Đại sứ Vũ Văn Dũng: Thúc đẩy quan hệ nhiều mặt giữa Việt Nam với Nam Phi

Xin Đại sứ cho biết đôi nét về quan hệ Việt Nam - Nam Phi và các nước kiêm nhiệm của Đại sứ quán (ĐSQ) thời gian qua?

Hai năm qua, quan hệ Việt Nam - Nam Phi tiếp tục phát triển tốt đẹp với việc thường xuyên trao đổi đoàn các cấp, trong khi kim ngạch thương mại duy trì ở mức 1 tỷ USD/năm, luôn đứng đầu giữa Việt Nam với các nước châu Phi. Tháng 10/2016, Phó Tổng thống Nam Phi lúc đó, ông Cyril Ramaphosa, thăm chính thức Việt Nam. Tháng 8/2017, Phó Chủ tịch Quốc hội, Đại tướng Đỗ Bá Tỵ thăm chính thức Nam Phi và một tháng sau Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác Nam Phi Maite Nkoana Mashabane thăm Việt Nam. Đáng chú ý gần đây là cuộc tiếp xúc cấp cao giữa Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa bên lề Hội nghị cấp cao G7  tại Quebec (Canada) đầu tháng 6 vừa qua. Hai Nhà lãnh đạo đã trao đổi các biện pháp mở rộng hợp tác giữa hai nước, đặc biệt là hợp tác kinh tế-thương mại-đầu tư nhằm khai thác tiềm năng phong phú của các lĩnh vực hợp tác. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đề nghị Nam Phi ủng hộ Việt Nam ứng cử  Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) nhiệm kỳ 2020-2021.

Ngoài địa bàn phụ trách chính là Nam Phi, ĐSQ còn kiêm nhiệm 5 quốc gia khác gồm: Namibia, Botswana, Zimbabwe, Lesotho, Eswatini. Quan hệ đối ngoại giữa Việt Nam và các nước này thời gian qua vẫn được duy trì tốt đẹp. Đại sứ quán có các cuộc tiếp xúc với lãnh đạo và đại diện các Bộ, ngành bạn để thúc đẩy hợp tác song phương. Việt Nam đang thúc đẩy ký kết, đưa vào thực hiện Hiệp định miễn thị thực cho người mang hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ với Namibia, Botswana và Zimbabwe. Trong chuyến thăm Namibia và Botswana tháng 5/2018, Thứ trưởng Ngoại giao Vũ Hồng Nam đã có nhiều hoạt động nhằm thúc đẩy quan hệ nhiều mặt giữa Việt Nam với các nước này.

Trong các cuộc tiếp xúc, các đoàn Việt Nam luôn kịp thời thông tin về diễn biến phức tạp trên Biển Đông, trao đổi về lập trường giải quyết hòa bình tranh chấp trên cơ sở tôn trọng đầy đủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của LHQ về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS1982), các tiến trình ngoại giao và pháp lý, tôn trọng an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không, thực hiện DOC và sớm đi đến ký kết COC có tính ràng buộc về pháp lý.

Năm 2018 kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Nam Phi, ĐSQ có phương hướng hoạt động thế nào, thưa Đại sứ?

Năm nay đánh dấu 25 năm quan hệ Việt Nam-Nam Phi (22/12/1993 - 22/12/2018), ĐSQ đang tổ chức chuỗi hoạt động kỷ niệm như: Triển lãm tranh sơn dầu giới thiệu về đất nước, con người Việt Nam, dự Hội chợ thương mại quốc tế Nam Phi SAITEX và tiến hành Hội thảo xúc tiến thương mại tại các thành phố Johannesburg và Cape Town. Ngày 15/8, ĐSQ phối hợp với Bộ Ngoại giao (BNG) Nam Phi và ĐSQ các nước Malaysia, Philippines và Thái Lan tổ chức Lễ kỷ niệm 25 năm quan hệ với Nam Phi. Hoạt động kỷ niệm Quốc khánh năm nay cũng là dịp ĐSQ nhìn lại quan hệ 25 năm giữa hai nước với các bạn bè sở tại.

Bên cạnh đó, ĐSQ tiếp tục đóng vai trò cầu nối, tích cực hỗ trợ các cơ quan liên quan Việt Nam và Nam Phi trao đổi hoàn thiện và ký kết các văn bản hợp tác củng cố cơ sở pháp lý cho các mảng quan hệ như: Hiệp định hợp tác về khoa học-công nghệ, Hiệp định hợp tác về giáo dục và đào tạo, Hiệp định hợp tác phòng chống tội phạm, Hiệp định dẫn độ, Hiệp định tương trợ tư pháp, Bản ghi nhớ (MOU) về hợp tác lâm nghiệp, MOU về hợp tác khoáng sản…

Tiếp tục thu xếp trao đổi đoàn nhằm thúc đẩy quan hệ hai nước nói chung và giữa các thành phố kết nghĩa nói riêng, dự kiến trong nửa cuối năm 2018, ĐSQ sẽ đón một số đoàn cấp Bộ sang làm việc và thúc đẩy quan hệ song phương như: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Bộ Công An; Bộ Thông tin và Truyền thông; Đoàn Lãnh đạo tỉnh Hậu Giang; TP. Đà Nẵng…

Đại sứ có thể kể một số công tác nổi bật trong lĩnh vực Ngoại giao Kinh tế và Ngoại giao Văn hóa mà ĐSQ đã làm?

Ngoại giao Kinh tế (NGKT) luôn được coi là một trong ba trụ cột của công tác ngoại giao, được ĐSQ đẩy mạnh với nhiều hình thức, tích cực vận động mở rộng thị trường kết hợp tuyên truyền về văn hóa, du lịch Việt Nam, đóng góp duy trì kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và Nam Phi, hiện ở mức trên 1 tỷ USD trong bối cảnh kinh tế Nam Phi giảm phát, khu vực và toàn cầu phát triển chậm. Năm qua, ĐSQ cũng tích cực kết hợp với sở tại tổ chức Hội chợ quốc tế SAITEX, Hội thảo xúc tiến thương mại và đầu tư vào tỉnh Vĩnh Phúc, Hội chợ triển lãm ASEAN-Nam Phi (AABE-2017), Hội chợ quảng bá du lịch... tại các trung tâm kinh tế lớn của Nam Phi và khu vực, qua đó thu hút sự quan tâm của giới kinh doanh, làm cầu nối cho các doanh nghiệp Nam Phi và Việt Nam.

Nhận thức được vai trò của Ngoại giao Văn hóa (NGVH) trong thời đại hội nhập sâu rộng, ĐSQ đã chủ động tuyên truyền về đất nước, con người và văn hóa Việt Nam với nhiều hoạt động giao lưu thể thao, văn hóa trong cộng đồng nhân các dịp kỷ niệm sinh nhật Bác Hồ, Tết, Quốc khánh, Ngày ASEAN…, giúp đoàn kết dân tộc và duy trì nếp văn hóa truyền thống của dân tộc trong lớp trẻ.

ĐSQ cũng luôn chú ý kết hợp NGVH và NGKT, tích cực tham gia các buổi giao lưu văn hóa, hội chợ và liên hoan ẩm thực do ASEAN cũng như phía bạn tổ chức. Năm qua, ĐSQ tổ chức thành công Tuần lễ Ẩm thực Việt Nam; Triển lãm tranh phong cảnh Việt Nam tại Nam Phi và tham gia ngày Hội gia đình, Văn hóa và du lịch do TP. Johannesburg và các công ty lữ hành Nam Phi tổ chức… Bên cạnh đó, ĐSQ cũng có các ấn phẩm tuyên truyền bằng tiếng Anh về Bác Hồ, về các lễ hội văn hóa truyền thống, ẩm thực Việt Nam, chủ quyền biển đảo của Việt Nam… gửi đến người dân Nam Phi và người nước ngoài tại Nam Phi, các trường học tại Pretoria và các tỉnh lân cận của Nam Phi, phục vụ chương trình giảng dạy của các trường về lịch sử các nước và giới thiệu các danh nhân trên thế giới. Phối hợp với trong nước, ĐSQ cũng trả lời phỏng vấn báo chí địa phương nhằm giới thiệu thành công của Năm APEC 2017 do Việt Nam chủ trì tổ chức.

Đại sứ có thể nói gì về công tác cộng đồng tại địa bàn?

Cộng đồng người Việt ở Nam Phi và các nước kiêm nhiệm không nhiều (khoảng 150 người), có tinh thần đoàn kết gắn bó với ĐSQ, luôn hướng về quê hương đất nước và ủng hộ các chủ trương, chính sách của Đảng và tôn trọng pháp luật của Nhà nước Việt Nam và sở tại.

ĐSQ thường xuyên tổ chức các hoạt động giao lưu, sinh hoạt thể thao, văn hóa, văn nghệ, gặp gỡ trong cộng đồng nhằm tăng thêm sự đoàn kết gắn bó giữa ĐSQ với cộng đồng cũng như giữa cộng đồng với nhau; thông tin đầy đủ đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước đến cộng đồng để bà con nắm bắt, tuân thủ, hưởng ứng tham gia các hoạt động do ĐSQ tổ chức như kỷ niệm 128 năm ngày sinh Bác Hồ, giới thiệu tranh nghệ thuật và ẩm thực Việt Nam… và các đợt vận động quyên góp, hướng về quê hương, đất nước.

Về công tác bảo hộ công dân, ĐSQ luôn ưu tiên xử lý các trường hợp công dân gặp khó khăn, tai nạn, cơ nhỡ. Trong năm qua, ĐSQ đã phối hợp với phía bạn và trong nước hỗ trợ đưa về nước kịp thời 4 thủy thủ Việt Nam đi tàu cá bị cháy, 1 thủy thủ muốn lên bờ về nước và nhiều trường hợp công dân và các thủy thủ ta bị mất giấy tờ hoặc bị lạc tàu; bảo hộ công dân với một số trường hợp bị tạm giữ tại Sân bay quốc tế OR Tmbo (Nam Phi) hoặc ở Eswatini.