Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch & Đầu tư), tính đến ngày 20/12/2023, tổng vốn đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài đạt trên 36,6 tỷ USD, tăng 32,1% so với cùng kỳ năm 2022.
Đây là năm quy mô vốn FDI thực hiện cao nhất từ trước đến nay, cũng là mức tăng cao, ấn tượng nhất tính từ khi dịch Covid-19 xuất hiện và bùng phát từ năm 2020.
| Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc (NIC Hòa Lạc). (Nguồn: Dân trí) |
Nhiều ưu thế thu hút FDI
Trao đổi với phóng viên TG&VN, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương nhận định, kết quả trên có được là do môi trường đầu tư luôn được cải thiện, hấp dẫn với nhiều ưu thế vượt trội.
Trong năm, một số dự án có số vốn đăng ký rất cao như: Dự án nhà máy nhiệt điện khí thiên nhiên hoá lỏng (LNG) tại Thái Bình đến từ Nhật Bản; dự án tổ hợp công nghệ tế bào quang điện JINKO SOLAR Hải Hà Việt Nam; dự án nhà máy Lite-on Quảng Ninh; dự án nhà máy LG Innotek Hải Phòng. Bốn dự án lớn này đã thu hút gần 5,2 tỷ USD trong năm.
Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê đánh giá: “Dòng vốn FDI tiếp tục chảy vào Việt Nam khẳng định niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài đối với chính sách kinh tế vĩ mô ổn định; môi trường đầu tư thông thoáng, an toàn; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ luôn đồng hành, hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp vượt qua khó khăn, ổn định và phát triển sản xuất kinh doanh; nhiều chính sách tài khoá, tiền tệ nhằm hỗ trợ doanh nghiệp đã được thực thi hiệu quả. Các yếu tố này đã tác động tích cực đến các nhà đầu tư nước ngoài quyết định đến đầu tư mới, cũng như mở rộng dự án hiện hữu tại Việt Nam”.
Đặc biệt, bà Nguyễn Thị Hương cho rằng, năm qua, các hoạt động ngoại giao kinh tế của Đảng, Chính phủ được tăng cường, Việt Nam đã nâng cấp quan hệ với Nhật Bản và Hoa Kỳ lên Đối tác chiến lược toàn diện, kỳ vọng đưa đến làn sóng đầu tư mới, chất lượng. Đây có thể là xu hướng lạc quan, tin tưởng dòng vốn FDI vào đất nước sẽ tiếp tục tăng trưởng tốt trong năm 2024 và các năm tiếp theo.
Năm sôi động của công nghiệp bán dẫn
2023 đánh dấu một năm đầy sôi động của Việt Nam trong thu hút đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp bán dẫn. Trong năm, hàng loạt tên tuổi hàng đầu thế giới về lĩnh vực này liên tiếp rót vốn vào Việt Nam với những dự án lên đến cả tỷ USD.
Cụ thể, công ty TNHH Hana Micron Vina (Hàn Quốc) đã khánh thành nhà máy sản xuất Hana Micron Vina 2 tại Khu công nghiệp Vân Trung (Bắc Giang) vào hồi tháng 9/2023. Với tổng vốn đầu tư gần 600 triệu USD, đây là nhà máy sản xuất chất bán dẫn đầu tiên tại miền Bắc. Công ty có kế hoạch tăng vốn đầu tư lên hơn 1 tỷ USD vào năm 2025.
Tháng 10/2023, Tập đoàn Amkor đã khánh thành Nhà máy Amkor Technology Việt Nam (ATV) tại Khu công nghiệp Yên Phong II-C, Bắc Ninh. Dự án có tổng vốn đầu tư đến năm 2030 là 1,6 tỷ USD, trong đó giai đoạn I là 520 triệu USD. Nhà cung cấp dịch vụ thử nghiệm và đóng gói sản phẩm bán dẫn được thành lập vào năm 1968 cho biết sẽ tiếp tục nghiên cứu triển khai đầu tư xây dựng giai đoạn 2, 3 của nhà máy, đưa Bắc Ninh trở thành một trong những điểm sản xuất chip bán dẫn mới của thế giới.
Hay nhà đầu tư FDI lớn của Việt Nam - Samsung đã cam kết đầu tư hơn 2,6 tỷ USD vào ngành công nghiệp chất bán dẫn tại Nhà máy Samsung Electro - Mechanics Việt Nam tại Thái Nguyên.
Không chỉ đầu tư sản xuất ở Việt Nam, các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới đang có kế hoạch thiết lập các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) tại Việt Nam - một khâu rất quan trọng trong sản xuất để làm bệ phóng cho những sản phẩm công nghệ cao hiện đại. Đơn cử như Tập đoàn thiết kế vi mạch Marvell (Hoa Kỳ) công bố sẽ sớm thành lập trung tâm thiết kế quy mô lớn tại Việt Nam. Dự kiến sau ba năm, quy mô nhân sự sẽ tăng 50% so với hiện nay.
Những dự án trên là minh chứng rõ ràng nhất cho việc Việt Nam đi đúng hướng trên con đường thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao. Các địa phương như: Bắc Giang, Bắc Ninh, Thái Nguyên hay TP. Hồ Chí Minh không chỉ là đầu tàu về lắp ráp linh kiện điện tử mà còn có thể trở thành những trung tâm đi đầu trong ngành.
Thời cơ đã đến!
Tại cuộc gặp với Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư Nguyễn Chí Dũng hồi tháng 12/2023, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp bán dẫn Mỹ (SIA) John Neuffer đánh giá, nhiều công ty của SIA đã có các khoản đầu tư đáng kể vào Việt Nam như Intel, Marvell, Synopsys, Qualcomm, Ampere, Infineon... Một số doanh nghiệp tăng gấp đôi số vốn đầu tư sau nhiều năm làm ăn tại đất nước.
“Những khoản đầu tư này là minh chứng cho vai trò then chốt và ngày càng tăng của Việt Nam trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu. Đây chính là lúc đất nước cần gia nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu, trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn. Việt Nam đang ở vị trí thuận lợi để hưởng lợi từ những làn sóng đầu tư mới của các công ty chip đang nỗ lực xây dựng chuỗi cung ứng mạnh hơn, tốt hơn trên toàn thế giới”, Chủ tịch SIA khẳng định.
Tháng 12/2023, trong chuyến thăm đến Việt Nam, Nhà đồng sáng lập, Chủ tịch và cũng là CEO NVIDIA Jensen Huang - một trong các tập đoàn chip hàng đầu của Mỹ cho rằng, làn sóng mới về công nghệ đang tới và có thể là làn sóng lớn nhất từ trước đến nay.
“Làn sóng mới là cơ hội tuyệt vời cho Việt Nam. Không quốc gia nào tụt lại phía sau về trí tuệ nhân tạo (AI) mà có thể phát triển được. Chính vì vậy, đất nước cần tận dụng lợi thế của AI để nắm giữ và phát triển trí tuệ nhân tạo. Tôi tin Việt Nam đã sẵn sàng, chuẩn bị tốt, đây là thời cơ của các bạn”, ông nhấn mạnh.
Để tận dụng lợi thế của làn sóng mới này, ông Jensen Huang cho hay, Việt Nam sẵn sàng số hóa khi đa số người dân sử dụng được điện thoại di động. Bên cạnh đó, Việt Nam có kỹ sư phần mềm và họ đã sẵn sàng nhảy sang bước tiến mới về AI. Việt Nam thể hiện cam kết mạnh mẽ dành cho một Việt Nam AI, trí tuệ nhân tạo và số hóa.
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng thông tin, đất nước đã tích cực chuẩn bị các điều kiện để sẵn sàng đón nhận, hợp tác với các doanh nghiệp, nhà đầu tư trong chuỗi cung ứng ngành bán dẫn.
Việt Nam đã hoàn thiện cơ chế một cửa, xây dựng đề án phát triển nguồn nhân lực ngành bán dẫn đến năm 2030 sẽ đạt 30.000 kỹ sư ngành bán dẫn, thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc (NIC Hòa Lạc) để sẵn sàng đón nhận dự án đầu tư ngành bán dẫn với các chế độ ưu đãi nhất.
GS. Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tại Việt Nam (VAFIE) nhận thấy, quy mô của thị trường chip toàn cầu đến năm 2029 sẽ lên 1.400 tỷ USD, tăng từ khoảng hơn 600 tỷ USD năm 2022. Vì vậy, cơ hội dành cho Việt Nam trong “chiếc bánh khổng lồ” này rất lớn.
Vị giáo sư nêu quan điểm: “Công nghệ bán dẫn là câu chuyện của cả thế giới. Các nước phát triển đều đang ưu đãi để mở rộng nghiên cứu và sản xuất cho ngành này. Việt Nam không có nhiều tiền để đầu tư, nên phải dựa vào thu hút nguồn vốn FDI để phát triển”.
Trên thực tế, đất nước hình chữ S đang là một trong những lựa chọn của các nhà đầu tư chip hàng đầu thế giới. GS. Nguyễn Mại cho hay, điều quan trọng lúc này là phải thay đổi cách tiếp cận ưu đãi để đón cơ hội lớn này.
Việt Nam và nhiều nước đang phát triển thường chọn ưu đãi về thuế để thu hút vốn. Tuy nhiên, với những quy định về thuế tối thiểu toàn cầu thì việc thu hút FDI trong thời gian tới sẽ phải tập trung ưu đãi về chi phí, tiêu hao trong đầu tư cho doanh nghiệp bằng tài chính.
Những thay đổi chính sách ưu đãi thu hút đầu tư sớm như GS. Nguyễn Mại đánh giá, “sẽ khiến Việt Nam có nhiều cơ hội xác lập được nền công nghiệp bán dẫn. Từ đó, tạo cú hích rất lớn cho nền kinh tế, nâng cao giá trị gia tăng, tạo ra sự lan tỏa không chỉ trong thu hút vốn ngoại mà nguồn vốn nội địa tham gia vào chuỗi giá trị này”.