Đồng chí Phạm Văn Đồng và niềm tự hào của Ngoại giao Việt Nam

PGS. TS. Nguyễn Anh Tuấn
Cách đây đúng 70 năm, đồng chí Phạm Văn Đồng được cử làm Trưởng đoàn đại biểu Chính phủ Việt Nam tham dự Hội nghị Geneva 1954. Đồng chí đã có những đóng góp quan trọng cho thắng lợi của Hội nghị, góp phần làm vẻ vang cho sự nghiệp cách mạng Việt Nam nói chung và sự nghiệp ngoại giao Việt Nam nói riêng.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Đồng chí Phạm Văn Đồng và niềm tự hào của Ngoại giao Việt Nam
Thủ tướng Pháp Pierre Mendès France gặp Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng.

Tham dự Hội nghị có đại diện 9 bên (đồng Chủ tịch Hội nghị là Trưởng đoàn Liên Xô và Trưởng đoàn Vương quốc Anh). Lúc này, với cương vị là Phó Thủ tướng Chính phủ, đồng chí Phạm Văn Đồng được cử làm Trưởng đoàn đại biểu Chính phủ Việt Nam DCCH tham dự Hội nghị Geneva về lập lại hòa bình ở Đông Dương và Việt Nam.

Đối mặt với khó khăn

Phái đoàn Việt Nam bước vào hội nghị với tư thế của một dân tộc chiến thắng. Do lập trường giữa các đoàn có khoảng cách khá lớn nên các cuộc đàm phán tiến triển rất chậm chạp.

Một mặt, đồng chí Phạm Văn Đồng đại diện cho đoàn đại biểu Việt Nam DCCH kiên quyết đấu tranh đòi chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Đông Dương trên cơ sở các bên tham gia phải công nhận độc lập, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, Lào và Campuchia; cô lập phái chủ chiến ở Pháp và sự can thiệp của Mỹ; làm cho nhân dân Pháp thấy chính phủ Pháp của Thủ tướng Laniel lúc bấy giờ là hiếu chiến cần phải thay đổi thì Hội nghị Geneva mới thu được kết quả.

Mặt khác, trưởng đoàn Việt Nam DCCH Phạm Văn Đồng vạch trần lập trường hiếu chiến của đoàn đại biểu các nước phương Tây. Theo đó, đoàn đại biểu Mỹ âm mưu kéo dài và mở rộng chiến tranh ở Đông Dương, thay chân Pháp xâm lược Đông Dương. Đoàn đại biểu của Vương quốc Anh thì chủ trương ủng hộ Pháp thương lượng trên thế mạnh. Phái chủ chiến của Pháp nhận đàm phán với Việt Nam để tránh búa rìu dư luận và tránh bị nhân dân Pháp lật đổ, đồng thời cứu nguy cho quân đội Pháp ở Đông Dương. [1]

Tuy nhiên, đồng chí Phạm Văn Đồng đã triệt để tranh thủ sự đồng tình ủng hộ rộng rãi cả trong và ngoài Hội nghị, nhất là tranh thủ trưởng đoàn Liên Xô Viacheslav Molotov và trưởng đoàn Trung Quốc Chu Ân Lai kịch liệt lên án thái độ hiếu chiến và dã tâm phá hoại Hội nghị của đoàn Pháp và Mỹ.

Kết quả là, do đoàn Pháp vẫn giữ lập trường cứng rắn, nên nội các của Thủ tướng Joseph Laniel bị nhân dân Pháp lên án, buộc phải từ chức ngày 12/6/1954. Phe chủ chiến ở Pháp bị đánh đổ, ông Mendès France thuộc phái chủ hòa lập chính phủ mới. Ngày 18/6/1954, khi nhậm chức, ông Mendès France tuyên bố sẽ từ chức, nếu trong vòng một tháng không đạt được ngừng bắn ở Đông Dương. Vào thời điểm này, tại Sài Gòn, Mỹ đã đưa Ngô Đình Diệm về làm thủ tướng thay Bửu Lộc dưới quyền Bảo Đại.

Đồng chí Phạm Văn Đồng và niềm tự hào của Ngoại giao Việt Nam
Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng đến Hội nghị Geneva. (Nguồn: Getty Images)

Khéo léo và cương quyết

Trong Hội nghị, vấn đề khó khăn nhất là giới tuyến phân vùng và thời hạn tuyển cử ở Việt Nam.

Chấp hành chỉ đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng chí Phạm Văn Đồng đã kiên trì đề xuất lấy vĩ tuyến 16 làm giới tuyến tạm thời và tiến hành tổng tuyển cử sớm [2]. Tuy nhiên, phía Pháp không đồng ý và vẫn đề xuất lấy vĩ tuyến 18 làm giới tuyến. Cuối cùng, với sự khéo léo và cương quyết, tại cuộc họp đêm 20/7/1954, đồng chí Phạm Văn Đồng và 4 trưởng đoàn Anh, Pháp, Liên Xô, Trung Quốc vào phút chót mới thỏa thuận được là lấy vĩ tuyến 17 làm giới tuyến phân vùng giữa miền Bắc và miền Nam Việt Nam và thời hạn tổng tuyển cử ấn định là hai năm.

Vào ngày 10/5/1954, bản đề nghị 8 điểm nổi tiếng của trưởng đoàn Phạm Văn Đồng được đưa ra và trở thành cơ sở thảo luận tại Hội nghị, bởi nó có ảnh hưởng rất lớn đến nhân dân các nước thuộc địa và các nước thực dân, đặc biệt là đối với nhân dân và chính phủ Pháp.

Trong đó, Trưởng đoàn Phạm Văn Đồng nhấn mạnh lập trường cơ bản của Việt Nam là hòa bình, độc lập, thống nhất, dân chủ và toàn vẹn lãnh thổ. Nước Pháp phải công nhận độc lập, chủ quyền của Việt Nam, của Lào và Campuchia. Vấn đề thống nhất nước Việt Nam phải do nhân dân Việt Nam tự giải quyết, không có sự can thiệp của nước ngoài... Những đề nghị hợp tình, hợp lý do đồng chí Phạm Văn Đồng đưa ra đã được dư luận tiến bộ ở chính nước Pháp và trên thế giới đồng tình ủng hộ [3].

Đồng chí Phạm Văn Đồng và niềm tự hào của Ngoại giao Việt Nam
Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng trước tòa nhà Hội nghị Geneva. (Nguồn: Getty Images)

“Thắng lợi to”

Thành công của Hội nghị Geneva là thắng lợi to lớn của nhân dân Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận định: “Hội nghị Geneva đã kết thúc. Ngoại giao ta đã thắng lợi to” [4].

Có thể thấy, vào thời điểm diễn ra Hội nghị, tình hình thế giới và quan hệ quốc tế vô cùng phức tạp. Đoàn đàm phán Việt Nam do đồng chí Phạm Văn Đồng đứng đầu gặp muôn vàn khó khăn, thiếu thốn, không có thông tin… nhưng đã chủ động và tích cực khắc phục khó khăn, có những đóng góp quan trọng, kiên trì tìm biện pháp bảo đảm lợi ích của đất nước, của cách mạng Đông Dương, của hai chính phủ kháng chiến Pathet Lào và Khmer Issarak.

Những đóng góp của đồng chí Phạm Văn Đồng và đoàn Việt Nam đã tạo ra những đột phá đưa Hội nghị tới thành công, ký kết các hiệp định đình chiến ở Đông Dương. Hình ảnh về nhà ngoại giao Phạm Văn Đồng với đôi mắt sáng, vầng trán cao và nhất là những phát biểu đanh thép, những cuộc trả lời phỏng vấn sắc sảo tại Hội nghị Geneva đến nay vẫn luôn được bạn bè quốc tế nhắc đến, là niềm tự hào, là tấm gương không chỉ đối với ngành ngoại giao Việt Nam mà còn của toàn thể dân tộc Việt Nam.

Thành công của Hội nghị Geneva năm 1954 được nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới, nhất là nhân dân các nước Đông Nam Á, nhiệt liệt hoan nghênh và coi đó như thắng lợi của chính mình. Với thắng lợi này, nhân dân tiến bộ, yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới đã biết đến Việt Nam, tin tưởng vào chính sách ngoại giao hòa bình và hữu nghị của Việt Nam, coi đó là một thành công rực rỡ của đường lối dùng đàm phán hòa bình để giải quyết tranh chấp quốc tế, kể cả những cuộc xung đột nghiêm trọng.

Đồng chí Phạm Văn Đồng và niềm tự hào của Ngoại giao Việt Nam
Các thành viên đoàn Việt Nam DCCH dự Hội nghị Geneva 1954. (Ảnh tư liệu TTXVN)

Theo ông Trần Việt Phương, nguyên thư ký riêng của Thủ tướng Phạm Văn Đồng, sinh thời ông Phạm Văn Đồng luôn đặt lợi ích quyền lợi dân tộc lên trên hết, biết kết hợp quyền lợi dân tộc với yêu cầu của ý thức hệ. Ông hay nhắc đến một câu nói của Jean Jaurès, lãnh tụ xã hội chủ nghĩa Pháp nổi tiếng: “Một ít chủ nghĩa yêu nước thì đưa ta xa rời chủ nghĩa quốc tế, nhưng rất nhiều chủ nghĩa yêu nước thì đưa ta vào trung tâm của chủ nghĩa quốc tế”

(Phạm Văn Đồng và Ngoại giao Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia 2006, trang 108,109)

Ông Phạm Văn Đồng (1/3/1906-29/4/2000), bí danh là Tô, sinh ra trong một gia đình công chức tại xã Đức Tân, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi. Với 41 năm là Ủy viên Trung ương Đảng, 35 năm là Ủy viên Bộ Chính trị, 32 năm là Thủ tướng

Chính phủ, 10 năm là Cố vấn Ban Chấp hành Trung ương, ông được coi “là một học trò xuất sắc và gần gũi của Chủ tịch Hồ Chí Minh”, “nhà lý luận chính trị và văn hóa xuất sắc”, “nhà ngoại giao tài năng, có uy tín trên thế giới”…

(Điếu văn của BCHTW Đảng đọc tại Lễ truy điệu đồng chí Phạm Văn Đồng, ngày 6/5/2000)


[1] Đảng Cộng sản Việt Nam, 2017, Hiệp định Geneva năm 1954 về Đông Dương, website Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày 18/12/2017.

[2] . Theo đồng chí Lê Danh, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, cán bộ phục vụ đoàn, lúc đầu đoàn chính quyền Quốc gia Việt Nam hòa đã cao giọng: “Muốn hòa bình phải chia cắt đất nước từ tỉnh Thanh Hóa”. Tuy nhiên, Chiến thắng Điện Biên Phủ khi đàm phán Hiệp định Geneva đã đẩy phái đoàn Quốc gia Việt Nam rời khỏi Geneva (xem: Hồng Điệp và Thanh Hải, 2014, “60 năm Hiệp định Geneva: Thắng lợi to lớn của ngoại giao Việt Nam”, Báo Tin tức online, ngày 14/7/2014)

[3] Theo đồng chí Việt Phương, nguyên thư ký Thủ tướng Phạm Văn Đồng (xem: Hồng Điệp và Thanh Hải, 2014, “60 năm Hiệp định Geneva: Thắng lợi to lớn của ngoại giao Việt Nam”, Báo Tin tức online, ngày 14/7/2014).

[4] Vũ Dương Ninh, “Hiệp định Geneva 1954- Một thắng lợi trên con đường cứu nước”, Báo Quân đội Nhân dân, ngày 19/7/2009.

Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng: Người học trò xuất sắc của Bác Hồ

Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng: Người học trò xuất sắc của Bác Hồ

Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng là nhà ngoại giao, nhà văn hóa lớn, nhiều người ở trong nước và nước ngoài đã viết về ...

Đồng chí Phạm Văn Đồng - Nhà lãnh đạo xuất sắc của Đảng

Đồng chí Phạm Văn Đồng - Nhà lãnh đạo xuất sắc của Đảng

TGVN. Gần một thế kỷ của cuộc đời, cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã tận lực cống hiến cho sự nghiệp cách mạng vẻ ...

Niềm tin chiến thắng mang tên Việt Nam của Fidel Castro 50 năm trước

Niềm tin chiến thắng mang tên Việt Nam của Fidel Castro 50 năm trước

Có lẽ trong lịch sử thế giới, chưa thấy một lãnh tụ của quốc gia nào như Fidel, liên tục suốt 42 năm từ 1964 ...

Một mốc son lịch sử của nền Ngoại giao Việt Nam

Một mốc son lịch sử của nền Ngoại giao Việt Nam

Cách đây 70 năm, Hiệp định Geneva về đình chỉ chiến sự ở Việt Nam đã được ký kết, mở ra một trang mới trong ...

Bộ Ngoại giao long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 70 năm ngày ký Hiệp định Geneva

Bộ Ngoại giao long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 70 năm ngày ký Hiệp định Geneva

Sáng nay, 25/4, Lễ kỷ niệm 70 năm ngày ký Hiệp định Geneva về đình chỉ chiến sự ở Việt Nam (21/7/1954 - 21/7/2024) chính ...

Bài viết cùng chủ đề

70 năm Geneva - Những bài học lịch sử

Đọc thêm

Phục hồi và bảo tồn Pháp Lam Huế

Phục hồi và bảo tồn Pháp Lam Huế

Pháp Lam Huế - một loại hình nghệ thuật trang trí đặc sắc là một di sản có giá trị đặc biệt, không thua kém bất kỳ di sản nào ...
Giá tiêu hôm nay 24/12/2024: Nhu cầu thế giới ảm đạm tác động tới thị trường trong nước, kỳ vọng từ Trung Quốc

Giá tiêu hôm nay 24/12/2024: Nhu cầu thế giới ảm đạm tác động tới thị trường trong nước, kỳ vọng từ Trung Quốc

Giá tiêu hôm nay 24/12/2024 tại thị trường trong nước đi ngang ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 144.000 - 145.500 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 24/12/2024: Giá vàng trong nước và thế giới ngược chiều, giao dịch ‘mỏng’, BRICS ấp ủ kế hoạch 'được bảo chứng bằng vàng'

Giá vàng hôm nay 24/12/2024: Giá vàng trong nước và thế giới ngược chiều, giao dịch ‘mỏng’, BRICS ấp ủ kế hoạch 'được bảo chứng bằng vàng'

Giá vàng hôm nay 24/12/2024, Giá vàng trong nước tăng trong khi thế giới giảm nhẹ. BRICS ấp ủ loại tiền kỹ thuật số được bảo chứng bằng vàng.
Điện thăm hỏi về thiệt hại do bão Chido gây ra tại Mozambique

Điện thăm hỏi về thiệt hại do bão Chido gây ra tại Mozambique

Chủ tịch nước Lương Cường gửi điện thăm hỏi khi được tin về cơn bão Chido đổ bộ vào miền Bắc Mozambique gây thiệt hại về người và tài sản.
Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Đại sứ Australia tại Việt Nam Andrew Goledzinowski

Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Đại sứ Australia tại Việt Nam Andrew Goledzinowski

Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá cao những đóng góp tích cực và nỗ lực của Đại sứ Andrew Goledzinowski cho việc thúc đẩy quan hệ hai nước thời ...
Mỹ 'ra đòn' mới với ngành công nghiệp bán dẫn Trung Quốc, vì lo điều này

Mỹ 'ra đòn' mới với ngành công nghiệp bán dẫn Trung Quốc, vì lo điều này

Ngày 23/12, Mỹ tuyên bố sẽ mở cuộc điều tra về các chính sách của Trung Quốc đối với ngành công nghiệp bán dẫn.
Đưa văn hóa và sản phẩm mỹ nghệ Việt Nam đến các thị trường mới

Đưa văn hóa và sản phẩm mỹ nghệ Việt Nam đến các thị trường mới

Công ty Rattan House tích cực giới thiệu, quảng bá sản phẩm văn hóa và thủ công mỹ nghệ Việt Nam tại Brunei Darussalam và một số thị trường mới.
Thông điệp mạnh mẽ về quyết tâm và khát vọng đưa ngành thủy sản Việt Nam vươn tầm thế giới

Thông điệp mạnh mẽ về quyết tâm và khát vọng đưa ngành thủy sản Việt Nam vươn tầm thế giới

Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng tham dự và phát biểu tại Lễ mừng xuất khẩu ngành thủy sản Việt Nam đạt 10 tỷ USD.
Việt Nam đảm nhiệm trọng trách Chủ tịch Nhóm châu Á-Thái Bình Dương tại các tổ chức quốc tế ở Vienna

Việt Nam đảm nhiệm trọng trách Chủ tịch Nhóm châu Á-Thái Bình Dương tại các tổ chức quốc tế ở Vienna

Đại sứ Vũ Lê Thái Hoàng khẳng định Việt Nam sẽ hợp tác chặt chẽ với các thành viên của Nhóm và nỗ lực hoàn thành tốt trọng trách của mình.
Lãnh đạo Ủy ban Biên giới quốc gia thăm và chúc mừng các đơn vị Bộ Quốc phòng

Lãnh đạo Ủy ban Biên giới quốc gia thăm và chúc mừng các đơn vị Bộ Quốc phòng

Trong các ngày 20-21/12, đoàn công tác Uỷ ban Biên giới quốc gia đến thăm, chúc mừng các đơn vị trực thuộc Bộ Quốc phòng.
Giao lưu bóng đá kết nối người Việt ở Saudi Arabia

Giao lưu bóng đá kết nối người Việt ở Saudi Arabia

Đại sứ quán Việt Nam tại Saudi Arabia tổ chức chương trình giao lưu bóng đá tăng cường kết nối người Việt đang sinh sống, làm việc tại Riyadh.
Thống đốc tỉnh Niigata, Nhật Bản nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ

Thống đốc tỉnh Niigata, Nhật Bản nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ

Thống đốc tỉnh Niigata Hanazumi Hideyo nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ vì đã có nhiều đóng góp cho quan hệ hợp tác hữu nghị Việt Nam-Nhật Bản
Singapore đã bắt giữ và xét xử kẻ sát hại công dân người Việt

Singapore đã bắt giữ và xét xử kẻ sát hại công dân người Việt

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao cập nhật một số thông tin liên quan đến vụ việc công dân người Việt bị sát hại tại Singapore.
Đại sứ quán Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ bảo hộ công dân tại Syria trong trường hợp khẩn cấp

Đại sứ quán Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ bảo hộ công dân tại Syria trong trường hợp khẩn cấp

Đại sứ quán Việt Nam tại Iran kiêm nhiệm Syria sáng 8/12 cảnh báo công dân Việt Nam không nên đến Syria vào thời điểm này.
Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023: Để chính sách song hành với thực tiễn bảo đảm quyền của người di cư

Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023: Để chính sách song hành với thực tiễn bảo đảm quyền của người di cư

Theo Phó Cục trưởng Cục Lãnh sự, Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 cho thấy những kết quả đạt được trong xây dựng hoàn thiện chính sách liên quan đến di cư.
Đại diện Phái đoàn IOM: Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 phản ánh nỗ lực thúc đẩy di cư an toàn

Đại diện Phái đoàn IOM: Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 phản ánh nỗ lực thúc đẩy di cư an toàn

Theo Quyền Trưởng đại diện Phái đoàn IOM, Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 đã góp phần củng cố vị thế quốc gia đi đầu trong việc triển khai Thỏa thuận GCM.
Công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam với nhiều nội dung mới lần đầu tiên được cập nhật

Công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam với nhiều nội dung mới lần đầu tiên được cập nhật

Sáng ngày 29/10, tại Hà Nội, Bộ Ngoại giao Việt Nam phối hợp với Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) tổ chức Hội thảo công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023.
Công dân Việt Nam tại Trung Đông cần chủ động tìm nơi trú ẩn

Công dân Việt Nam tại Trung Đông cần chủ động tìm nơi trú ẩn

Theo thông tin mới nhất từ cơ quan đại diện Việt Nam tại khu vực Trung Đông, các công dân Việt Nam hiện vẫn đang an toàn.
Tìm hiểu các nguyên tắc trong việc lựa chọn thực đơn chiêu đãi đối ngoại

Tìm hiểu các nguyên tắc trong việc lựa chọn thực đơn chiêu đãi đối ngoại

Chiều 22/3, đã diễn ra sinh hoạt chuyên đề với chủ đề 'Các nguyên tắc trong việc lựa chọn thực đơn chiêu đãi đối ngoại'.
Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 2)

Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 2)

Là một quốc gia Đông Nam Á, Indonesia gần gũi với Việt Nam, nhưng nước này có 86% dân số theo Hồi giáo tạo nên khác biệt trong văn hoá giao tiếp.
Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 1)

Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 1)

Là quốc gia Đông Nam Á nên Indonesia gần gũi với Việt Nam, nhưng 86% dân số nước này theo Hồi giáo tạo nên khác biệt trong văn hoá giao tiếp.
Những điều cần biết để không bỡ ngỡ khi đến xứ sở hoa tulip Hà Lan

Những điều cần biết để không bỡ ngỡ khi đến xứ sở hoa tulip Hà Lan

Khi gặp một người Hà Lan bất kì, thật khó để nhận xét về địa vị hay khả năng tài chính của họ thông qua vẻ bề ngoài...
Đôi điều cần biết về văn hóa giao tiếp ở Bỉ - 'trái tim của châu Âu'

Đôi điều cần biết về văn hóa giao tiếp ở Bỉ - 'trái tim của châu Âu'

Cùng khám phá đôi nét về văn hóa giao tiếp và con người Bỉ để hiểu rõ hơn về đất nước được coi là 'trái tim châu Âu' qua bài viết dưới đây!
Những nước nào có Ngày Quốc khánh trong tháng 12?

Những nước nào có Ngày Quốc khánh trong tháng 12?

Trong tháng 12 có 12 quốc gia kỷ niệm Ngày Quốc khánh, bao gồm Romania, Lào, UAE, Thái Lan, Phần Lan, Burkina Faso, Kenya, Bhutan, Niger, Qatar...
Phiên bản di động