Dịch vụ chia sẻ (cho thuê) xe đạp đã từng “gây bão” tại Trung Quốc vào năm 2016, và nhanh chóng trở thành hiện tượng nổi bật và được đón nhận tại nhiều nơi khác trên thế giới, nhất là châu Âu. Thế nhưng, hiện tại, dịch vụ này đang phải đối mặt với phản ứng dữ dội từ chính những nơi đã từng rộng tay đón nhận nó.
| “Núi” xe đạp bị bỏ lại tại Thượng Hải, Trung Quốc. |
Bài học từ Trung Quốc
Trung Quốc (TQ) có khoảng 70 công ty dịch vụ cho thuê xe đạp với hơn 16 triệu chiếc xe. Nhưng vấn đề họ gặp phải chính là tình trạng lộn xộn của mô hình kinh doanh này.
Các công ty ở TQ cho phép khách hàng sử dụng một chiếc xe đạp bằng cách quét mã QR từ điện thoại thông minh, và cất chiếc xe đó ngay tại điểm đến. Mô hình này đã mang lại hiệu quả bất ngờ, nhưng chỉ có điều, nó đã phát triển quá nhanh.
Bằng chứng là xe đạp ngổn ngang khắp các vỉa hè đô thị TQ, nhiều chiếc trong số đó không được sử dụng và đổ chồng chất lên nhau nơi công viên, đường phố và khắp các ngõ ngách. Nhiều người dân ở một số thành phố thậm chí đã phải khiếu nại chính quyền hạn chế số lượng xe đạp. Do đó, một cuộc tẩy chay đang diễn ra với việc một số công ty đã rút lui khỏi hoạt động kinh doanh này. Số khác buộc phải bắt tay với nhau vì nguồn tài chính đang trở nên khan hiếm.
Ông Xue Ding, đồng sáng lập một trong những công ty cho thuê xe đạp lớn nhất Trung Quốc Ofo, cho biết việc giữ được quy mô kinh doanh theo ý muốn là một việc cực kỳ khó khăn. Dù Ofo đã có kế hoạch đầy tham vọng, đưa 20 triệu xe đạp tới 20 quốc gia trên thế giới, song giống như các công ty khác, việc kinh doanh vẫn khá chậm tại Nhật Bản. Tháng 8 vừa qua, Ofo đã liên kết với SoftBank Group do nhà đầu tư công nghệ nổi tiếng nhất Nhật Bản Masayoshi Son điều hành, bắt đầu triển khai dịch vụ tại Osaka và Tokyo.
Thận trọng tiếp cận thị trường Nhật Bản
Tại Nhật Bản, trật tự vỉa hè được quản lý rất chặt. Xe đạp không được phép để tự do trên vỉa hè. Cảnh sát sẵn sàng phá khóa, phạt và giam xe. Vì vậy, ngay từ đầu những năm 1980, số lượng xe đạp đỗ sai luật đã bị thu giữ và bị bỏ lại lên đến 1 triệu xe. Chính quyền đã phải đem những chiếc xe đạp này đi tái chế hoặc chuyển sang các quốc gia đang phát triển khác.
Kể từ đó, các thành phố tại Nhật Bản bắt đầu đầu tư xây dựng những bãi đỗ xe đạp trả phí cho gần 4 triệu xe. Ở Tokyo và Kyoto thậm chí còn có những bãi đỗ xe đạp thông minh ở dưới lòng đất nhằm tiết kiệm không gian.
Thế nhưng, không vì thế mà Nhật Bản không khuyến khích dân chúng sử dụng xe đạp. Docomo Bikeshare Inc., công ty con của nhà mạng di dộng lớn nhất Nhật Bản, là một ví dụ điển hình minh chứng cho việc các thành phố luôn có thiện ý hợp tác với các doanh nghiệp nếu việc kinh doanh phát triển xe đạp được thực hiện một cách trật tự, đúng luật.
| Dịch vụ cho thuê xe đạp ang gặp phải trở ngại lớn tại Nhật Bản. |
Kể từ đầu năm 2011, Docomo đã thuyết phục được các thành phố hỗ trợ chi phí đầu tư những chiếc xe đạp điện của mình, có giá lên tới 1.500 USD/chiếc. Ví dụ như quận Minato ở Tokyo đã hỗ trợ dịch vụ này để giúp người dân di chuyển từ ga tàu điện ngầm về nhà một cách nhanh chóng và dễ dàng. Những người sử dụng dịch vụ của Docomo bắt buộc phải đỗ xe tại các bãi đỗ của công ty, được trang bị các cảm biến để đảm bảo xe được trả đúng theo quy định. Tuy nhiên, với khoảng 7.000 chiếc xe đạp được triển khai tại 24 thành phố, số lượng này là khá khiêm tốn, khiến cho việc đẩy mạnh thương hiệu gặp nhiều khó khăn.
Đối với các công ty nước ngoài muốn tiếp cận thị trường Nhật Bản như Công ty Công nghệ Mobike Bắc Kinh, công ty lớn nhất trong ngành dịch vụ này ở TQ, cũng không ngoại lệ. Họ thận trọng tiếp cận thị trường Nhật Bản một cách từ từ.
Theo Bloomberg, từ mùa Hè năm ngoái, Mobike đã đưa vào thử nghiệm 1.000 xe đạp tại Sapporo, thành phố có số dân đông thứ tư đất nước. Những chiếc xe đạp của Mobike có bánh xe đặc và không dùng xích. Những xe đạp này có thể hoạt động cả năm mà không cần phải sửa chữa. Tuy nhiên, điểm mới là Mobike rất nhanh nhạy trong việc liên kết với chính quyền địa phương để cung cấp các bãi đỗ xe theo đúng pháp luật và được chính quyền địa phương bảo đảm. Ông Chris Martin, Phó Giám đốc phụ trách mở rộng thị trường quốc tế của Mobike, cho biết: “Việc hãng có quan hệ trực tiếp với chính quyền sẽ tạo ra nhiều khác biệt”.
Thêm nữa, tháng 12/2017, Mobike cũng tiến thêm một bước khi ký kết hợp đồng hợp tác với Line Corp., cho phép khách hàng dễ dàng dùng ứng dụng nhắn tin để định vị tìm kiếm những nơi cho thuê xe đạp, qua đó giúp Mobike thu hút thêm một lượng lớn người dùng.