| Một điểm test nhanh Covid-19 tại Hà Nội. (Nguồn: Vietnamnet) |
Trước tình hình dịch Covid-19 diễn biến rất phức tạp ở Đà Nẵng, Bộ Y tế đã yêu cầu khai báo y tế và thực hiện cách ly với tất cả những người đã đi từ Đà Nẵng trở về các địa phương. TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội và một số địa phương khác hiện đang gấp rút tiến hành xét nghiệm test nhanh cho những người từ Đà Nẵng trở về từ đầu tháng 7.
Tuy nhiên, kết quả test nhanh âm tính có đồng nghĩa với việc bạn đã an toàn?
Theo Thạc sĩ, bác sĩ Đồng Phú Khiêm, Phó Trưởng Khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, hiện có 2 nhóm xét nghiệm để phát hiện một người có bị nhiễm virus SARS-CoV-2 hay không, bao gồm các xét nghiệm trực tiếp và xét nghiệm gián tiếp.
Các xét nghiệm trực tiếp là xét nghiệm nhằm tìm kiếm sự hiện diện của thành phần cấu tạo virus trong cơ thể. Hiện nay, xét nghiệm phổ biến nhất là tìm kiếm các đoạn gene của virus bằng kỹ thuật PCR, ngoài ra còn có xét nghiệm nuôi cấy phân lập virus.
Về ưu điểm, xét nghiệm này có thể phát hiện người nhiễm virus ở những giai đoạn rất sớm, kể từ khi người bệnh chưa biểu hiện bệnh. Đây là xét nghiệm rất có giá trị, được Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo dùng để chẩn đoán một người có đang bị nhiễm bệnh hay không.
Tuy vậy, xét nghiệm này có nhược điểm là đòi hỏi phải có phòng xét nghiệm được trang bị đủ phương tiện cần thiết, nhân viên được đào tạo chuyên sâu và thường tốn kém, mất nhiều thời gian. Vì vậy, để thực hiện xét nghiệm trực tiếp cho tất cả đối tượng nghi nhiễm là điều không hề dễ dàng, cần có thời gian dài.
Các xét nghiệm gián tiếp là xét nghiệm nhằm tìm kiếm dấu vết của virus để lại trong cơ thể nhiễm. Cụ thể, trong trường hợp bệnh Covid-19 là làm các xét nghiệm tìm kháng thể mà cơ thể sinh ra khi bị nhiễm virus SARS-CoV-2. Đây chính là xét nghiệm test nhanh mà nhiều địa phương đang thực hiện hiện nay.
Tuy nhiên, bác sĩ Khiêm nhấn mạnh, điều cần hết sức lưu ý là người nhiễm virus SARS-CoV-2 không phải ai cũng sinh ra kháng thể, và kháng thể cũng không phải được tạo ra ngay sau khi bị nhiễm virus.
Rất nhiều nghiên cứu về Covid-19 cho thấy chỉ có 23% người nhiễm SARS-CoV-2 có kháng thể IgM sau 1 tuần bị nhiễm, 58% người nhiễm 2 tuần mới có kháng thể và 75% người bị nhiễm sau 3 tuần mới có kháng thể.
Bởi vậy, xét nghiệm test nhanh tìm kháng thể dương tính chỉ thể hiện rằng người đó đã từng bị nhiễm virus SARS-CoV-2 trong quá khứ, chứ không thể khẳng định người đó có đang bị bệnh, có khả năng lây bệnh hay không.
Ngược lại, xét nghiệm test nhanh tìm kháng thể âm tính không có nghĩa là người đó đã thực sự an toàn. Nếu một người bị nhiễm virus này ở giai đoạn đầu khi chưa có kháng thể, xét nghiệm chắc chắn cho kết quả âm tính. Tuy nhiên, người này vẫn có thể lây bệnh cho người khác.
Bác sĩ Khiêm nhấn mạnh, việc làm xét nghiệm test nhanh tìm kháng thể trong quần thể dân số nguy cơ có giá trị xác định tỷ lệ người từng nhiễm virus SARS-CoV-2, giúp đánh giá quy mô dịch bệnh trong cộng đồng và giúp các nhà hoạch định chính sách có các biện pháp tổ chức chống dịch phù hợp.
“Bởi vậy, người đi từ vùng dịch về dù có xét nghiệm test nhanh tìm kháng thể âm tính vẫn có thể là người đang nhiễm bệnh, vẫn có thể lây nhiễm bệnh cho cộng đồng. Những người này cần tiếp tục tuân thủ thực hiện cách ly theo khuyến cáo của Bộ Y tế”, bác sĩ Khiêm khuyến cáo.