 |
| Tên lửa Tomahawk làm thay đổi cục diện chiến trường ở Ukraine?( Nguồn: Raytheon Missiles & Defense) |
Con bài “vũ khí thần kỳ”
Tomahawk là tên lửa hành trình cận âm, tầm xa (từ 1.500-2.500 km) tùy theo phiên bản; sử dụng hệ thống dẫn đường quán tính, định vị vệ tinh toàn cầu (GPS) kết hợp so sánh ảnh địa hình để giảm khả năng bị phát hiện, tăng độ chính xác (sai số trung bình trong vòng tròn bán kính từ 10-80m); uy lực lớn (đầu đạn nặng 400-450 kg, có phiên bản mang đầu đạn hạt nhân).
Sản xuất hàng loạt từ những năm 1970, Tomahawk được đánh giá là dòng tên lửa hành trình tối tân, chủ lực, “sứ giả chiến tranh”; sử dụng lần đầu tiên trong chiến dịch “Bão táp sa mạc” năm 1991 ở Iraq và nhiều cuộc chiến tranh của Mỹ sau đó.
Tomahawk có tính năng vượt trội so với tất cả các loại tên lửa Ukraine được viện trợ như Storm shadow, Atacmas, Taurus, tầm bắn từ 250, 300 km đến 500 km. Tổng thống Volodymyr Zelensky kỳ vọng Tomahawk là “vũ khí thần kỳ”, giúp Kiev có thể tấn công sâu vào Moscow và hầu hết mục tiêu quan trọng trên phần lãnh thổ châu Âu của Nga.
Nó có thể buộc Moscow phải bố trí các căn cứ quân sự, sân bay, trận địa hỏa lực, trung tâm chỉ huy, hậu cần lùi xa biên giới; tăng cường hỏa lực phòng thủ bảo vệ mục tiêu quan trọng ở hậu phương; buộc phải phân tán lực lượng, giảm khả năng, sức mạnh tấn công vào Ukraine. Kiev có điều kiện mở các đợt phản công, tấn công mới, khôi phục lại các mục tiêu, khu vực địa hình Moscow kiểm soát.
Vì vậy, Tổng thống Volodymyr Zelensky nhiều lần đề nghị Mỹ viện trợ, bán Tomahawk cho Kiev. Khi được tin Washington có thể đồng ý, nhà lãnh đạo Ukraine rất hào hứng, bắn tin “Moscow hãy sẵn sàng tìm hầm trú ẩn”!
Tính khả thi
Vấn đề đặt ra là, phương án chuyển giao “sứ giả chiến tranh” cho Ukraine có khả thi không và có đúng là “vũ khí thần kỳ” không?
Số lượng Tomahawk không quá dư thừa so với nhu cầu của chính Mỹ và đồng minh (công suất sản xuất cao nhất mỗi năm chưa đến 100 quả). Hiện Mỹ mới cung cấp cho một số đồng minh ưu tiên như Anh, Tây Ban Nha, Hà Lan... và triển khai ở một số địa bàn chiến lược trọng điểm. Nhiều thì không có, vài chục quả Tomahawk chưa thể làm nên chuyện (trong các cuộc chiến tranh trước đây, Mỹ phải sử dụng đến hàng trăm quả vào các đối thủ không mạnh).
Chưa kể giá trị toàn bộ tổ hợp, mỗi quả Tomahawk khoảng 1,3, 1,5 triệu USD đến 2,0 triệu USD (giá tại Mỹ), tùy theo phiên bản. EU và Kiev khó kiếm tiền để mua đủ số lượng cần? Hơn nữa, Washington có phần ngại cung cấp Tomahawk cho Ukraine sẽ gây ra đợt leo thang căng thẳng nguy hiểm mới, có thể dẫn đến xung đột trực tiếp giữa NATO với Nga và kịch bản kết thúc xung đột của Nhà Trắng càng xa vời.
Vì thế, Washington vẫn lưỡng lự, cho phép Kiev tấn công sâu vào lãnh thổ Nga nhưng rào đón “có trường hợp đồng ý, có trường hợp không” và chưa có quyết định cuối cùng của Tổng thống Donad Trump về vụ Tomahawk. Có thể nói, vụ cung cấp Tomahawk cho Ukraine khó khả thi. Đây có thể là “con bài” khích lệ tinh thần Kiev, chứng tỏ với giới bảo thủ Mỹ và đồng minh EU, NATO rằng Nhà Trắng sẵn sàng cứng rắn và cảnh báo Moscow phải chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán.
Nếu được viện trợ, Ukraine cũng khó phát huy đầy đủ tính năng kỹ, chiến thuật và sức mạnh của Tomahawk bởi các lý do sau:
Một, Tomahawk được phóng từ tàu nổi, tàu ngầm, hoặc từ máy bay B2 hoặc từ hệ thống trên mặt đất. Tàu nổi, tàu ngầm và máy bay thì Ukraine không đáp ứng được. Hệ thống hỏa lực tầm xa trên mặt đất (LRF) hay trục trặc; hệ thống phóng tên lửa di động Typhon ổn định hơn, nhưng đắt. Tổ hợp Typhon có nhiều khối (radar, máy tính phần tử kết nối với vệ tinh, radar, khối nguồn, 4 bệ phóng và xe chỉ huy); không những cồng kềnh, khó triển khai, đòi hỏi phải huấn luyện kỹ và có cố vấn Mỹ hỗ trợ mà còn bị đối thủ trinh sát, phát hiện, tiêu diệt.
Hai, Nga có hệ thống phòng thủ tên lửa mạnh, nhiều loại tên lửa, vũ khí với số lượng lớn, có khả năng đánh chặn, tiêu diệt hoặc làm Tomahawk chệch hướng; đồng thời có thể tấn công phá hủy nó ngay tại trận địa ở Ukraine, nên sẽ hạn chế phần lớn uy lực.
Ba, như nói trên, Mỹ không thể cung cấp số lượng lớn Tomahawk ngay cho Ukraine nên vừa giảm uy lực vừa dễ bị Nga tập trung đối phó, đánh chặn. Do đó, việc cung cấp Tomahawk cho Ukraine chắc chắn sẽ gây cho Nga không ít khó khăn, tổn thất nhưng không phải là “phép màu” có ý nghĩa quyết định về quân sự, chiến trường mà Moscow đang có ưu thế.
| Mỹ bất ngờ thay đổi lớn liệu có tạo ra một bước ngoặt |
Phản ứng của Nga
Như thường lệ, Moscow không vội vàng phản ứng một cách ồn ào. Người phát ngôn Điện Kremline Dmitry Peskov cho biết, việc cung cấp Tomahawk để Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga là hành động nguy hiểm, nghiêm trọng, Moscow sẽ nghiên cứu kỹ và có phản ứng thích đáng.
Ngày 2/10, phát biểu tại Diễn đàn Valdai tại Sochi, Nga, Tổng thống Vladimir Putin nói, “Tomahawk là loại vũ khí mạnh. Chúng không còn hiện đại như trước (hàm ý hiện nay có nhiều loại còn mạnh hơn), nhưng vẫn nguy hiểm và gây ra mối đe dọa. Tuy nhiên, chúng sẽ hoàn toàn không thể thay đổi cục diện chiến trường”. Ông nhấn mạnh: Điều này sẽ đồng nghĩa với một giai đoạn leo thang hoàn toàn mới, mang tính chất khác hẳn, kể cả trong quan hệ giữa Nga và Mỹ.
Người đứng đầu Điện Kremlin còn tuyên bố, Nga thấy dấu hiệu một quốc gia đang chuẩn bị tiến hành vụ thử hạt nhân mới và Moscow cũng sẽ hành động tương tự. Lời cảnh báo không “đao to búa lớn” nhưng đủ độ nặng.
“Tính chất leo thang khác hẳn” nói ở đây là NATO, phương Tây đã “vượt lằn ranh đỏ” giới hạn không thể lùi nữa, mà Điện Kremlin đã nhiều lần cảnh báo. Không những tổ hợp tên lửa Tomahawk, binh sĩ Ukraine, cố vấn Mỹ, NATO mà các nước cung cấp tên lửa là đối tượng, mục tiêu tấn công đáp trả của Moscow. Nga có đầy đủ lực lượng, phương tiện để thực hiện điều đó một cách mạnh mẽ.
Moscow sẽ tập trung lực lượng tấn công hủy diệt Tomahawk trên đường vận chuyển, tại kho, khu vực tập trung, triển khai tổ hợp chiến đấu. Đồng thời gia tăng tấn công hỏa lực bằng UAV và tên lửa với quy mô lớn hơn kết hợp với tấn công trên bộ vào nhiều mục tiêu của Ukraine, kể cả trung tâm chỉ huy, điều hành ở Kiev. Không loại trừ Moscow sử dụng tên lửa Oresnik và những loại vũ khí mới khác.
***
Tên lửa Tomahawk có uy lực lớn, gây cho Nga thêm khó khăn, tổn thất, khiến xung đột kéo dài, nhưng không thể thay đổi cục diện chiến trường. “Con bài răn đe” phản tác dụng, càng khiến Nga phản ứng quyết liệt hơn; xung đột có nguy cơ leo thang căng thẳng, gia tăng khả năng đối đầu trực tiếp giữa NATO với Nga. Cũng có thể sau đòn chiến lược gây tổn thất nặng nề, hai bên sẽ ngồi vào bàn đàm phán với lợi thế nghiêng về bên giành ưu thế trên chiến trường, tương tự như từng xảy ra trong đàm phán, ký kết Hiệp định Paris năm 1973.
Vẫn biết Nhà Trắng hay đưa ra những quyết định bất ngờ, nhưng hy vọng các bên cân nhắc thận trọng, tránh đẩy xung đột leo thang căng thẳng, mở rộng phạm vi, đối tượng, vượt tầm kiểm soát. Hậu quả sẽ vô cùng khó lường.
| Australia ‘tậu’ thêm 200 tên lửa hành trình Tomahawk của Mỹ để củng cố năng lực phòng vệ từ xa Ngày 21/8, Bộ Quốc phòng Australia thông báo, Canberra sẽ bỏ ra 1,3 tỷ AUD (833 triệu USD) nhằm tăng cường khả năng tấn công ... |
| Răn đe Iran, Mỹ điều tàu ngầm có tên lửa hành trình Tomahawk đến Trung Đông Mỹ đã đăng ảnh một tàu ngầm trang bị tên lửa hành trình đến kênh đào Suez sau khi Iran cảnh báo Mỹ sẽ bị ... |
| Mỹ bán hàng loạt tên lửa Tomahawk cho Nhật Bản và Hàn Quốc Ngày 17/11, Mỹ đã chấp thuận đề nghị của Nhật Bản mua 400 tên lửa Tomahawk, một phần trong nỗ lực của Tokyo nhằm tăng ... |
| Mỹ, Anh dồn dập bắn tên lửa Tomahawk vào lực lượng Houthi tại Yemen Ngày 11/1, Mỹ và Anh bắt đầu tấn công bằng tên lửa Tomahawk vào lực lượng nổi dậy Houthi tại Yemen để đáp trả các ... |
| Các bệ phóng tên lửa SM-6, Tomahawk của Mỹ sẽ được triển khai ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương Tư lệnh lục quân Thái Bình Dương của Mỹ Charles Flynn cho biết, nước này sẽ sớm triển khai các bệ phóng trên mặt đất ... |
