Đông Nam Á đang 'vá lại những vết nứt' của trật tự thế giới

Ngọc Anh
Khi mục tiêu cải tổ Liên hợp quốc (LHQ) vẫn còn xa vời và các cuộc khủng hoảng ngày càng leo thang, thì một số xu hướng ở Đông Nam Á mang đến cái nhìn tích cực về chủ nghĩa đa phương.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Đó là nhận định của bà Elina Noor* trong bài viết "Southeast Asia is starting the work of fixing a broken world order_ tạm dịch: Đông Nam Á đang 'vá lại những vết nứt của trật tự thế giới" đăng tải trên South China Morning Post ngày 8/9.

Đông Nam Á đang 'vá lại những vết nứt' của trật tự thế giới
Bài viết "Southeast Asia is starting the work of fixing a broken world order" đăng tải trên South China Morning Post, ngày 8/9.

“Cơ hội duy nhất trong một thế hệ”

Bài viết cho rằng cuộc họp thường niên của Đại hội đồng LHQ tháng 9/2024 - cuộc họp của tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh - lại diễn ra trên nền tảng của một trật tự thế giới nhiều khủng hoảng. Sự bất ổn này không chỉ đến từ tình hình Trung Đông đang trên bờ vực xung đột toàn khu vực hay vấn đề viện trợ nhân đạo cho Dải Gaza, mà còn từ cuộc xung đột Nga-Ukraine có nguy cơ khiến châu Âu và Mỹ sa lầy.

Theo tác giả Elina Noor, những thách thức và tổn thất hiện nay khiến nhiều quốc gia Nam bán cầu mất niềm tin vào chủ nghĩa đa phương. Điều này cũng phản ánh một cuộc khủng hoảng niềm tin đối với trật tự toàn cầu "lỗi thời và bất công" hiện nay. Các ghế thành viên thường trực và quyền phủ quyết của các nước trong Hội đồng Bảo an (HĐBA) là những minh chứng cho điều này.

Tháng 9/2024, LHQ sẽ triệu tập Hội nghị thượng đỉnh Tương lai, đây được xem là “cơ hội duy nhất trong một thế hệ” nhằm khôi phục niềm tin vào hợp tác quốc tế, hướng tới một Hiệp ước Tương lai. Bản dự thảo hiện tại của hiệp ước chỉ ra 60 chương trình hành động cần thiết để giải quyết các thách thức liên quan đến phát triển bền vững, quản trị toàn cầu và hòa bình-an ninh.

Đông Nam Á đang 'vá lại những vết nứt' của trật tự thế giới

Hội nghị thượng đỉnh Tương lai của LHQ nỗ lực cải thiện khả năng đối phó với các cuộc khủng hoảng đang hiện diện ở hầu hết các nơi trên thế giới. (Nguồn: PassBlue)

Phần lớn dự thảo là những nguyện vọng chưa được thực hiện từ các thập kỷ trước như mong muốn về một thế giới không có vũ khí hạt nhân, không đói nghèo và thiếu thốn. Tuy nhiên, căng thẳng địa chính trị ngày càng leo thang, cách diễn giải luật pháp quốc tế mang tính vị kỷ và những cam kết hời hợt đối với hòa bình thế giới chính là lý do để hoài nghi rằng hội nghị này không thể mang lại thay đổi ý nghĩa nào cho thế giới.

Bà Elina Noor nhấn mạnh, đối với các quốc gia Đông Nam Á, chủ nghĩa đa phương có thể mang đến một vị thế bình đẳng và sự hợp tác hiệu quả hơn nhằm giải quyết những thách thức phức tạp mà không một nước nào có thể tự mình đảm đương. Dù ở bất cứ tình huống và xung đột nào, người dân phải gánh chịu hậu quả nặng nề nhất luôn là nhóm dễ bị tổn thương nhất. Tiêu biểu như đại dịch Covid-19 vừa qua và gần đây là hậu quả của khủng hoảng khí hậu đang “càn quét” hành tinh này.

Đông Nam Á đang 'vá lại những vết nứt' của trật tự thế giới
Giải quyết hậu quả của biến đổi khí hậu là thách thức mà không một nước nào có thể tự mình đảm đương. (Nguồn: Reuters)

Vì vậy, việc cải cách chủ nghĩa đa phương không chỉ là một nghĩa vụ phải thực hiện mà còn là hành động đúng đắn về đạo đức, nhằm xây dựng thế giới công bằng. Để đạt được điều đó, tất cả các nước, bao gồm Đông Nam Á, cần cất lên tiếng nói mạnh mẽ hơn.

Cải tổ HĐBA LHQ, một trong những chủ đề thảo luận tại Hội nghị thượng đỉnh, chính là bước khởi đầu. Trong nhiều năm qua, các chính phủ Đông Nam Á cùng với các quốc gia Nam bán cầu, liên tục kêu gọi cải tổ Hội đồng. Năm 2000, Malaysia cũng đã kêu gọi một “cuộc đại tu toàn diện” HĐBA để cơ quan quyền lực này trở nên đại diện, minh bạch và có trách nhiệm hơn.

Năm 2014, trong cuộc tranh luận tại Đại Hội đồng, Thái Lan đề xuất vị trí thành viên tạm thời của HĐBA nhằm khắc phục thực trạng gần 1/3 các quốc gia thành viên LHQ không có cơ hội trở thành thành viên thường trực. Năm 2015, tại lễ kỷ niệm 60 năm Hội nghị Á-Phi ở Jakarta, Tổng thống Indonesia Joko Widodo nhấn mạnh sự cần thiết của cả hai châu lục trong việc tiếp tục thúc đẩy cải tổ LHQ.

Cánh cửa chiến lược mới

Bài viết khẳng định, bất chấp tham vọng của Hội nghị thượng đỉnh, việc cải tổ toàn diện LHQ, bao gồm cả HĐBA, vẫn là cuộc chơi dài đòi hỏi sự kiên trì. Tuy nhiên, một số xu hướng quốc tế cả trong và ngoài LHQ lại mang đến cho các quốc gia Đông Nam Á con đường để “vá lại” những vết nứt của chủ nghĩa đa phương.

Sự tự tin của các quốc gia Nam bán cầu vào vai trò của mình, cùng với sự quan tâm từ cộng đồng quốc tế, đang thúc đẩy tái định hình các ưu tiên và mối quan hệ toàn cầu. Bên cạnh đó, tập trung nhiều hơn vào Nam bán cầu cũng là động lực cho cải cách đa phương, hướng cái nhìn đến những vấn đề cốt lõi của phần lớn dân số thế giới.

Việc ASEAN thúc đẩy giao dịch bằng đồng nội tệ hay Malaysia và Thái Lan cân nhắc gia nhập khối BRICS đều cho thấy các quốc gia này đang tìm kiếm những lựa chọn mới mà không nhất thiết phải từ bỏ trật tự quốc tế hiện có. Ngoài ra, việc Indonesia và Thái Lan đề xuất gia nhập Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) cũng phản ánh góc nhìn linh hoạt đối với các tổ chức quốc tế nhằm điều chỉnh vị thế đất nước trên trường quốc tế.

Bên cạnh đó, bằng cách đóng góp vào các khung quản trị công nghệ đang phát triển, các quốc gia Đông Nam Á có thể chủ động hơn trong quản lý và vận hành công nghệ ở những thập kỷ tới. Hiệp định khung về kinh tế số ASEAN hướng tới mục tiêu là “hiệp định kinh tế số khu vực lớn đầu tiên trên thế giới” sau khi đàm phán xong vào năm 2025. Khi đi vào hiệu lực, hiệp định này có thể tạo tiền đề để các đối tác ngoài khu vực tuân thủ tiêu chuẩn ASEAN khi kinh doanh ở Đông Nam Á.

Đông Nam Á đang 'vá lại những vết nứt' của trật tự thế giới
Các cuộc đàm phán Hiệp định khung về kinh tế kỹ thuật số ASEAN đã được khởi động trong khuôn khổ Hội nghị Hội đồng Cộng đồng Kinh tế ASEAN lần thứ 23. (Nguồn: Bộ Công thương)

Bà Elina Noor nhấn mạnh, Đông Nam Á nên tiến xa hơn. Không chỉ giới hạn ở mục đích thương mại và đầu tư, trí tuệ nhân tạo và các cơ sở hạ tầng hỗ trợ như trung tâm dữ liệu và cáp ngầm còn mang tính chiến lược, đóng vai trò quan trọng đối với an ninh quốc gia trong dài hạn. Chính vì vậy, ASEAN cần chủ động tham gia những cuộc đối thoại về vấn đề này, thay vì e ngại hoặc né tránh.

Tin liên quan
ASEAN đang nằm trên quỹ đạo để trở thành nền kinh tế lớn thứ tư thế giới vào năm 2030 ASEAN đang nằm trên quỹ đạo để trở thành nền kinh tế lớn thứ tư thế giới vào năm 2030

Cuối cùng, tương lai của một chủ nghĩa đa phương hiệu quả nằm ở việc dân chủ hóa không chỉ trong quy trình mà còn cả những người tham gia. Hội nghị thượng đỉnh Tương lai lần này đã đúng khi dành hẳn một trụ cột thảo luận để trao quyền và lắng nghe giới trẻ.

Trong các hành động thúc đẩy công bằng xã hội trên toàn cầu, thế hệ trẻ liên tục thể hiện sự can đảm, niềm tin và tính tổ chức, vốn là những điều mà lớp lãnh đạo hiện nay còn thiếu. Cách tốt nhất để hướng tới một xã hội tốt đẹp hơn là tạo điều kiện cho giới trẻ được hành động và cất lên tiếng nói của mình.

Đông Nam Á đang 'vá lại những vết nứt' của trật tự thế giới
Lễ thượng cờ ASEAN là thông lệ chính thức được 10 quốc gia thành viên ASEAN cử hành đầy tự hào vào ngày 8/8 hàng năm. Hoạt động nhằm lan tỏa, quảng bá bản sắc ASEAN, khẳng định quyết tâm đoàn kết và hợp tác vì khát vọng chung về hòa bình và thịnh vượng lâu dài của các quốc gia Đông Nam Á dưới một mái nhà chung. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Tựu trung, Đông Nam Á đang tích cực định hình tương lai bằng cách chủ động tham gia vào các vấn đề toàn cầu như công nghệ và an ninh quốc gia, đồng thời không từ bỏ trật tự quốc tế hiện tại. Những động thái như thúc đẩy giao dịch bằng đồng nội tệ và cân nhắc gia nhập BRICS cho thấy khu vực này đóng vai trò quan trọng trong cải cách chủ nghĩa đa phương. Hơn hết, để xây dựng một hệ thống hợp tác quốc tế công bằng và hiệu quả hơn, cần có sự chung tay từ tất cả các quốc gia, bao gồm cả Đông Nam Á, cũng như cần lắng nghe tiếng nói của thế hệ trẻ, chìa khóa cho tương lai thế giới.


* Bà Elina Noor là nhà nghiên cứu cao cấp tại Chương trình châu Á của Quỹ Carnegie vì hòa bình quốc tế, với nhiệm vụ phân tích diễn biến ở Đông Nam Á, đặc biệt là tác động và hệ quả của công nghệ trong việc định hình các động lực quyền lực, quản trị và xây dựng quốc gia trong khu vực. Bà từng là nhà nghiên cứu thỉnh giảng tại Viện Nghiên cứu chiến lược và quốc tế Malaysia.

Đỉnh điểm căng thẳng Ba Lan-Ukraine: Quan hệ Kiev và Warsaw đang rạn nứt, sự thật ngũ cốc ‘gây nghiện’ từ Nga?

Đỉnh điểm căng thẳng Ba Lan-Ukraine: Quan hệ Kiev và Warsaw đang rạn nứt, sự thật ngũ cốc ‘gây nghiện’ từ Nga?

Sự nổi giận của nông dân Ba Lan dường như đang lên tới đỉnh điểm, trong khi chính phủ Ukraine không ngừng chỉ trích Warsaw ...

VGLF 2024 quy tụ những nhà khoa học hàng đầu của Việt Nam trên thế giới

VGLF 2024 quy tụ những nhà khoa học hàng đầu của Việt Nam trên thế giới

Nhiều nhà khoa học người Việt và gốc Việt có những thành tựu nổi trội sẽ tham gia đóng góp cho Diễn đàn Người Việt ...

Kinh tế thế giới nổi bật (19-25/4): Nga mạnh mẽ, cơn sốt vàng lan sang giới trẻ Hàn Quốc, hoạt động kinh doanh của Mỹ chậm lại

Kinh tế thế giới nổi bật (19-25/4): Nga mạnh mẽ, cơn sốt vàng lan sang giới trẻ Hàn Quốc, hoạt động kinh doanh của Mỹ chậm lại

Nga tăng trưởng mạnh mẽ, Trung Quốc mua khí đốt của Moscow với giá thấp, châu Âu khởi động điều tra ứng dụng Lite của ...

Hội nghị thượng đỉnh NATO năm 2024 và những vấn đề nóng của thế giới

Hội nghị thượng đỉnh NATO năm 2024 và những vấn đề nóng của thế giới

Hội nghị thượng đỉnh NATO năm 2024 không chỉ quan trọng bởi lễ kỷ niệm 75 năm thành lập mà còn vì những vấn đề ...

(theo South China Morning Post)

Xem nhiều

Đọc thêm

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 15/10/2024, Lịch vạn niên ngày 15 tháng 10 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 15/10/2024, Lịch vạn niên ngày 15 tháng 10 năm 2024

Lịch âm 15/10. Lịch âm 15/10/2024? Âm lịch hôm nay 15/10. Lịch vạn niên 15/10/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 16/10/2024, Lịch vạn niên ngày 16 tháng 10 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 16/10/2024, Lịch vạn niên ngày 16 tháng 10 năm 2024

Lịch âm 16/10. Lịch âm 16/10/2024? Âm lịch hôm nay 16/10. Lịch vạn niên 16/10/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Ba ngày 15/10/2024: Song Tử có cơ hội phát triển

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Ba ngày 15/10/2024: Song Tử có cơ hội phát triển

Tử vi hôm nay 15/10/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 15/10/2024: Tuổi Thìn công việc nhiều niềm vui

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 15/10/2024: Tuổi Thìn công việc nhiều niềm vui

Xem tử vi 15/10 - tử vi 12 con giáp hôm nay 15/10/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Đối ngoại trong tuần: Thủ tướng dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 44, 45; động lực mới cho quan hệ Việt Nam-Trung Quốc

Đối ngoại trong tuần: Thủ tướng dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 44, 45; động lực mới cho quan hệ Việt Nam-Trung Quốc

Báo TG&VN điểm lại một số hoạt động nổi bật của đối ngoại Việt Nam trong tuần từ 7-14/10.
Điểm thi IELTS của thí sinh Việt Nam tụt hạng so với trước

Điểm thi IELTS của thí sinh Việt Nam tụt hạng so với trước

Điểm trung bình bài thi IELTS của thí sinh Việt Nam đạt 6.2 trong năm 2023-2024, tụt hạng so với trước.
Tin thế giới 14/10: Campuchia tuyên bố về lập trường địa chính trị, Trung Quốc tập trận ở eo biển Đài Loan, Israel thừa nhận hậu quả 'nặng nề đau đớn'

Tin thế giới 14/10: Campuchia tuyên bố về lập trường địa chính trị, Trung Quốc tập trận ở eo biển Đài Loan, Israel thừa nhận hậu quả 'nặng nề đau đớn'

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong 24h.
Ngoại trưởng Iran gặp lãnh đạo nhóm Houthi, thảo luận cách kiềm chế xung đột

Ngoại trưởng Iran gặp lãnh đạo nhóm Houthi, thảo luận cách kiềm chế xung đột

Ngày 14/10, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi đã gặp ông Mohammed Abdelsalam, quan chức cấp cao của phong trào Houthi tại thủ đô Muscat (Oman).
Tình hình Lebanon: Mỹ cảnh tỉnh Israel sau 'vi phạm gây sốc' khiến LHQ nóng mặt, EU nói 'không thể chấp nhận'

Tình hình Lebanon: Mỹ cảnh tỉnh Israel sau 'vi phạm gây sốc' khiến LHQ nóng mặt, EU nói 'không thể chấp nhận'

Mỹ đã nêu bật tầm quan trọng của việc cần triển khai mọi biện pháp cần thiết để đảm bảo an toàn và an ninh cho lực lượng của LHQ ở Lebanon.
Vấn đề hạt nhân: Tổng thống Mỹ khẳng định phải có ngày 'khai tử' vũ khí nóng, vì sao Belarus nói Nga hành động quá muộn?

Vấn đề hạt nhân: Tổng thống Mỹ khẳng định phải có ngày 'khai tử' vũ khí nóng, vì sao Belarus nói Nga hành động quá muộn?

Theo Tổng thống Mỹ, không có lợi ích gì cho thế giới trong việc cản trở tiến trình cắt giảm kho vũ khí hạt nhân.
Bán đảo Triều Tiên: Căng thẳng dâng cao, Bình Nhưỡng nổi giận ra tuyên bố, Seoul sẵn sàng 'nghênh chiến'

Bán đảo Triều Tiên: Căng thẳng dâng cao, Bình Nhưỡng nổi giận ra tuyên bố, Seoul sẵn sàng 'nghênh chiến'

Căng thẳng trên Bán đảo Triều Tiên tăng cao khi hai miền đều tỏ ra cứng rắn sau vụ thiết bị bay không người lái thả tờ rơi ở Bình Nhưỡng.
Lầu Năm Góc: Mỹ sẽ gửi hệ thống chống tên lửa và quân đội tới Israel

Lầu Năm Góc: Mỹ sẽ gửi hệ thống chống tên lửa và quân đội tới Israel

Mỹ sẽ cử binh sĩ cùng hệ thống phòng thủ tên lửa tiên tiến tới Israel nhằm tăng cường khả năng phòng không cho Tel Aviv.
Thượng đỉnh SNG Moscow: Mối quan tâm đến Á-Âu đang tăng lên

Thượng đỉnh SNG Moscow: Mối quan tâm đến Á-Âu đang tăng lên

Hội nghị thượng đỉnh Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG) diễn ra ngày 8/10 dưới sự chủ trì của Tổng thống Liên bang Nga V. Putin cùng nguyên thủ 9 nước SNG.
Tổng thống Maldives thăm Ấn Độ: Nỗ lực hàn gắn và cân bằng

Tổng thống Maldives thăm Ấn Độ: Nỗ lực hàn gắn và cân bằng

Trong nỗ lực hàn gắn mối quan hệ 'cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt' gần đây với New Delhi, Tổng thống Maldives đã thăm cấp Nhà nước tới Ấn Độ...
Bầu cử Tổng thống Mozambique: Cuộc đua ‘tứ mã’

Bầu cử Tổng thống Mozambique: Cuộc đua ‘tứ mã’

Theo Hiến pháp Mozambique, bầu cử tổng thống được tổ chức theo hình thức phổ thông đầu phiếu.
Một năm xung đột Israel-Hamas: Nguy cơ cuộc chiến toàn diện

Một năm xung đột Israel-Hamas: Nguy cơ cuộc chiến toàn diện

Ngày 7/10 đánh dấu tròn một năm cuộc xung đột giữa Israel và phong trào Hamas.
Cuộc đua giành chức Chủ tịch LDP: Hành trình cam go

Cuộc đua giành chức Chủ tịch LDP: Hành trình cam go

Cuộc đua vào chiếc ghế Chủ tịch đảng Dân chủ Tự do Nhật Bản (LDP) ngày 27/9 đang nóng hơn bao giờ hết.
Pháp: Nội các mới, thách thức cũ

Pháp: Nội các mới, thách thức cũ

Sau hai tháng rưỡi kể từ cuộc bầu cử Quốc hội trước thời hạn, Thủ tướng Michel Barnier đã công bố nội các mới với thành phần ngả mạnh sang cánh hữu.
Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Nobel, giải thưởng danh giá bậc nhất thế giới được trao cho các cá nhân và tổ chức đạt những thành tựu lớn lao cho nhân loại theo ý nguyện của Alfred Nobel.
Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

La Francophonie là tên gọi của cộng đồng các quốc gia và vùng lãnh thổ có sử dụng tiếng Pháp, ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ năm trên thế giới...
Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Những biểu hiện của biến đổi khí hậu, sự tác động của El Nino và La Nina khiến 2024 là năm ghi nhận nhiều kỷ lục thiên tai đáng buồn...
Ông Ishiba Shigeru, vị Thủ tướng tiếp theo của Nhật Bản là ai?

Ông Ishiba Shigeru, vị Thủ tướng tiếp theo của Nhật Bản là ai?

Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Ishiba Shigeru bất ngờ giành chiến thắng trong cuộc đua vào ghế Chủ tịch LDP, đồng nghĩa sẽ trở thành thủ tướng Nhật Bản tiếp theo.
Cách tiếp cận của EU với khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương: Từ chiến lược đến thực tiễn

Cách tiếp cận của EU với khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương: Từ chiến lược đến thực tiễn

Là tên dự án nghiên cứu thực hiện bởi Trường ĐH KHXH&NV, với sự hỗ trợ của Viện KAS (Đức) được thực hiện trong 3 năm, từ 2021 đến 2023, qua 3 giai đoạn.
Giải pháp toàn cầu, hướng tới tương lai tốt đẹp hơn

Giải pháp toàn cầu, hướng tới tương lai tốt đẹp hơn

Liên hợp quốc hiện là diễn đàn đa phương quan trọng hàng đầu để các quốc gia đối thoại, cùng thúc đẩy giải pháp cho các vấn đề khu vực và toàn cầu.
Phiên bản di động