| Điều khoản cấm bảo hiểm của EU đối với các tàu chở dầu của Nga sẽ khiến Moscow gặp khó. (Nguồn: Reuters) |
Nhưng một phần nhỏ hơn của gói trừng phạt thứ 6 này cũng có thể chứng minh tầm quan trọng tương tự, đó là lệnh cấm bảo hiểm đối với các tàu chở dầu của Nga. Điều khoản này sẽ khiến Moscow khó vận chuyển hàng trăm nghìn thùng dầu mỗi ngày sang các quốc gia khác như Ấn Độ và Trung Quốc.
"Đòn hiểm" của EU
Matt Smith, nhà phân tích dầu mỏ hàng đầu tại Công ty Nghiên cứu thị trường Kpler cho biết: “Nhắm mục tiêu vào khía cạnh bảo hiểm là cách tốt nhất để ngăn chặn dòng chảy dầu thô của Nga, thay vì chỉ chuyển hướng dầu”.
EU đã thông báo trong gói trừng phạt thứ 6 rằng, các công ty EU sẽ bị chặn bảo hiểm và cung cấp tài chính nhằm vận chuyển dầu của Nga tới các bên thứ ba. Bên cạnh đó, các công ty bảo hiểm không được bán bảo hiểm cho các tàu chở dầu Nga trên khắp thế giới.
Ủy ban châu Âu cho rằng: "Điều này đặc biệt gây khó khăn cho Nga trong việc tiếp tục xuất khẩu dầu thô và các sản phẩm dầu mỏ của mình sang phần còn lại của thế giới vì các nhà khai thác EU là những nhà cung cấp dịch vụ quan trọng".
Anh dự kiến cũng sẽ bắt tay với EU tham gia điều khoản này. Trong nhiều thế kỷ, Lloyd's - một thị trường bảo hiểm và tái bảo hiểm nằm ở London (Anh) đã là trung tâm của thị trường bảo hiểm hàng hải toàn cầu.
Đến thời điểm hiện tại, Nga đã lách đòn trừng phạt của EU bằng cách thu hút các khách hàng khác, với mức chiết khấu dầu cao.
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), nguồn thu từ xuất khẩu dầu của Nga tăng vọt trong tháng 5, lên khoảng 20 tỷ USD. Trong đó, dầu thô xuất khẩu tháng 5 tăng gần 500.000 thùng/ngày so với đầu năm nay, nhờ khách mua từ châu Á.
Như vậy, tổng doanh thu dầu thô và sản phẩm tinh chế xuất khẩu của Nga đang về gần mức trước khi Moscow bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraina hồi cuối tháng 2.
Tuy nhiên, nếu các con tàu vận chuyển dầu không thể nhận được bảo hiểm, việc giao hàng tới các khách hàng mới này sẽ trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.
Dầu Nga tìm được những 'ngôi nhà mới'
Lệnh cấm của EU đối với dầu thô vận chuyển bằng đường biển của Nga đang được thực hiện nhưng các khách hàng châu Âu đã dần tách khỏi dầu Moscow vì muốn tránh những khó khăn về hậu cần và thiệt hại về uy tín.
Theo dữ liệu của Kpler, xuất khẩu sang Tây Bắc Âu đã giảm từ 1,08 triệu thùng/ngày trong tháng 1 xuống còn dưới 325.000 thùng/ngày vào tháng 5. Bộ Phát triển kinh tế Nga cho hay, áp lực từ phương Tây buộc Nga phải cắt giảm sản lượng và có thể giảm tới 17% trong năm nay.
Song châu Á mạnh tay nhập khẩu dầu Nga đã giúp quốc gia này bù đắp một phần lớn những thiệt hại đó.
Dữ liệu của Kpler cho thấy, Trung Quốc và Ấn Độ đã tận dụng các đợt chiếu khấu và nhập khẩu khoảng 938.700 thùng dầu Nga ngày trong tháng 5. Trong tháng 1, nhập khẩu dầu Nga từ hai quốc gia này chỉ đạt 170.800 thùng/ngày.
Theo Bloomberg, Ấn Độ đang đề xuất thanh toán với Nga bằng Rupee trong bối cảnh quốc gia Nam Á này tiếp tục mua dầu từ Moscow.
New Delhi đang hưởng lợi từ dầu Nga bởi nước này có các cơ sở lọc dầu lớn có thể xử lý dầu thô của Nga thành dầu diesel, một phần trong số đó lại được xuất sang châu Âu kể cả khi nguyên liệu thô đến từ Moscow.
Nhà phân tích Smith cho hay: “Ba tháng sau chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine bắt đầu, xuất khẩu dầu thô của Nga vẫn tiếp tục tăng trưởng nhanh. Quốc gia này chỉ chuyển hướng xuất khẩu và tìm những thị trường mới".
Điều khoản cấm bảo hiểm của EU sẽ khiến những người khổng lồ mua dầu Nga gặp khó.
Nếu Anh hợp tác trong điều khoản này, Ấn Độ sẽ gặp khó khăn hơn rất nhiều trong việc tiếp nhận dầu Nga. Điều tương tự cũng xảy ra đối với Trung Quốc, nơi nhu cầu về nhiên liệu dự kiến sẽ tăng lên khi các hạn chế về đại dịch Covid-19 ở các thành phố lớn được nới lỏng.
Moscow vẫn có cách
Các nhà lọc dầu và các nhà nhập khẩu khác không phải là những người duy nhất quan tâm rằng, các tàu vận chuyển dầu thô có được bảo hiểm chấp nhận hay không.
Richard Bronze, trưởng bộ phận địa chính trị tại công ty tư vấn nghiên cứu Energy Aspects có trụ sở tại London (Anh) cho biết, việc vận chuyển dầu không chỉ là một giao dịch liên quan đến một nhà lọc dầu và một nhà sản xuất. Có rất nhiều bên khác phải tham gia.
Theo nhà phân tích năng lượng Sergei Vakulenko, các tàu không có bảo hiểm hoặc không được bảo hiểm sẽ không được phép vào bất kỳ cảng chính nào hoặc đi qua các điểm tắc nghẽn vận chuyển quan trọng như Bosporus hoặc Kênh đào Suez.
Về phía Nga, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev nhấn mạnh, lệnh cấm bảo hiểm các tàu chở dầu của Nga theo quy định của lệnh trừng phạt mới có thể được giải quyết bằng cách ký kết thỏa thuận với các nước thứ ba.
Ông Dmitry Medvedev nói: “Vấn đề này có thể giải quyết được. Vấn đề cung cấp bảo hiểm có thể được thực hiện thông qua bảo lãnh của nhà nước trong phạm vi thỏa thuận giữa các quốc gia với các nước thứ ba. Nga luôn là một đối tác có trách nhiệm và đáng tin cậy và Nga sẽ vẫn luôn như vậy trong tương lai”.
Điều đó có nghĩa là các lô hàng của Nga có thể sẽ không bị cắt bỏ hoàn toàn.
Ông Bronze cũng nhận định: “Lệnh cấm của EU sẽ gây xáo trộn nhưng sẽ không thể quét sạch tất cả các mặt hàng xuất khẩu của Nga".
Mặt khác, các hình phạt cứng rắn của châu Âu không phải là không có rủi ro. Việc cố gắng đẩy dầu của Nga - một trong những cường quốc năng lượng hàng đầu thế giới - ra khỏi thị trường, sẽ có nguy cơ đẩy giá năng lượng toàn cầu tiếp tục tăng mạnh.
Leigh Hansson, một đối tác trong nhóm thực thi quy định toàn cầu tại công ty luật Reed Smith cho rằng: “Các lệnh cấm vận của EU tác động rất lớn đến thị trường dầu mỏ toàn cầu. Giá dầu thế giới sẽ tiếp tục tăng, trong khi đó, châu Âu và Mỹ cố gắng kiềm chế lạm phát đang tăng vọt".
Nhà kinh tế Olivier Blanchard cũng nhận định: "EU cấm dầu Nga có thể khiến Moscow mất nguồn thu quan trọng, nhưng châu Âu và Mỹ cũng bị ảnh hưởng bởi sự gia tăng đáng kể của giá dầu thế giới".