Đó là những nhận định, đánh giá của các diễn giả tại tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Hàng Việt trong cuộc cạnh tranh vào kênh phân phối hiện đại” do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức ngày 26/4 tại Hà Nội.
| Tọa đàm trực tuyến “Hàng Việt trong cuộc cạnh tranh vào kênh phân phối hiện đại” ngày 26/4. (Nguồn: VGP) |
Cạnh tranh gay gắt với hàng ngoại trên sân nhà
Tại tọa đàm, các diễn giả nhận định, cuộc cạnh tranh của hàng có xuất xứ Việt với hàng hóa nhập ngoại và hàng hóa của doanh nghiệp nước ngoài gia công tại Việt Nam vào kênh phân phối hiện đại đang ngày càng gay gắt.
Nguyên nhân là do đến năm 2018, hàng hóa từ các nước ASEAN vào Việt Nam sẽ có thuế suất bằng 0% và hàng loạt các hiệp định thương mại tự do (FTA) có hiệu lực thì hàng Việt phải chịu sức ép về chất lượng và giá thành.
Cùng với đó, trong kênh phân phối hiện đại, doanh nghiệp ngoại chiếm thị phần lớn, nên họ có quyền lựa chọn hàng hóa vào hệ thống siêu thị. Hơn nữa, hàng hóa của các doanh nghiệp nước ngoài sản xuất, gia công tại Việt Nam cũng đang có nhiều lợi thế về mẫu mã và chất lượng khiến hàng Việt đã khó lại thêm khó.
Theo ý kiến của nhiều chuyên gia tại tọa đàm, hàng có xuất xứ Việt để vào được các kênh phân phối hiện đại sẽ gặp nhiều trở ngại như mức chiết khấu không cao. Ngoài ra, hàng có xuất xứ ngoại và hàng của nước ngoài gia công, đóng gói tại Việt Nam đang được hưởng nhiều ưu đãi về thuế, dẫn đến hàng có xuất xứ Việt khó cạnh tranh cùng một mức giá ở cùng một sản phẩm…
Liên quan đến việc có hay không hàng Việt Nam đang gặp khó khăn và hàng Việt chiếm 70-80% kênh bán lẻ hiện đại. Bà Lê Việt Nga, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước cho rằng, qua số liệu thống kê 7 năm trở lại đây, có thể thấy rõ tỷ lệ hàng Việt trưng bày tại hệ thống siêu thị BigC hay Saigon Co.op lên tới 90%.
Vấn đề ở đây là, vẫn còn nhiều người nhầm lẫn về khái niệm hàng Việt. Bởi, tất cả các hàng hóa không phải nhập khẩu vào Việt Nam và là những sản phẩm lắp ráp, sản xuất trên lãnh thổ Việt Nam đều được coi là hàng Việt.
Chia sẻ thêm về vấn đề này, theo bà Đinh Thị Mỹ Loan, Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam, sở dĩ hàng hóa của các nhà sản xuất trong nước tham gia vào kênh bán lẻ hiện đại như siêu thị, trung tâm mua sắm chưa bao giờ dễ dàng vì kênh bán lẻ hiện đại Việt Nam còn khá ít, chưa đạt 30%.
Cùng với đó, hàng hóa vào siêu thị bao giờ tiêu chuẩn cũng cao hơn chợ truyền thống, hay các shop bán hàng thông thường vì tiêu chuẩn cao được coi là “rào cản” về kỹ thuật. Mặt khác, các doanh nghiệp không thường xuyên cập nhật yêu cầu của các hệ thống phân phối hiện đại nên hàng hóa dù tốt nhưng vẫn khó cạnh tranh. Chính vì vậy, dù nhiều doanh nghiệp đã cố gắng thay đổi hình thức mẫu mã nhưng chưa có bứt phá khiến người tiêu dùng còn e dè khi lựa chọn.
Yêu cầu khắt khe về chất lượng sản phẩm khi lên kệ siêu thị
Tại tọa đàm, đại diện hệ thống Big C cho biết, nhiều năm nay, hệ thống Big C vẫn luôn có chính sách đồng hành cùng hàng Việt. Tuy nhiên, là nhà phân phối, Big C cũng đưa ra những quy chuẩn cụ thể khi đưa hàng vào hệ thống để hỗ trợ trưng bày cũng như chạy các chương trình giảm giá khuyến mại nhằm hút khách.
Đơn cử như với mặt hàng giấy vệ sinh, Big C yêu cầu doanh nghiệp phải chứng minh mặt hàng đảm bảo an toàn vệ sinh, chất lượng đảm bảo nhằm nâng cao vị thế hàng Việt và đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân.
| Ảnh minh họa. (Nguồn: VGP) |
Cũng chính từ những rào cản ban đầu này mà hơn 1.000 doanh nghiệp Việt khi đã bước chân qua cửa của hệ thống Big C đều cảm thấy hài lòng và yên tâm khi ký gửi hàng hóa tại đây.
Ông Nguyễn Đặng Hiến, Tổng Giám đốc Công ty TNHH sản xuất và thương mại Tân Quang Minh (Bidrico) cũng tán thành quan điểm hiện nay tại các siêu thị hàng Việt chiếm tới trên 70%. Tuy nhiên, các doanh nghiệp sản xuất trong nước cần đặt câu hỏi tại sao doanh nghiệp Việt lại đang mất dần thị phần ngay chính trên sân nhà. Bởi, hệ thống phân phối chỉ là kênh giúp xích gần khoảng cách giữa doanh nghiệp với người tiêu dùng. Còn lòng tin và sự lựa chọn hay không phải dựa vào chất lượng của chính sản phẩm ấy.
Dù vậy, hiện nay ở cả ba cấp nhà nước, ngành và doanh nghiệp đều chưa có chiến lược phát triển bán lẻ, nguồn nhân lực của doanh nghiệp chưa được đào tạo bài bản, quản trị doanh nghiệp yếu; chất lượng hàng hóa, an toàn vệ sinh thực phẩm tiềm ẩn nhiều rủi ro,... Đây chính là thách thức lớn của ngành bán lẻ là doanh nghiệp thiếu tính liên kết, hợp tác chặt chẽ, có nguyên tắc.
Để đạt mục tiêu dự kiến đến năm 2020, kênh online sẽ chiếm 40% lưu chuyển hàng hóa, các doanh nghiệp trong nước cần huy động sức mạnh cộng đồng để sớm giành thế chủ động, trước sức ép cạnh tranh ngày càng lớn đến từ các doanh nghiệp nước ngoài.
Cùng đó, Chính phủ cần nghiên cứu đưa ra cơ chế chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp về địa điểm kinh doanh, vay vốn ưu đãi… tạo điều kiện để các doanh nghiệp phát triển hệ thống phân phối bán lẻ.
Đặc biệt, cần áp dụng các chế tài mạnh để thực hiện triệt để chủ trương, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong nước đầu tư, mở rộng và chuyển đổi mô hình kinh doanh, từ đó, làm thay đổi thói quen tiêu dùng của người dân, hướng tới hoạt động mua bán thông qua các kênh phân phối hiện đại.