sự cố đứt cáp viễn thông ngầm ở Biển Baltic hồi cuối tuần trước đã dấy lên những đồn đoán về hành vi phá hoại cũng như chủ mưu phía sau.
Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Việc Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa của Mỹ tấn công quân sự trên đất Nga có thể chuyển xung đột sang giai đoạn quyết liệt hơn.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Sự trở lại của ông Donald Trump không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong chính trị Mỹ mà còn hứa hẹn ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Nam bán cầu.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Phiên bản di động