CẠNH TRANH CHIẾN LƯỢC MỸ-TRUNG QUỐC

Đối đầu Mỹ-Trung Quốc có nguồn gốc sâu xa

Trung Hiếu
TGVN. Quan hệ Mỹ-Trung Quốc xấu đi trong thời gian qua là do nhiều nguyên nhân, trong đó có các nhân tố đến từ nền chính trị đối nội của cả hai nước này. Nhưng nhân tố quan trọng nhất đó là một sự thay đổi cấu trúc đáng kể: Trung Quốc đang trở nên gần ngang cơ với Mỹ về mặt kinh tế và quân sự.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
Tại sao Mỹ-Trung Quốc cần ‘đình chiến’ ?
Từ lúc ông Trump nhậm chức, Mỹ - Trung Quốc đã hủy bỏ 100 kênh đối thoại
doi-dau-my-trung-quoc-co-nguon-goc-sau-xa
Thực tế Trung Quốc mạnh gần ngang ngửa Mỹ về mặt quân sự và kinh tế đã thúc đẩy xung đột Mỹ-Trung Quốc trên nhiều mặt trận. (Nguồn: fossbyte.com)

Trước hết nói về kinh tế. Tầm nhìn và các cải cách của nhà lãnh đạo Đặng Tiểu Bình đã dọn đường cho một thời kỳ tăng trưởng kinh tế nhanh và kéo dài của Trung Quốc. Đất nước này đã trở thành một công xưởng lớn toàn cầu.

Kể từ cuối thập niên 1970, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc hiếm khi dưới 5%, trong khi tăng trưởng của Mỹ chỉ khoảng 2,5% trong cùng thời kỳ. Điều này mang lại cho Trung Quốc không chỉ sự giàu có mà còn cả các cơ hội để sở hữu được các công nghệ hiện đại.

Tin liên quan
Trung Quốc tiếp tục thách thức Mỹ trên không gian Trung Quốc tiếp tục thách thức Mỹ trên không gian

Trên cơ sở kinh tế mạnh hơn và công nghệ mới, Trung Quốc có điều kiện nâng cấp đáng kể năng lực quân sự của mình. Trung Quốc đã chế tạo, mua sắm các chiến hạm, chiến đấu cơ, và tên lửa hiện đại cho quân đội mình.

Qua rồi giai đoạn vàng

Nửa sau của cuộc Chiến tranh Lạnh chứng kiến sự khởi đầu của kỷ nguyên vàng trong quan hệ Mỹ-Trung Quốc.

Sau Cách mạng Văn hóa, Trung Quốc lựa chọn chiến lược tìm kiếm sự thịnh vượng thông qua con đường hòa hoãn và áp dụng kinh tế thị trường. Đây là một điều kiện tiên quyết cho quan hệ mới với Mỹ. Nhưng còn có một điều quan trọng nữa quy định mối quan hệ giữa hai bên. Do Trung Quốc yếu hơn Mỹ rất nhiều nên chính sách đối ngoại của Trung Quốc khi ấy phản ánh tư tưởng của ông Đặng là Bắc Kinh nên tránh các chính sách có thể khiến Mỹ bực mình.

Có lẽ phép thử nghiêm khắc nhất với cách tiếp cận này của Trung Quốc là vụ máy bay Mỹ ném bom nhầm vào Đại sứ quán Trung Quốc ở Belgrade, Nam Tư, vào năm 1999, khiến 3 công dân Trung Quốc thiệt mạng.

Khi đó bất chấp áp lực phải có một phản ứng mạnh mẽ hơn, nhà lãnh đạo Trung Quốc Giang Trạch Dân phải lựa chọn chính sách bày tỏ tức giận trong khi vẫn giữ cho quan hệ song phương không thay đổi.

Tương tự, về phía Mỹ, khi nước này mạnh hơn Trung Quốc nhiều, họ có thể chịu được việc phải nhân từ với đối thủ của mình, tức là dung thứ cho nhiều điều mà Trung Quốc gây ra cho Mỹ. Chính phủ Mỹ khi đó sẵn lòng “kiên nhẫn” với Trung Quốc, hy vọng vào thời điểm Trung Quốc mạnh bằng Mỹ thì thiện chí của Mỹ sẽ có thể thuyết phục được Trung Quốc làm bạn mình thay vì làm thù.

Mặc dù có khá hơn so với trước, quân đội Trung Quốc vào thời hậu Chiến tranh Lạnh không tạo ra trở ngại lớn đối với thế tự do chiến lược của Mỹ trong khu vực.

Tuy nhiên, trong các năm gần đây, Trung Quốc đã cài đặt lại các thông số của mình bằng việc thu hẹp khoảng cách với Mỹ và điều này đã xúc tác cho những thay đổi trong tư duy chính trị nội bộ của cả 2 nước về quan hệ này.

Sự tăng trưởng nhảy vọt của Trung Quốc rõ ràng đã khiến nhà lãnh đạo Tập Cận Bình từ bỏ chính sách đối ngoại của ông Đặng Tiểu Bình và chuyển sang áp đặt chính sách chiến lược của Trung Quốc lên cả khu vực, dù cho điều này gây quan ngại lớn cho cả Mỹ và các nước láng giềng của Trung Quốc.

Trước kia tỏ thái độ không rõ ràng về ảnh hưởng của Mỹ ở châu Á-Thái Bình Dương, thì nay Trung Quốc liên tục chỉ trích ảnh hưởng đó, đồng thời theo đuổi các tham vọng lãnh thổ ở Biển Đông và biển Hoa Đông.

Mỹ nhận thức rằng một Trung Quốc hùng cường có thể gây hại lớn cho các lợi ích của Mỹ. Theo báo cáo mới nhất của Bộ Quốc phòng Mỹ, quân đội Mỹ giờ sẽ phải chấp nhận tổn thất lớn nếu họ xung đột quân sự với các lực lượng Trung Quốc ở vành đai Tây Thái Bình Dương.

Trong khi đó, thế mạnh kinh tế của Trung Quốc giúp nước này gây dựng được ảnh hưởng chính trị lớn lao trong khu vực. Thậm chí cả các đồng minh của Mỹ như Hàn Quốc và Australia cũng phải cân nhắc kỹ trước khi đi theo Mỹ đối đầu với Trung Quốc trong một cuộc tranh chấp chính trị hoặc chiến lược.

Mỹ buộc phải "mạnh tay"

Các diễn biến trên giải thích vì sao chính phủ Mỹ đang thực hiện các bước đi lớn để giảm một số khía cạnh trong hợp tác kinh tế Mỹ-Trung Quốc và các hình thức giao lưu song phương khác.

Thậm chí trong các hoạt động mà Mỹ thu lợi tuyệt đối, họ vẫn có xu hướng cắt giảm sự hợp tác mà họ xem là sẽ mang lại thêm lợi ích cho Trung Quốc hoặc sẽ tạo ra các lỗ hổng dài hạn cho Mỹ.

Tin liên quan
Phân tách Mỹ-Trung Quốc: Một hành tinh, hai thế giới Phân tách Mỹ-Trung Quốc: Một hành tinh, hai thế giới

Do vậy Mỹ không còn nương tay trước tình trạng thâm hụt thương mại với Trung Quốc, sự phụ thuộc vào Trung Quốc về một số nguồn cung thiết yếu, sự đối xử không công bằng với các nhà đầu tư nước ngoài ở Trung Quốc, và việc Trung Quốc tiếp cận dễ dàng công nghệ của Mỹ và nền giáo dục của Mỹ.

Từ góc nhìn của Mỹ hiện nay, chính quyền của ông Tập Cận Bình là một sự thụt lùi trong cả chính sách đối nội và đối ngoại. Tuy nhiên, phản ứng của Washington đối với ông Tập có thể nhẹ tay hơn nếu các ý đồ của ông Tập không được hậu thuẫn bởi những năng lực mạnh của Trung Quốc.

Trước đây Mỹ và Trung Quốc có thể gạt sự nghi ngờ lẫn nhau sang một bên, nhưng điều đó đã thay đổi trong kỷ nguyên hai nước đã thực sự cạnh tranh ngang hàng với nhau để giành lấy ảnh hưởng trong cùng một khu vực.

Kỷ nguyên cạnh tranh này sẽ không diễn ra trong khoảng thời gian ngắn bởi lẽ nguyên nhân chính cho mối quan hệ xấu đi giữa Mỹ và Trung Quốc có gốc rễ sâu xa chứ không phải vì hai lãnh đạo hiện tại của hai nước

Sông Mekong: Chiến tuyến mới trong đối đầu Mỹ-Trung Quốc

Sông Mekong: Chiến tuyến mới trong đối đầu Mỹ-Trung Quốc

TGVN. Tờ Tin tức tham khảo (Trung Quốc) ngày 10/8 dẫn nguồn báo chí Tây Ban Nha cho rằng sông Mekong đã trở thành chiến ...

Đối đầu Mỹ - Trung gia tăng, Bộ Tứ rủ nhau nhóm họp

Đối đầu Mỹ - Trung gia tăng, Bộ Tứ rủ nhau nhóm họp

TGVN. Ngày 6/8, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, nước này và Ấn Độ đã nhất trí tổ chức các cuộc đàm phán 4 bên ...

Góc nhìn từ Trung Quốc: Xung khắc Mỹ-Trung Quốc có phải là định mệnh?

Góc nhìn từ Trung Quốc: Xung khắc Mỹ-Trung Quốc có phải là định mệnh?

TGVN. Lưỡng hội Trung Quốc thảo luận về quan hệ Mỹ-Trung Quốc. Các chuyên gia bên trong Trung Quốc đánh giá thế nào về triển ...

(VOV.VN)

Bài viết cùng chủ đề

Cạnh tranh Mỹ-Trung Quốc

Xem nhiều

Đọc thêm

Bắc Giang xúc tiến đầu tư và kết nối doanh nghiệp tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc

Bắc Giang xúc tiến đầu tư và kết nối doanh nghiệp tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc

Từ 18-22/11, Bí thư Tỉnh ủy Bắc Giang Nguyễn Văn Gấu dẫn đầu Đoàn đại biểu tỉnh Bắc Giang thăm, làm việc tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc.
Khởi động Tuần hợp tác lưu vực sông Hồng Việt Nam - Trung Quốc.

Khởi động Tuần hợp tác lưu vực sông Hồng Việt Nam - Trung Quốc.

Sự kiện là hoạt động thiết thực trước thềm kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc.
Hiệp ước Biển cả - BBNJ (kỳ cuối): Cơ hội để Việt Nam mở rộng tầm nhìn ngoài Biển Đông

Hiệp ước Biển cả - BBNJ (kỳ cuối): Cơ hội để Việt Nam mở rộng tầm nhìn ngoài Biển Đông

BBNJ cho phép Việt Nam tham gia vào thăm dò, khai thác và phân chia tài nguyên gen biển nằm ngoài Biển Đông.
Lần thứ 8 liên tiếp, Việt Nam được vinh danh là Điểm đến Golf tốt nhất châu Á

Lần thứ 8 liên tiếp, Việt Nam được vinh danh là Điểm đến Golf tốt nhất châu Á

Theo thống kê sơ bộ, Việt Nam có khoảng 100 sân golf 18 hố và sân tập đang hoạt động, trong đó nhiều sân đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Khai mạc Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII

Khai mạc Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII

Tại Hội nghị Trung ương lần này, Bộ Chính trị sẽ báo cáo và trình Trung ương quyết định một số vấn đề về công tác cán bộ theo thẩm ...
Hyundai và GM hợp tác phát triển xe bán tải

Hyundai và GM hợp tác phát triển xe bán tải

Theo truyền thông Hàn Quốc, hai nhà sản xuất ô tô Hyundai và GM sẽ hợp tác làm xe bán tải và sử dụng chéo các sản phẩm của nhau.
Hezbollah dội 250 tên lửa vào Israel, nỗ lực ngừng bắn gặp trở ngại

Hezbollah dội 250 tên lửa vào Israel, nỗ lực ngừng bắn gặp trở ngại

Lực lượng Hezbollah ngày 24/11 đã bắn khoảng 250 tên lửa và các loại đạn pháo khác vào Israel.
Xung đột Ukraine: 'Quân bài tẩy' của ông Biden khiến Tổng thống Mỹ đắc cử Trump thót tim, Nga phơi bày kế hiểm?

Xung đột Ukraine: 'Quân bài tẩy' của ông Biden khiến Tổng thống Mỹ đắc cử Trump thót tim, Nga phơi bày kế hiểm?

Ông Trump đang vô cùng lo ngại về sự leo thang của cuộc xung đột ở Ukraine và hướng đi của nó với những diễn biến mới nguy hiểm.
Ảnh ấn tượng (18-24/11): Nga nói NATO không thể đánh chặn tên lửa siêu vượt âm, 1.000 ngày xung đột ở Ukraine, ông Trump và tỷ phú Musk thân thiết

Ảnh ấn tượng (18-24/11): Nga nói NATO không thể đánh chặn tên lửa siêu vượt âm, 1.000 ngày xung đột ở Ukraine, ông Trump và tỷ phú Musk thân thiết

Nga phóng tên lửa siêu vượt âm, nói NATO không thể chặn, 1.000 ngày xung đột ở Ukrain… là những ảnh ấn tượng trong tuần.
Pakistan: Bạo lực giáo phái khiến hơn 80 người thiệt mạng, chính phủ nỗ lực hòa giải với lệnh ngừng bắn 7 ngày

Pakistan: Bạo lực giáo phái khiến hơn 80 người thiệt mạng, chính phủ nỗ lực hòa giải với lệnh ngừng bắn 7 ngày

Chính phủ Pakistan đã nỗ lực hòa giải và đạt được thỏa thuận ngừng bắn kéo dài 7 ngày giữa các nhóm giáo phái đối lập ở vùng Tây Bắc.
Đồn đoán Mỹ có thể chuyển cho Ukraine thứ vũ khí cực mạnh, Nga nhắc nhở bằng học thuyết hạt nhân, sẵn sàng chơi chiêu hiểm

Đồn đoán Mỹ có thể chuyển cho Ukraine thứ vũ khí cực mạnh, Nga nhắc nhở bằng học thuyết hạt nhân, sẵn sàng chơi chiêu hiểm

Nga có thể chuyển giao công nghệ hạt nhân cho các nước thù địch với Mỹ nếu Washington cung cấp vũ khí hạt nhân cho Ukraine.
Điểm tin thế giới sáng 25/11: LHQ khẳng định cần chấm dứt chiến tranh, Thủ tướng Malaysia thăm Hàn Quốc, EU triệu Đại sứ tại Niger

Điểm tin thế giới sáng 25/11: LHQ khẳng định cần chấm dứt chiến tranh, Thủ tướng Malaysia thăm Hàn Quốc, EU triệu Đại sứ tại Niger

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 25/11.
Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Việc Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa của Mỹ tấn công quân sự trên đất Nga có thể chuyển xung đột sang giai đoạn quyết liệt hơn.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Chuyên gia Thái Lan: Chuyến thăm Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm thể hiện cách tiếp cận lấy ASEAN làm trung tâm

Chuyên gia Thái Lan: Chuyến thăm Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm thể hiện cách tiếp cận lấy ASEAN làm trung tâm

Theo chuyên gia Thái Lan, chuyến thăm Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm diễn ra khi 2 quốc gia ASEAN đang điều hướng thay đổi địa chính trị nhanh chóng.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Sự trở lại của ông Donald Trump không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong chính trị Mỹ mà còn hứa hẹn ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Nam bán cầu.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Phiên bản di động