Đâu là toan tính thực sự của Thổ Nhĩ Kỳ khi mua S-400?

Một bài bình luận trên tờ Geopolitical Futures (Mỹ) ngày 29/7 cho rằng, mua hệ thống S-400 từ Nga là một dấu hiệu của việc Thổ Nhĩ Kỳ gia tăng độc lập trong chính sách đối ngoại. 
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
dau la toan tinh thuc su cua tho nhi ky khi mua s 400 Thổ Nhĩ Kỳ dọa tìm nguồn thay thế F-35 của Mỹ
dau la toan tinh thuc su cua tho nhi ky khi mua s 400 Nga hủy bỏ trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ, cùng thảo luận việc chế tạo các chi tiết của S-400 ở Ankara
dau la toan tinh thuc su cua tho nhi ky khi mua s 400
Mỹ thất bại hoàn toàn trong quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ vì S-400 Nga. (Nguồn: AFP)

Nền công nghiệp tự thân

Cho đến khi Thổ Nhĩ Kỳ tiếp nhận các chuyến hàng đầu tiên của hệ thống phòng không S-400 vào đầu tháng này, nhiều người vẫn cho rằng hợp đồng mua vũ khí Nga chỉ là một chiến thuật để Thổ Nhĩ Kỳ đàm phán các điều khoản có lợi về mua sắm hệ thống phòng không Patriot của Mỹ. Thế nhưng đến nay, có thể thấy rõ đây không phải là mục đích của Thổ Nhĩ Kỳ. Hiện tại, Thổ Nhĩ Kỳ đã bị loại ra khỏi chương trình phát triển máy bay F-35, và nhiều người đang đặt ra câu hỏi tại sao Thổ Nhĩ Kỳ chấp nhận từ bỏ chương trình máy bay hiện đại để đổi lấy S-400 trong khi trước đó Mỹ đã đề xuất bán cho Ankara hệ thống Patriot.

Đối với Thổ Nhĩ Kỳ, mua S-400 không chỉ là sở hữu một hệ thống phòng thủ mà còn liên quan đến việc xây dựng năng lực quốc phòng của riêng nước này. Kể từ đầu những năm 1980, Thổ Nhĩ Kỳ đã cố gắng phát triển nền công nghiệp tự thân, quan tâm đến yêu cầu chuyển giao công nghệ đi kèm với việc mua vũ khí để học cách phát triển các hệ thống tương tự trong nước.

dau la toan tinh thuc su cua tho nhi ky khi mua s 400 Mỹ hiện không xem xét trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ

TGVN. Ngày 18/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố, vào thời điểm hiện tại, Washington không xem xét trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ liên ...

Mặc dù Mỹ sẵn sàng bán cho Thổ Nhĩ Kỳ hệ thống Patriot, thế nhưng quy định không chuyển giao công nghệ là một phần của thỏa thuận. Thổ Nhĩ Kỳ đã ký thỏa thuận mua S-400 với Nga trước thời điểm Mỹ thông qua Đạo luật Trừng phạt năm 2017, trong đó có thể áp đặt trừng phạt thứ cấp Thổ Nhĩ Kỳ vì mua sản phẩm quốc phòng của Nga. Một số nguồn tin cho rằng, Thổ Nhĩ Kỳ mua vũ khí của Moscow để làm hài lòng người Nga sau khi nước này bắn hạ máy bay Nga gần biên giới Syria - Thổ Nhĩ Kỳ năm 2015. Một tháng trước vụ việc này, Mỹ và Đức đã rút các hệ thống phòng thủ tên lửa khỏi Thổ Nhĩ Kỳ, động thái Ankara xem là thiếu trách nhiệm từ các đồng minh NATO đối với các thách thức mà Thổ Nhĩ Kỳ đang đối mặt vào thời điểm đó.

Tuy nhiên, câu hỏi quan trọng hơn là tại sao Thổ Nhĩ Kỳ chấp nhận mạo hiểm với vị trí của nước này trong NATO - một liên minh đã bảo vệ nước này khỏi kẻ thù lâu nay là Nga, để mua một hệ thống vũ khí trong khi hệ thống thay thế đã xuất hiện? Câu trả lời nằm ở việc Thổ Nhĩ Kỳ ngày càng sẵn sàng theo đuổi lợi ích riêng, thậm chí chấp nhận những thiệt hại trong quan hệ với các đồng minh NATO.

Đơn phương hành động

Trong vài năm qua, quan hệ giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ căng thẳng. Việc Mỹ ủng hộ Các lực lượng Dân chủ Syria (SDF), chủ yếu bao gồm các nhóm tay súng người Kurd được Các đơn vị bảo vệ nhân dân (YPG) của người Kurd hậu thuẫn, đã gây quan ngại sâu sắc cho Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia xem YPG là cánh tay nối dài của đảng Công nhân người Kurd (PKK) có căn cứ tại Thổ Nhĩ Kỳ.

dau la toan tinh thuc su cua tho nhi ky khi mua s 400
Thổ Nhĩ Kỳ đe dọa ngừng mua máy bay Boeing nếu Mỹ áp đặt trừng phạt vì vụ S-400. (Nguồn: AP)

Một trong những mâu thuẫn nghiêm trọng nhất giữa Ankara và Washington là về vấn đề Giáo sỹ người Thổ Nhĩ Kỳ Fethullah Gulen, người bị Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc đứng sau âm mưu đảo chính thất bại năm 2016. Do Mỹ nhiều lần từ chối yêu cầu trục xuất vị giáo sỹ trên, Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng Mỹ có thể đã đóng một vai trò trong cuộc đảo chính này. Washington chắc chắn đã ngăn chặn các nỗ lực của Ankara trong việc phá bỏ mạng lưới Gulen. Bên cạnh đó, Mỹ cũng chỉ trích Thổ Nhĩ Kỳ về các hoạt động thăm dò khí đốt đang diễn ra tại Đông Địa Trung Hải và một bức tranh rộng hơn đang hình thành: Cả Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đều không hành động vì lợi ích của bên còn lại. Do đó, Ankara có thể nhận thấy có nhiều lợi ích hơn nếu hành động đơn phương thay vì theo định hướng của phía Washington.

Việc mua S-400 có lẽ là một dấu chấm trên lộ trình hướng tới một mục đích quan trọng hơn của Ankara: Chính sách đối ngoại độc lập. Mục đích lâu dài này đã hiện hữu sau cuộc xâm lược của Thổ Nhĩ Kỳ năm 1974 vào Cyprus, sau đó Mỹ áp đặt cấm vận vũ khí đối với Ankara. Tuy nhiên, tại thời điểm đó, Thổ Nhĩ Kỳ là một đồng minh chủ chốt trong NATO, tạo thành một trong những liên kết phía Nam để kiềm chế Liên Xô. Từ đầu những năm 1980, Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu tập trung hơn vào phát triển nền công nghiệp quân sự nội địa, vì vậy nước này dần hạn chế phụ thuộc vào nhập khẩu vũ khí từ bên ngoài.

S-400 là một phần trong chiến lược lớn đa dạng hóa nguồn cung vũ khí của Thổ Nhĩ Kỳ, không phải là một dấu hiệu về xây dựng liên minh chiến lược giữa Ankara và Moscow. Dù vậy, Thổ Nhĩ Kỳ đã gia tăng hợp tác với Nga dù hai nước có lịch sử đối đầu lâu dài. Thương mại giữa hai nước tăng nhanh, Nga là nhà cung cấp khí đốt tự nhiên lớn nhất của Thổ Nhĩ Kỳ. Ankara cũng chấp nhận sự hiện diện hợp pháp của Nga tại Syria khi ngồi vào bàn đàm phán với Nga về Syria.

Tuy nhiên, Ankara và Moscow chưa hẳn là "những người bạn". Trước đó không lâu, Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ một máy bay chiến đấu Nga vượt qua biên giới Syria vào lãnh thổ nước này. Hai nước vẫn đang hậu thuẫn các bên đối địch nhau trong xung đột tại phía Bắc Syria, Nga hậu thuẫn Tổng thống Assad trong khi Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn các lực lượng đối lập. Một số nhà quan sát còn đoán rằng, Thổ Nhĩ Kỳ theo đuổi thương vụ S-400 chỉ bởi vì Nga đe dọa để Tổng thống Assad tiến hành một chiến dịch phản công nhằm vào thành phố Idlib, chiến dịch có thể dẫn tới hàng chục nghìn người tị nạn chạy sang Thổ Nhĩ Kỳ.

dau la toan tinh thuc su cua tho nhi ky khi mua s 400 NATO không nêu vấn đề trục xuất Thổ Nhĩ Kỳ khỏi liên minh do thương vụ S-400

TGVN. Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg ngày 17/7 cho biết, không thành viên nào trong liên ...

dau la toan tinh thuc su cua tho nhi ky khi mua s 400 Thổ Nhĩ Kỳ đã mua S-400, Mỹ sẽ không bán máy bay chiến đấu F-35 cho Ankara

Ngày 16/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố chính quyền của ông sẽ không bán chiến đấu cơ phản lực F-35 cho Thổ Nhĩ ...

dau la toan tinh thuc su cua tho nhi ky khi mua s 400 Việc chuyển giao S-400 đúng kế hoạch, máy bay chở thiết bị thứ 10 đã đến Thổ Nhĩ Kỳ

TGVN. Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ thông báo, ngày 16/7, chiếc máy bay thứ 10 chở các thiết bị của hệ thống phòng không ...

(theo Geopolitical Futures)

Xem nhiều

Đọc thêm

Trao Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho hai đồng Chủ tịch Ủy ban Kinh tế Nhật-Việt

Trao Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho hai đồng Chủ tịch Ủy ban Kinh tế Nhật-Việt

Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản đã tổ chức lễ trao Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho hai đồng Chủ tịch Ủy ban Kinh tế Nhật-Việt.
Vai trò của chủ nghĩa đa phương: Tự nhiên như ‘hơi thở’

Vai trò của chủ nghĩa đa phương: Tự nhiên như ‘hơi thở’

Một cách tự nhiên, đa phương như trở thành 'hơi thở', len lỏi trong mọi khía cạnh của đời sống quốc tế.
Giải quyết xung đột ở Ukraine, nước Nga không đặt hy vọng vào ông Trump hay bất kỳ ai khác, chỉ dựa vào ‘sức mạnh của chính mình’

Giải quyết xung đột ở Ukraine, nước Nga không đặt hy vọng vào ông Trump hay bất kỳ ai khác, chỉ dựa vào ‘sức mạnh của chính mình’

Nga cho hay, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump có thể đạt được giải pháp cho cuộc xung đột ở Ukraine, nhưng Nga chỉ trông cậy vào chính mình.
Luật Thủ đô (sửa đổi) nâng tầm giáo dục Hà Nội

Luật Thủ đô (sửa đổi) nâng tầm giáo dục Hà Nội

Baoquocte.vn. Theo nhiều chuyên gia, Luật Thủ đô (sửa đổi) góp phần đưa Hà Nội thành trung tâm lớn về giáo dục, đào tạo chất lượng cao.
Việt Nam về nhất cuộc thi an ninh mạng ASEAN Cyber Shield lần thứ 2

Việt Nam về nhất cuộc thi an ninh mạng ASEAN Cyber Shield lần thứ 2

Cuộc thi an ninh mạng ASEAN Cyber Shield được tổ chức với 2 hạng mục cho những đội tuyển IT của các nước trong khu vực thi đấu.
Hành trang hướng đến phát triển bền vững, thịnh vượng và hòa nhập hơn

Hành trang hướng đến phát triển bền vững, thịnh vượng và hòa nhập hơn

Đó là 'linh hồn' của khóa đào tạo Chứng chỉ Lãnh đạo chiến lược về các vấn đề khu vực công và quốc tế, do Trung tâm Việt-Úc (VAC) tổ ...
Giải quyết xung đột ở Ukraine, nước Nga không đặt hy vọng vào ông Trump hay bất kỳ ai khác, chỉ dựa vào ‘sức mạnh của chính mình’

Giải quyết xung đột ở Ukraine, nước Nga không đặt hy vọng vào ông Trump hay bất kỳ ai khác, chỉ dựa vào ‘sức mạnh của chính mình’

Nga cho hay, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump có thể đạt được giải pháp cho cuộc xung đột ở Ukraine, nhưng Nga chỉ trông cậy vào chính mình.
Tòa án Hình sự quốc tế ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel, Czech và Bulgaria đồng loạt phản ứng

Tòa án Hình sự quốc tế ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel, Czech và Bulgaria đồng loạt phản ứng

Thủ tướng Czech Petr Fiala coi quyết định của Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) là "điều đáng tiếc".
Thêm hai quốc gia có thể có thể trở thành thành viên đầy đủ của khu vực Schengen

Thêm hai quốc gia có thể có thể trở thành thành viên đầy đủ của khu vực Schengen

Ủy ban châu Âu khẳng định cả Romania và Bulgaria đều đáp ứng đầy đủ các tiêu chí để gia nhập khối Schengen.
Hỗ trợ Ukraine: Czech cấp nửa triệu quả đạn pháo, Thụy Điển tiếp tục bơm tiền, Berlin không cho phép Kiev dùng vũ khí Đức tấn công lãnh thổ Nga

Hỗ trợ Ukraine: Czech cấp nửa triệu quả đạn pháo, Thụy Điển tiếp tục bơm tiền, Berlin không cho phép Kiev dùng vũ khí Đức tấn công lãnh thổ Nga

Ngoại trưởng Czech Jan Lipavsky cam kết Prague sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraine.
Tin thế giới 22/11: Ukraine thông tin về siêu tên lửa Nga, Lào-Trung Quốc gia tăng hợp tác quốc phòng, châu Âu chia rẽ về lệnh bắt Thủ tướng Israel

Tin thế giới 22/11: Ukraine thông tin về siêu tên lửa Nga, Lào-Trung Quốc gia tăng hợp tác quốc phòng, châu Âu chia rẽ về lệnh bắt Thủ tướng Israel

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary Viktor Orbán ngày 22/11 lên tiếng chỉ trích Tòa án hình sự quốc tế (ICC) về việc phát lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Việc Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa của Mỹ tấn công quân sự trên đất Nga có thể chuyển xung đột sang giai đoạn quyết liệt hơn.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Phiên bản di động