Giáo dục cần chuyển mình trước 'cơn bão' ChatGPT

Nguyễn Thúy Uyên Phương
Chuyên gia giáo dục
Chuyên gia giáo dục Nguyễn Thúy Uyên Phương-nhà sáng lập Trường Tomato Children's Home và đưa mô hình “trường học kiến tạo” về Việt Nam cho rằng, trước "cơn bão" ChatGPT, đã đến lúc ngành giáo dục cần tư duy lại cách đánh giá, ra đề thi của mình.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Giáo dục
Chuyên gia giáo dục Nguyễn Thúy Uyên Phương cho rằng ChatGPT ra đời cảnh báo người thầy cũng nên thay đổi để không bị đào thải. (Ảnh: NVCC)

Thực ra, câu chuyện trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ thay đổi con người một ngày nào đó trong tương lai không phải quá mới. Câu chuyện này đã được bàn từ nhiều thập kỷ trước, nhưng với nhiều người vẫn giống như viễn cảnh xa xôi. Đặc biệt, giáo dục là ngành bị ảnh hưởng rất chậm bởi công nghệ.

Nghiêm túc nhìn nhận cách giáo dục

Nếu nhìn sang những ngành khác như tài chính, ngân hàng sẽ thấy, công nghệ tác động rất lớn và thay đổi cách mà những ngành này vận hành. Riêng giáo dục vẫn vận hành theo lối rất cổ điển, không khác nhiều so với nền giáo dục từ những thập kỷ trước.

Chỉ có "làn sóng" thay đổi gần đây nhất là giáo dục chuyển sang dạy học online do dịch Covid-19 gây ra. Đến khi hết dịch thì mọi thứ lại đâu trở về đó. Đáng nói, trong làn sóng Covid-19, chúng ta mới thay đổi giáo dục về mặt công cụ chứ bản chất, cách thức giảng dạy ở giai đoạn đó gần như không khác nhiều.

Nhưng làn sóng AI này thì khác, với những ảnh hưởng, tác động đến giáo dục một cách sâu sắc mà chúng ta chưa từng chứng kiến. AI - mà đại diện đầu tiên là ChatGPT khiến các nhà giáo dục cảm thấy không còn là tương lai nữa bởi nó mang đến cho chúng ta trải nghiệm quá trực quan.

Từ chuyện trí tuệ nhân tạo thông minh đến mức nào, nó có thể thay thế công việc con người ra sao? Vì thế, cách chúng ta tư duy lại giáo dục lần này sẽ không chỉ là thay đổi về mặt công cụ, cách làm như trong dịch Covid-19 nữa. Nó đòi hỏi sự tư duy lại nền giáo dục một cách toàn diện cả về mặt triết lý cho đến cách thức làm thế nào để đạt được triết lý đó.

Trả lời cho câu hỏi chúng ta muốn tạo ra những con người như thế nào với nền giáo dục của mình? ChatGPT khiến chúng ta thấy con người sẽ bị máy móc cạnh tranh cả về công việc trí óc.

Nếu ở những làn sóng trước đây, máy móc giải phóng con người khỏi công việc chân tay để có thể tập trung làm những công việc mang tính trí óc thì giờ đây, đến công việc trí óc, máy cũng có thể làm thay. Vậy chúng ta biết học gì, làm gì? Có thể thấy rõ, nếu nền giáo dục tạo ra những con người chỉ biết ghi nhớ, lặp lại và trình bày lại những kiến thức đó theo lối mòn, học vẹt, không có sáng tạo của riêng mình thì làm sao có chỗ đứng trong thế giới tương lai?

ChatGPT đã cho thấy khả năng vượt qua bài thi MBA của một trường đại học hàng đầu thế giới. Nếu như chúng ta không nghiêm túc nhìn nhận lại triết lý giáo dục của mình thì tương lai con người không có chỗ đứng, bị đào thải bởi máy móc là điều hoàn toàn có thể xảy ra.

Giáo dục
ChatGPT cho thấy con người sẽ bị máy móc cạnh tranh cả về công việc trí óc. (Nguồn: Reuters)

Những điều cần tư duy lại

Tôi cho rằng, đã đến lúc cần phải tư duy lại, chúng ta không cần “đổ” đầy kiến thức cho học sinh. Bởi vì “đổ” đến cỡ nào, chúng ta cũng không thể ghi nhớ được hết kiến thức của nhân loại như một cỗ máy. Trong khi máy móc có tốc độ nhanh hơn con người.

Thay vào đó, chúng ta cần tập trung vào việc trang bị cho học sinh kỹ năng tự học. Làm sao để các em khi giải quyết một vấn đề, có kỹ năng tự tìm kiếm những nguồn lực, những công cụ để học hỏi và tự giải quyết vấn đề của mình, AI sẽ là một trong những công cụ đó.

Thứ hai, cần tư duy thiết kế để các em có khả năng sử dụng AI như một công cụ. Con người có khả năng sử dụng AI như một công cụ khi biết cách chỉ huy máy làm việc cho mình, giải quyết những vấn đề của mình.

Một điểm rất quan trọng nữa là tư duy phản biện. Chúng ta không thể nào dựa dẫm hoàn toàn vào máy móc và tin tưởng tất cả kết quả do máy móc tạo ra. Bởi máy móc chắc chắn sẽ bị sai lỗi cho dù thông minh tới đâu. Chúng ta cần có tư duy phản biện để có lựa chọn riêng. Tất cả điều đó là những kỹ năng tư duy bậc cao.

Tôi nghĩ, đã đến lúc nền giáo dục của chúng ta phải tạo ra những con người có kỹ năng bậc cao như vậy. Cách chúng ta hiện thực hóa triết lý mới đó như thế nào? Trong bất kỳ cuộc cách mạng giáo dục nào, giáo viên cũng là hạt nhân, nòng cốt. Chúng ta không thể thay đổi, không thể tạo ra một cuộc cách mạng giáo dục với những con người và “vũ khí” lạc hậu được. Vậy việc tái đào tạo giáo viên cho làn sóng mới như thế nào cũng phải được đặt vào trong trọng tâm của bài toán đó.

Chúng ta đã tạo ra cho giáo viên tầm nhìn tương lai chưa? Đã khiến cho giáo viên hiểu được rằng, bản thân giáo viên cũng có thể bị đào thải nếu như chỉ là “thợ dạy”, đổ đầy kiến thức chứ không thể hướng học sinh tới những kỹ năng bậc cao. Do vậy, cần phải có cuộc tái đào tạo giáo viên toàn diện.

Một điểm nữa, cách chúng ta đánh giá kết quả đầu ra, đo lường việc học của học sinh cũng phải thay đổi. Vừa qua, ở các trường cũng có cuộc thảo luận nên chăng cấm ChatGPT trong trường học vì nỗi lo học sinh, sinh viên có thể sử dụng công cụ này để làm thay bài tập cho mình.

Điều đó đặt ra vấn đề, nếu chúng ta chỉ đo lường và đánh giá kết quả của việc học thông qua lặp lại một câu trả lời mà nhiều người đã biết thì máy móc tốt hơn chúng ta. Làm sao để chúng ta có thể đánh giá được liệu học sinh có dùng tư duy của mình từ bài tập đó không? Có dùng tư duy thiết kế để kiến tạo câu trả lời cho bài tập không? Các em có sản phẩm độc đáo của riêng mình không?

Thay vì cấm ChatGPT, hay cấm các công cụ AI khác vốn là điều bất khả thi vì không thể đi ngược làn sóng công nghệ. Đã đến lúc ngành giáo dục cần tư duy lại cách đánh giá, cách ra đề thi của mình. Nếu như chỉ quanh quẩn kiểm tra những kỹ năng cũ mà máy có thể làm thay thì học sinh hoàn toàn có thể đối phó. Do vậy, cần phải có một cuộc tư duy lại toàn diện cả về triết lý giáo dục cho tới cách thực thi triết lý giáo dục đó.

Sức sống mới của Đề cương văn hóa Việt Nam 1943 trong công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế

Sức sống mới của Đề cương văn hóa Việt Nam 1943 trong công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế

Trong bối cảnh đất nước tiến hành công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế, những quan điểm, nguyên tắc xây dựng văn hóa ...

'ChatGPT không thể tác động vào các hoạt động quan trọng nhất của giáo dục'

'ChatGPT không thể tác động vào các hoạt động quan trọng nhất của giáo dục'

Chia sẻ với báo Thế giới và Việt Nam, PGS.TS. Chu Cẩm Thơ, Trưởng ban Nghiên cứu đánh giá giáo dục (Viện Khoa học Giáo ...

ChatGPT khiến người trẻ phải xác định học để trở thành 'con người hạng nhất, không phải robot hạng hai'

ChatGPT khiến người trẻ phải xác định học để trở thành 'con người hạng nhất, không phải robot hạng hai'

Người học cần xác định được chúng ta phải học không vì mục đích điểm số và đối phó với các bài kiểm tra của ...

'Cơn sốt' ChatGPT: Cần trang bị cho người dùng cách thức sử dụng công cụ AI có trách nhiệm

'Cơn sốt' ChatGPT: Cần trang bị cho người dùng cách thức sử dụng công cụ AI có trách nhiệm

Thay vì tranh luận với sinh viên có sử dụng ChatGPT hay không, giảng viên có thể thảo luận để cùng đồng hành hỗ trợ ...

ChatGPT ra đời, phải 'gieo' cho học sinh động lực học tập để cạnh tranh được với máy móc trong tương lai

ChatGPT ra đời, phải 'gieo' cho học sinh động lực học tập để cạnh tranh được với máy móc trong tương lai

ChatGPT ra đời, điều quan trọng là phải làm sao để nền giáo dục thực sự “gieo” cho học sinh động lực học tập. Các ...

Nguyệt Hà (ghi)

Bài viết cùng chủ đề

Giáo dục Việt Nam

Đọc thêm

Mệnh vô chính diệu là gì? Đặc điểm người có mệnh vô chính diệu

Mệnh vô chính diệu là gì? Đặc điểm người có mệnh vô chính diệu

Mệnh vô chính diệu được xem là cách cục đặc biệt trong lá số tử vi. Bởi cung Mệnh không có chính tinh tọa thủ, muốn luận giải phải nhờ ...
Nhận định, soi kèo Newcastle vs West Ham, 19h30 ngày 30/3 - Vòng 30 Ngoại hạng Anh

Nhận định, soi kèo Newcastle vs West Ham, 19h30 ngày 30/3 - Vòng 30 Ngoại hạng Anh

Nhận định trận đấu, soi kèo Newcastle vs West Ham tại vòng 30 giải Ngoại hạng Anh được diễn ra vào lúc 19h30 ngày 30/3.
Lịch cúp điện An Giang hôm nay ngày 30/3/2024

Lịch cúp điện An Giang hôm nay ngày 30/3/2024

Thông tin lịch cúp điện tại An Giang theo từng khu vực được cập nhật mới nhất từ Điện lực miền Nam ngày 30/3/2024.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 30/3 và sáng 31/3: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh vòng 30 -  Brentford vs MU; Bundesliga vòng 27 - Munich vs Dortmund

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 30/3 và sáng 31/3: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh vòng 30 - Brentford vs MU; Bundesliga vòng 27 - Munich vs Dortmund

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 30/3 và sáng 31/3: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh vòng 30 - Brentford vs MU; La Liga vòng 30 - ...
XSMN 29/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xổ số ngày 29 tháng 3

XSMN 29/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xổ số ngày 29 tháng 3

XSMN 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 29/3/2024. xo so mien nam. SXMN 29/3. kết quả xổ số ngày ...
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 30/3/2024: Cự Giải vận trình sự nghiệp tốt

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 30/3/2024: Cự Giải vận trình sự nghiệp tốt

Tử vi hôm nay 30/3/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Mệnh vô chính diệu là gì? Đặc điểm người có mệnh vô chính diệu

Mệnh vô chính diệu là gì? Đặc điểm người có mệnh vô chính diệu

Mệnh vô chính diệu được xem là cách cục đặc biệt trong lá số tử vi. Bởi cung Mệnh không có chính tinh tọa thủ, muốn luận giải phải nhờ vào phụ tinh và cung ...
Người lao động trong thời gian thử việc cần nắm rõ những quy định gì?

Người lao động trong thời gian thử việc cần nắm rõ những quy định gì?

Sắp tới tôi sẽ đi làm ở công ty với vai trò thử việc, cho tôi hỏi tôi cần phải lưu ý những điều Luật nào trước khi đi làm? – Độc giả Hùng Cường
Lễ Tết Thanh minh 2024 là ngày nào? Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ Tết Thanh minh

Lễ Tết Thanh minh 2024 là ngày nào? Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ Tết Thanh minh

Tết Thanh minh là một sự kiện tâm linh quan trọng của người Việt, thể hiện đạo lý 'uống nước nhớ nguồn', bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên.
Những điều cần biết về lỗi xe không chính chủ năm 2024

Những điều cần biết về lỗi xe không chính chủ năm 2024

Mượn xe người thân, bạn bè,… chạy trên đường thì có bị CSGT xử phạt lỗi xe không chính chủ không? Mức phạt của lỗi này là bao nhiêu?
Điện Biên 'thay áo mới'

Điện Biên 'thay áo mới'

Baoquocte.vn. Từ vùng đất từng chịu bao 'bom cày đạn xới', đến nay, Điện Biên đã vươn mình đổi mới, đạt được nhiều thành tựu trong phát triển và hội nhập.
Không bỏ thủ tục cấp giấy khám sức khỏe cho người lái xe

Không bỏ thủ tục cấp giấy khám sức khỏe cho người lái xe

Tôi nghe nói có thông tin đã bãi bỏ thủ tục cấp giấy khám sức khỏe cho người lái xe. Vậy thông tin này có chính xác không? – Độc giả Phương Thanh
Lý do thế hệ thuốc trị ung thư tiếp theo sẽ được sản xuất ngoài Trái đất

Lý do thế hệ thuốc trị ung thư tiếp theo sẽ được sản xuất ngoài Trái đất

Về mặt lý thuyết, các loại thuốc trị liệu miễn dịch có thể tiêm được có thể được tạo ra, nhưng trọng lực ngăn cản chúng kết tinh một cách chính xác. Một công ty ...
Bất ngờ những thực phẩm không nên ăn cùng với trứng

Bất ngờ những thực phẩm không nên ăn cùng với trứng

Là thực phẩm đơn giản và được yêu thích nhất trên toàn thế giới, nhưng trứng lại được cảnh báo không nên ăn cùng những thực phẩm này.
7 cách giúp phát triển sức khoẻ tinh thần

7 cách giúp phát triển sức khoẻ tinh thần

Xã hội ngày càng có sự thừa nhận về tầm quan trọng của sức khoẻ tinh thần, những vấn đề cảm xúc, tâm lý đã thực sự được quan tâm.
Tác động của thực phẩm dát vàng đối với sức khoẻ?

Tác động của thực phẩm dát vàng đối với sức khoẻ?

Việc thưởng thức món ăn dát vàng lộng lẫy hay đồ uống lấp lánh những vảy vàng xa xỉ liệu tác động như thế nào với sức khoẻ?
Tại sao nên tiêm phòng vaccine ngừa cúm mùa?

Tại sao nên tiêm phòng vaccine ngừa cúm mùa?

Cúm là một bệnh truyền nhiễm về đường hô hấp do virus. Các biến chứng của cúm có thể dẫn đến nhập viện và đôi khi thậm chí tử vong.
Chuyên gia y tế cảnh báo nhiều người trẻ bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ do sử dụng thuốc lá điện tử

Chuyên gia y tế cảnh báo nhiều người trẻ bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ do sử dụng thuốc lá điện tử

Các chuyên gia y tế đề nghị cấm thuốc lá điện tử vì có hại cho sức khỏe. Bệnh lý liên quan tới sản phẩm này đang có xu hướng gia tăng.
XSMN 29/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xổ số ngày 29 tháng 3

XSMN 29/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xổ số ngày 29 tháng 3

XSMN 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 29/3/2024. xo so mien nam. SXMN 29/3. kết quả xổ số ngày 29 tháng 3
Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3 - xổ số Vietlott Mega 29/3. Trực tiếp xổ số Vietlott hôm nay 29/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất. Vietlott Mega 645 hôm nay.
XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp xổ số miền Trung 29/3/2024. kết quả xổ số miền Trung hôm nay. xổ số miền Trung thứ 6. SXMT 29/3. dự đoán XSMT
XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3 - Trực tiếp xổ số miền Bắc 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 6. SXMB 29/3
XSMN 28/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. xổ số hôm nay 28/3. xổ số ngày 28 tháng 5

XSMN 28/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. xổ số hôm nay 28/3. xổ số ngày 28 tháng 5

XSMN 28/3 - SXMN 28/3. Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 28/3/2024. XSMN thứ 5. xổ số hôm nay 28/3. Kết quả xổ số ngày 28 tháng 3.
XSMB 28/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. dự đoán XSMB 28/3/2024

XSMB 28/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. dự đoán XSMB 28/3/2024

XSMB 28/3 - SXMB 28/3. Trực tiếp xổ số miền Bắc 28/3/2024. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 5. xổ số hôm nay 28/3.
Phiên bản di động